Instructio de musica sacra et sacra liturgia

1. Het gregoriaans.
2. Gewijde polyfonie.
3. Moderne gewijde muziek.
4. Gewijde muziek voor orgel.
5. Religieuze volkszang.
6. Religieuze muziek.

1. De taal van de liturgische handelingen is het Latijn, tenzij in bovenvermelde liturgische boeken, hetzij voor de algemene hetzij voor een afzonderlijke kerk, voor bepaalde liturgische handelingen een andere taal uitdrukkelijk is toegestaan en behoudens de uitzonderingen die hieronder genoemd worden.
2. Bij liturgische handelingen die met zang worden gevierd, mag geen enkele liturgische tekst letterlijk in de volkstaal overgezet worden gezongen Tra le sollecitudini - Inter sollicitudines [[308|7]], behoudens afzonderlijke toestemmingen.
3. Afzonderlijke uitzonderingen, die door de H. Stoel zijn gemaakt op de wet van het uitsluitend gebruik van de Latijnse taal bij liturgische handelingen, behouden hun geldigheid; maar zonder verlof van dezelfde H. Stoel mag men deze niet breder interpreteren of tot andere streken uitstrekken.
4. Bij oefeningen van godsvrucht mag iedere taal worden gebruikt die beter bij de gelovigen past.

1. In gezongen Missen moet zowel door de celebrerende priester en de assistenten, als door de schola en door de gelovigen uitsluitend de Latijnse taal worden gebruikt.
   "Maar waar sinds eeuwen of onheuglijke tijden de gewoonte heerst om bij het plechtig Eucharistisch Offer (d.w.z. bij gezongen Missen) na het zingen van de heilige liturgische woorden in het Latijn sommige volkszangen in de volkstaal in te voegen, kunnen de plaatselijke ordinarissen dit laten bestaan, "als zij vanwege plaatselijke of persoonlijke omstandigheden oordelen, dat deze (gewoonte) redelijkerwijze niet kan worden opgeheven" (can. 5), doch hierbij blijft de wet van kracht, die voorschrijft, dat de liturgische woorden zelf niet mogen worden gezongen in de volkstaal" AAS 48 (1956) 16-17 [[1094]]
2. In gelezen Missen moeten de celebrerende priester, zijn assistent, en de gelovigen die tezamen met de celebrant onmiddellijk aan de liturgische handeling deelnemen, d.w.z. met luider stem die delen van de Mis zeggen die op hen betrekking hebben (vgl. n. 31) [[al:31]], uitsluitend de Latijnse taal gebruiken.
   Indien echter de gelovigen, buiten deze onmiddellijke deelname aan de liturgie, bepaalde gebeden of volksliederen, naar plaatselijke gewoonte, willen toevoegen, dan kan dit ook in de volkstaal gebeuren.
3. Delen van het Eigen, van het Gewone en van de Canon van de Mis luidop zeggen tezamen met de celebrant, in het Latijn of letterlijk vertaald, hetzij door alle gelovigen hetzij door een commentator, is streng verboden, behalve die delen die in n. 31 [al:31] worden opgesomd.
   Het is echter wenselijk, dat op zon- en feestdagen in de gelezen Missen het Evangelie en ook het Epistel door een lezer in de volkstaal worden gelezen tot nut van de gelovigen.
   Vanaf de Consecratie bovendien tot aan het Pater Noster is een gewijde stilte aan te raden.

1. De taal van het gregoriaans, als liturgische zang, is uitsluitend het Latijn.
2. Die delen van de liturgische handelingen, die volgens de rubrieken door de celebrant en zijn assistenten gezongen moeten worden, moeten uitsluitend volgens de gregoriaanse melodieën, in de officiële uitgaven aangegeven, gezongen worden, met verbod voor begeleidende muziek van welk instrument dan ook.
   De schola en het volk moeten, wanneer zij krachtens de rubrieken antwoorden op de zang van priester en assistenten, eveneens uitsluitend dezelfde gregoriaanse melodieën gebruiken.
3. Ten slotte, waar het door bijzondere Indulten is toegestaan, dat in gezongen Missen de celebrant, de diaken of subdiaken, ofwel de lezer, na het zingen op gregoriaanse melodie van de teksten van Epistel of Lezing en Evangelie, dezelfde teksten ook, in de volkstaal kan afkondigen, moet dit geschieden door met luide en heldere stem te lezen, met uitsluiting van iedere echte of nagemaakte gregoriaanse melodie (vgl. n. 96 e) [[al:96]].

1. Het is streng verboden, de volgorde van de te zingen tekst op welke wijze dan ook te wijzigen, woorden te veranderen of weg te laten, of ongepast te herhalen. Ook bij de composities volgens de gewijde polyfonie en de gewijde moderne muziek moeten de afzonderlijke woorden van de tekst duidelijk en helder verstaan kunnen worden.
2. Om dezelfde reden is het bij iedere liturgische handeling streng verboden, welke liturgische tekst dan ook die gezongen moet worden, ofwel geheel ofwel gedeeltelijk weg te laten, behalve wanneer door de rubrieken anders is beschikt.
3. Wanneer echter om een genoegzame reden, b.v. wegens een te klein aantal zangers, of om hun niet volledig geschoold zijn in de zangkunst, of ook soms vanwege de lengte van een rite of melodie, een of andere liturgische tekst, die aan de schola toekomt, niet kan worden gezongen zoals in de notaties van de liturgische boeken staat aangegeven, dan is alleen dit geoorloofd, dat deze teksten in hun geheel ofwel recto tono, ofwel op de wijze van psalmen worden gezongen, eventueel met orgel begeleiding.

1. Deze deelname nu moet allereerst inwendig zijn, en wel beoefend met vrome aandacht van de geest en gevoelens van het hart, waardoor de gelovigen "zich zo nauw mogelijk met de Opperpriester verenigen en tezamen met Hem en door Hem (het Offer) opdragen, en tezamen met Hem zich toewijden" Mediator Dei et hominum [[419|79]].
2. De deelname echter van de aanwezigen wordt vollediger, indien bij de inwendige aandacht de uiterlijke deelname komt, nl. door uitwendige daden gemanifesteerd, zoals door de lichaamshouding - (knielen, staan, zitten), door rituele gebaren, vooral echter door antwoorden, gebeden en gezang. Over deze deelname heeft Paus Pius XII, in zijn encycliek over de heilige Liturgie Mediator Dei et hominum [419], in het algemeen deze prijzenswaardige woorden geschreven:
   "Men moet hen prijzen, die er naar streven de Liturgie, ook uitwendig, te maken tot een heilige handeling, waaraan al de aanwezigen daadwerkelijk deelnemen. Dit kan op meer dan één wijze gebeuren, nl. doordat geheel het volk overeenkomstig de rituele regels in goede orde op de woorden van de priester antwoordt, ofwel gezangen uitvoert, of beide doet, ofwel ten slotte bij plechtige Missen afwisselend op de gebeden van de bedienaar van Jezus Christus antwoordt en tevens meezingt met de liturgische gezangen" Mediator Dei et hominum [[419|104]].
   Deze harmonische deelname beogen de pauselijke documenten, wanneer zij over de "werkzame deelname" spreken Mediator Dei et hominum [[419|23-37]], waarvan het voornaamste voorbeeld ligt in de celebrant en zijn assistenten die met de passende innerlijke godsvrucht en met strikte onderhouding van de rubrieken en ceremonies hun dienst aan het altaar verrichten.
3. De volmaakte werkzame deelname ten slotte heeft men, wanneer er ook de sacramentele deelname bijkomt, waardoor nl. "de aanwezige gelovigen niet alleen op geestelijke wijze maar ook door het sacramenteel ontvangen van de Eucharistie communiceren, opdat daardoor in rijker overvloed de vrucht van dit allerheiligst Offer hun ten deel zou vallen" Sessio XXII - Doctrina de sanctissimo Missae sacrificio [[694|10]] vgl: Mediator Dei et hominum [[[419|119]]].
4. Omdat echter een bewuste en werkzame deelname van de gelovigen zonder dat zij voldoende zijn onderricht niet verkregen kan worden, is het goed de wijze wet, door de Vaders van het Concilie van Trente [d:21] uitgevaardigd, weer in herinnering terug te roepen, waarin het luidt: "De Heilige Synode legt de herders en alle zielzorgers op, om dikwijls onder de viering van de Mis (dwz. in de homilie na het Evangelie, of "bij het catechismus onderricht aan de gelovigen") persoonlijk of door anderen een of ander gebed van de Mis uit te leggen en onder meer een of ander geheim van het Heilig Offer te verklaren, vooral op zon- en feestdagen" Sessio XXII - Doctrina de sanctissimo Missae sacrificio [[694|12]] vgl: AAS 48 (1956) 17 [[[1094]]].

1. De eerste graad heeft men, wanneer alle gelovigen de liturgische antwoorden zingend geven: Amen; Et cum spiritu tuo; Gloria tibi, Domine; Habemus ad Dominum; Dignum et iustum est; Sed libera nos a malo; Deo gratias. Alle zorg moet er aan worden besteed, dat alle gelovigen, overal ter wereld, deze liturgische antwoorden zingend kunnen geven.
2. De tweede graad heeft men, wanneer alle gelovigen ook gedeelten uit het Gewone van de Mis zingen, nl.: Kyrie eleison; Gloria in excelsis Deo; Credo; Sanctus-Benedictus; Agnus Dei. Er moet wel naar worden gestreefd, dat de gelovigen deze gedeelten uit het Gewone van de Mis, vooral in de meer eenvoudige gregoriaanse notaties, kunnen zingen. Maar indien niet alle gedeelten gezongen kunnen worden, dan is er niets op tegen dat de meer gemakkelijke, zoals Kyrie eleison; Sanctus-Benedictus; Agnus Dei worden gekozen om door alle gelovigen te worden gezongen, maar Gloria in excelsis Deo en Credo door de schola.
   Overigens moet men er voor zorgen, dat overal ter wereld de volgende meer eenvoudige gregoriaanse melodieën door de gelovigen worden aangeleerd: Kyrie eleison; Sanctus-Benedictus, en Agnus Dei volgens nr. XVI van het romeins Graduale; Gloria in excelsis Deo en Ite, missa est - Deo gratias, volgens nr. XV; Credo volgens nr. I of III. Langs deze weg kan het hoogst wenselijke effect worden bereikt, dat de Christengelovigen overal ter wereld hun gemeenschappelijk Geloof bij de werkzame deelname aan het hoogheilig Offer van de Mis ook door gemeenschappelijke en blijde samenzang kunnen manifesteren. AAS 48 (1956) 16 [[1094]].
3. De derde graad ten slotte heeft men, indien alle aanwezigen zo geoefend zijn in de gregoriaanse zang, dat zij ook gedeelten uit het Eigen van de Mis kunnen zingen. Deze volledige deelname nu in de zang moet vooral benadrukt worden voor religieuze communiteiten en seminaries.

1. Indien de priester met zijn assistenten de intocht in de kerk houdt langs een langere weg, is er niets op tegen, dat na het zingen van de Introïtusantifoon met zijn vers meerdere andere verzen van dezelfde psalm worden gezongen; in dat geval kan na ieder vers of na iedere twee verzen de antifoon worden herhaald, en, wanneer de celebrant bij het altaar is aangekomen wordt, nadat zo nodig de psalm is afgebroken, het Gloria Patri gezongen en ten slotte de antifoon herhaald.
2. Na de antifoon bij het Offertorium mag men de oude gregoriaanse melodieën zingen van die verzen, die eertijds na de antifoon werden gezongen.
   Indien echter de antifoon bij het Offertorium aan een of andere psalm is ontleend, mag men de andere verzen van dezelfde psalm zingen; in dat geval kan na ieder vers of na iedere twee verzen van de psalm de antifoon worden herhaald en wordt na het beëindigen van het Offertorium de psalm besloten met Gloria patri, en de antifoon herhaald. Indien echter de antifoon niet aan een psalm is ontleend, kan een andere psalm worden gekozen die bij de plechtigheid past. Ook kan, na beëindiging van de antifoon bij het Offertorium, een of andere Latijns lied worden gezongen, dat echter bij dit deel van de Mis moet passen en niet langer mag duren dan tot de Secreta.
3. De antifoon bij de Communio moet als regel gezongen worden terwijl de celebrant het Allerheiligst Sacrament nuttigt. Indien echter de gelovigen te communie gaan, wordt het zingen van dezelfde antifoon ingezet terwijl de priester de heilige Communie uitreikt. Indien dezelfde antifoon bij de Communio aan een of andere psalm is ontleend, mag men andere verzen van dezelfde psalm zingen; in dat geval kan na ieder vers of na iedere twee verzen de antifoon worden herhaald, en, na het beëindigen van de Communie, wordt de psalm besloten met Gloria Patri, en de antifoon herhaald. Indien echter de antifoon niet uit een psalm is, kan een psalm worden gekozen in overeenstemming met de plechtigheid en met de liturgische handeling.
   Na het beëindigen echter van de antifoon bij de Communio, vooral als het Communie-uitreiken aan de gelovigen lange tijd duurt, mag men ook een ander Latijns lied, dat bij de heilige handeling past, zingen. Bovendien kunnen de gelovigen die te Communie zullen gaan driemaal Domine, non sum dignus, tezamen met de celebrant, reciteren.
4. Sanctus en Benedictus moeten, indien ze gregoriaans worden gezongen, aaneengesloten gezongen worden, maar anders worde Benedictus na de Consecratie geplaatst.
5. Terwijl de Consecratie wordt voltrokken moet ieder gezang ophouden, en, waar dit gewoonte is, ook de muziek van het orgel en ieder ander instrument.
6. Na de Consecratie wordt, tenzij Benedictus nog gezongen moet worden, een heilige stilte aangeraden tot aan Pater noster.
7. Terwijl de celebrant op het einde van de Mis de gelovigen zegent, zwijge het orgel; de celebrant moet echter de woorden van de Zegen zo uitspreken, dat zij door alle gelovigen verstaan kunnen worden.

1. Na de intocht van de celebrant naar het altaar tot aan het Offertorium;
2. Vanaf de eerste verzen voor de Prefatie tot en met Sanctus;
3. Waar de gewoonte bestaat, vanaf de Consecratie tot Pater Noster;
4. Vanaf het gebed des heren tot en met Agnus Dei; bij de schuldbelijdenis voor de Communie van de gelovigen; terwijl de Postcommunio wordt gezegd en de Zegen op het einde van de Mis wordt gegeven.

1. De eerste graad, indien de gelovigen de celebrant de meer eenvoudige liturgische antwoorden geven, nl.: Amen; Et cum spirit u tuo; Deo gratias; Gloria tibi, Domine; Laus tibi, Christe; Habemus ad Dominum; Dignum et iustum est; Sed libera nos a malo;
2. De tweede graad, indien de gelovigen bovendien de delen uitspreken die volgens de rubrieken door de ministrant gezegd moeten worden; en indien de heilige Communie onder de Mis wordt uitgereikt, ook de schuldbelijdenis zeggen en driemaal Domine, non sum dignus;
3. De derde graad, indien de gelovigen ook delen uit het Gewone van de Mis, nl.: Gloria in excelsis Deo; Credo; Senctus-Benedictus; Agnus Dei, tezamen met de celebrant reciteren;
4. De vierde graad ten slotte, indien de gelovigen ook delen die tot het Eigen van de Mis behoren: Introïtus; Graduale; Offertorium; Communio, tezamen met de celebrant zeggen. Deze laatste graad kan slechts door uitgelezen, meer ontwikkelde, welonderrichte gemeenschappen waardig, zoals het behoort, worden aangewend.

1. Op de afzonderlijke dagen mag slechts één conventuele Mis worden gelezen, die in overeenstemming moet zijn met het Officie in het koor, tenzij door de rubrieken anders is voorgeschreven Additiones et Variationes in.. Additiones et Variationes in rubricis Missalis, tit. I, n. 4. De verplichting echter om andere Missen in het koor op te dragen, krachtens vrome fundaties of een andere wettige reden, blijft bestaan.
2. De conventuele Mis volgt de normen van de gezongen of gelezen Mis.
3. De conventuele Mis moet worden opgedragen na de Terts, tenzij het hoofd van de communiteit om een ernstige reden, van oordeel is dat deze na de Sext of de Noon moet worden opgedragen.
4. De conventuele Missen "buiten het koor" die tot nu toe door de rubrieken soms waren voorgeschreven, worden afgeschaft.

1. Voor ieder te houden concert wordt de schriftelijke toestemming vereist van dezelfde plaatselijke Ordinaris;
2. Aan dit verlof moet een schriftelijk verzoekschrift voorafgaan, waarin worden aangegeven: de tijd van het concert, de inhoud van de stukken, de namen van de meesters (de organist en de koordirecteur) en van de kunstenaars;
3. De plaatselijke Ordinaris geve geen verlof tenzij - na het oordeel van de diocesane Commissie voor gewijde muziek en het advies van eventuele andere ter zake kundigen gehoord te hebben - het voor hem absoluut vaststaat, dat de voorgestelde stukken niet alleen door echte kunst uitmunten, maar ook door oprechte christelijke vroomheid; en tevens dat de personen, die het concert zullen geven, de hoedanigheden bezitten, waarover in nn. 97 en 98 [al:97-98];
4. Het Allerheiligste Sacrament worde te gelegener tijd uit de kerk weggebracht en in een kapel of ook wel in de sacristie op waardige wijze neergezet; zo dit niet gebeurt, dan moet de luisteraars er op worden gewezen, dat het Allerheiligste Sacrament in de kerk aanwezig is, en moet de kerkbestuurder nauwgezet toezien dat geen oneerbiedigheid t.o.v. hetzelfde sacrament plaats heeft;
5. Indien toegangskaartjes moeten worden gekocht, of programmaboekjes moeten worden uitgedeeld, dan moet dit allemaal buiten de kerk geschieden;
6. De musici, de zangers en hoorders moeten zich zo gedragen en op zodanige wijze zijn gekleed, dat zij die ernst vertonen, die geheel en al past bij de heiligheid van de gewijde plaats;
7. Indien dit in de gegeven omstandigheden past, is het goed dat het concert door een of andere oefening van godsvrucht wordt besloten, of veeleer door de zegen met het Allerheiligste, en wel met deze opzet dat de geestelijke verheffing, die het concert beoogt te bevorderen, door een gewijde handeling als het ware wordt bekroond.

• Graduale Romanum, met het Eigen van de Mis.
• Antiphonale Romanum voor de Uren van de dag.
• Het Officie der Overledenen, Het Officie van de Goede Week en Het Officie van de Geboortedag van Onze Heer Jezus Christus.

1. Gelet op de aard, heiligheid en waardigheid van de heilige liturgie, zou het gebruik van welk muziekinstrument dan ook op zich zo volmaakt mogelijk dienen te zijn. Het zal derhalve beter zijn de muziek van instrumenten (hetzij van het orgel alleen, hetzij van andere instrumenten) geheel en al weg te laten, dan op niet luisterrijke wijze voort te brengen; en in het algemeen zal het beter zijn om iets, zij het van beperkte omvang,goed te doen, dan om omvangrijke dingen op te zetten, ter voltooiing waarvan de geschikte middelen ontbreken.
2. Vervolgens moet rekening worden gehouden met het verschil tussen gewijde en profane muziek. Er zijn immers muziekinstrumenten, die uiteraard en oorspronkelijk - zoals het klassieke orgel - onmiddellijk voor de gewijde muziek zijn bestemd, of andere, die aan liturgisch gebruik gemakkelijk worden aangepast, zoals sommige instrumenten die uit boog en snaren bestaan; daarentegen bestaan er andere instrumenten die, naar algemeen gevoelen, zo eigen aan de profane muziek worden geacht, dat zij absoluut niet aan gewijd gebruik aangepast kunnen worden.
3. Ten slotte worden slechts muziekinstrumenten in de heilige liturgie toegelaten, die door een persoonlijke daad van de kunstenaar, niet echter op een mechanische of automatische manier worden bespeeld.

1. Dat het betreft muziekinstrumenten die aan het gewijd gebruik werkelijk aangepast kunnen worden;
2. Dat de klank van deze instrumenten op zulk een wijze en met zulk een ernst, en als het ware met zulk een zuivere religiositeit wordt voorgebracht, dat ieder geschetter van profane muziek wordt vermeden en de godsvrucht van de gelovigen wordt gevoed;
3. Dat de dirigent, de organist en de kunstenaars in het gebruik van de instrumenten en de wetten van de gewijde muziek wel bedreven zijn.

1. Dat de gewijde zang en muziek volledig in overeenstemming zijn met de wetten, zowel van de liturgie als van de gewijde muziek.
2. Verder, indien het over een televisie-uitzending gaat, dat allen die deelnemen aan de gewijde handeling zo goed onderricht zijn, dat de plechtigheid volkomen in overeenstemming met de rubrieken en alleszins waardig wordt gevierd.

1. In de Adventstijd, dwz. van de eerste Vespers van de eerste zondag van de Advent tot de Noon van de vigilie van 's-Heren Geboorte;
2. In de tijd van de Veertigdaagse vasten en van het Lijden, d.w.z. vanaf de Metten van Aswoensdag tot aan de hymne Gloria in excelsis Deo van de Mis van de plechtige Paaswake;
3. Op de quatertemperdagen van september, indien daarvan het Officie en de Mis geschieden;
4. In alle Officies en Missen van de overledenen.

1. Van het orgel en andere instrumenten is muziek toegestaan op de geboden en de afgeschafte feestdagen (behalve de zondagen) en de feesten van de eerste patroon van de plaats, van de titel of de verjaardag van de wijding van de eigen kerk en van de titel of de stichter van de religieuze familie; of indien een of andere buitengewone plechtigheid zich voordoet;
2. Alleen van het orgel of van het harmonium wordt muziek toegestaan op de derde zondag van de Advent en de vierde van de Vasten; eveneens op de donderdag van de heilige week bij de Mis van het chrisma, en vanaf het begin van de plechtige Avondmis van het Avondmaal des Heren tot aan het einde van de hymne Gloria in excelsis Deo;
3. Verder wordt van het orgel alleen of van het harmonium muziek toegestaan onder de Mis en onder de Vespers, maar alleen om de zang te ondersteunen.

1. Geestelijken, die op de manier en in de vorm door de rubrieken bepaald, of als geestelijken, bij de liturgische plechtigheid aanwezig zijn, hetzij in de functie van hogere assistenten of lagere dienaren, hetzij ook in koor of schola hun taak volbrengend, vervullen een eigen en directe dienende taak, en wel krachtens hun wijding of opneming in de geestelijke stand;
2. Leken echter brengen een werkzame liturgische deelname op, en wel krachtens het merkteken van het Doopsel, waardoor zij ook bij het allerheiligst Offer van de Mis naar eigen wijze het goddelijk offerlam aan God de Vader met de priester offeren vgl: AAS 35 (1943) 232-233 [[[433|79-81]]] vgl: Mediator Dei et hominum [[[419|88-92]]];
3. Wanneer echter leken van het mannelijk geslacht, hetzij jongens, jongelieden of mannen, door de bevoegde kerkelijke overheid tot de altaardienst of tot uitvoering van gewijde muziek worden afgevaardigd, dan vervullen zij, indien zij deze taak op de door de rubrieken vastgestelde wijze en vorm volbrengen, een wel directe dienende taak, maar een gedelegeerde, echter op voorwaarde, als het over de zang gaat, dat zij een koor of een schola vormen.

1. Het is passend, dat de functie van commentator door een priester of minstens door een geestelijke wordt vervuld; bij gebreke hieraan kan deze aan een mannelijke leek worden opgedragen, door zijn christelijke levenswandel aanbevolen en in zijn functie goed onderricht. Vrouwen echter kunnen nooit de functie van commentator vervullen; slechts dit wordt toegestaan, dat ingeval van nood een vrouw het zingen of bidden van de gelovigen als het ware voorgaat.
2. Indien de commentator een priester of geestelijke is, zij hij in toog gekleed en opgesteld in het priesterkoor of bij het hek, ofwel op de ambo of de preekstoel; is hij echter een leek, dan stelle hij zich op voor de gelovigen, op de meest geschikte plaats, maar niet in het priesterkoor of op de preekstoel.
3. De verklaringen en aansporingen door de commentator te geven moeten schriftelijk voorbereid zijn, weinig in aantal, opvallend door soberheid, te juister tijd en met gematigde stem uitgesproken; zij moeten nooit de gebeden van de celebrant overstemmen; kortom: zij moeten zo worden gegeven, dat zij de godsvrucht van de gelovigen tot steun, niet tot nadeel strekken.
4. Bij het leiden van het gebed van de gelovigen, zal de commentator de voorschriften indachtig zijn, waarover boven n. 14 c [al:14].
5. In de plaatsen, waar de H. Stoel het voorlezen van Epistel en Evangelie in de volkstaal, na het zingen van de Latijnse tekst heeft toegestaan, mag de commentator voor deze voorlezing zich niet in de plaats stellen van de celebrant, diaken, subdiaken of lezer (vgl. n. 16 c) [[al:16]].
6. De commentator houde rekening met de celebrant en begeleide de gewijde plechtigheid zo dat deze noch vertraagd behoeft te worden noch onderbroken, zodoende dat de gehele liturgische plechtigheid harmonisch, waardig en vroom verloopt.

1. Componisten van gewijde muziek moeten een ruim voldoende kennis bezitten van de heilige liturgie zelf, onder historisch, dogmatisch of leerstellig en praktisch of rubricistisch opzicht; ook de Latijnse taal moeten zij beheersen; en in de wetten tenslotte van de gewijde en van de profane muziekkunst, en in de muziekgeschiedenis moeten zij een diepgaand onderricht hebben gehad.
2. Ook de organisten en koorleiders moeten een ruim voldoende kennis van de heilige liturgie hebben en voldoende kennis van de Latijnse taal; tenslotte moeten zij ieder in de eigen kunst zulke vorming hebben gehad, dat zij hun functie waardig en deskundig kunnen vervullen.
3. Ook aan de zangers, kleine zowel als grote, moet een zodanige aan hun bevattingsvermogen aangepaste kennis van de liturgische plechtigheden en teksten, die zij te zingen hebben, worden bijgebracht, dat zij de gezangen zelf met dat begrip en meeleven kunnen uitvoeren, als wordt vereist door de "redelijke gehoorzaamheid" van hun dienst. Men lere hen ook, de Latijnse woorden juist en duidelijk uit te spreken. De kerkbestuurders, of zij wie het aanbelangt, moeten volijverig toezien, dat op de plaats, waar de zangers in de kerk staan, een goede orde en een oprechte devotie heerst.
4. De musici ten slotte, die de gewijde muziek zullen uitvoeren, moeten niet alleen ieder wat zijn eigen instrument betreft, bedreven zijn in de regels van de kunst, maar ook het gebruik daarvan aan de wetten van de gewijde muziek goed kunnen aanpassen, en zij moeten zo'n kennis van de liturgie bezitten, dat zij de uiterlijke kunstbeoefening op de juiste wijze weten te verbinden met een devote godsvrucht.

1. Indien zij door katholieken worden bestuurd en hun eigen programma's kunnen volgen, moet er in worden voorzien, dat de kinderen in de scholen zelf de gewijde volksliederen vollediger aanleren, maar vooral dat zij dieper worden onderricht omtrent het heilig Offer der Mis en de manier om daaraan deel te nemen, alles naar hun bevattingsvermogen, en dat zij de meer eenvoudige gregoriaanse melodieën beginnen te zingen.
2. Gaat het echter over openbare scholen, die onder de burgerlijke wet staan, dan moeten de plaatselijke Ordinarissen trachten aangepaste normen te geven, waardoor wordt voorzien in de noodzakelijke opvoeding van de kinderen in de heilige liturgie en in de gewijde zang.

1. Priesters die naar buitenlandse missies worden gezonden moeten een goede vorming in de heilige liturgie en de gewijde zang bezitten.
2. Indien het gaat over volkeren die uitmunten door hun eigen muziekcultuur, moeten de missionarissen trachten ook de inheemse muziek tot gewijd gebruik te trekken, met inachtneming van de voorschriften; de oefeningen van godsvrucht vooral moeten zij zo trachten in te richten, dat de inheemse gelovigen ook in hun eigen landstaal en in aan hun volk aangepaste muziek hun religieus gemoed kunnen openbaren. En zij mogen niet vergeten, dat de gregoriaanse melodieën, zoals gebleken is, op eenvoudige wijze soms door de inheemsen kunnen worden gezongen, aangezien zij nog al vaak met hun melodieën een zekere verwantschap vertonen.
3. Gaat het echter over minder beschaafde volkeren, dan moet men wat boven onder a is gesteld zo regelen, dat het aan het eigen bevattingsvermogen en karakter van die volkeren wordt aangepast. Waar echter het gezins- en sociale leven van deze volkeren met een groot godsdienstig gevoel is doordrenkt, moeten de missionarissen alle zorg er aan besteden, dat zij niet alleen deze religieuze geest niet uitdoven, maar veeleer na verdrijving van het bijgeloof deze met behulp van oefeningen van godsvrucht christelijk maken.

Deze Instructie over de gewijde muziek en de heilige liturgie, door ondergetekende Kardinaal-Prefekt aan Onze H. Vader Paus Pius XII voorgelegd, heeft Zijne Heiligheid in haar geheel en in alle onderdelen op speciale wijze goedgekeurd en, met zijn gezag willen bekrachtigen, en de promulgatie ervan bevolen, om door allen wie het aangaat nauwgezet te worden onderhouden.

Te Rome, uit het Paleis van de Ritencongregatie, op het feest van de H. Pius X, 3 september 1958.

C. Kard. Cicognani, Prefekt.

A. Carinci, Aartsb. v. Selevc., Secretaris.