(Kerknet/KathPress/CWN/LaCroix/Reuters/Katholisch.de) - Hoewel de publicatie van het nieuwe Jezus-boek, "Jezus van Nazareth - van de doop in de Jordaan tot aan de Gedaanteverandering", van paus Benedictus XVI allerminst een verrassing was, heeft de auteur volgens de kenners de wereld toch weten te verbazen. Voor het eerst in de geschiedenis publiceert een paus nog tijdens zijn pontificaat een boek over Jezus. Bovendien gebruikt hij voor de schildering van zijn Jezus-portret de kennis en de inzichten van de Bijbelwetenschappen. Tweehonderd jaar exegetisch onderzoek maken volgens de paus duidelijk dat het Jezus-portret dat ons in de evangeliën geschilderd wordt betrouwbaar is. Kind van zijn tijd
Met de publicatie van zijn boek maakt paus Benedictus XVI ook duidelijk dat hij een kind is van zijn tijd. De centrale boodschap van zijn boek is dat Jezus geen mythe is, maar zijn uniciteit juist ontleende aan de unieke relatie met de Vader. Tegelijk is het boek een oproep die inzichten opnieuw in het centrum van het katholieke geloof te plaatsen. Met die centrale visie reageert de paus op een cultuur, die stelt dat alle visies en alle godsdiensten gelijk(waardig) zijn. Hij weerlegt daarmee ook indirect de zogenaamd spectaculaire onthullingen van 'De Da Vinci Code', het evangelie van Judas of recenter nog de Discovery-documentaire waarin beweerd wordt dat het graf van de familie van Jezus, inclusief het bewijs dat hij kinderen had, is teruggevonden. Het irriteert de paus mateloos dat die spectaculaire theorieën in het lang en in het breed in de media worden uitgesmeerd, terwijl er in diezelfde media voor godsdienst en geloof nauwelijks nog plaats lijkt te zijn. Tegen die achtergrond is de publicatie van een boek dat stelt dat Jezus echt bestaan heeft en de evangeliën de beste informatiebron vormen voor wie Jezus echt wil leren kennen geen sensatie. Sensationeel is wel dat een paus daarover nog tijdens zijn pontificaat een boek schrijft, dat hij daarbij gebruik maakt van de wetenschap en dat hij zelf zegt dat zijn visie niet te nemen of te laten is, maar alleen de weergave is van een eerlijke zoektocht naar de figuur van Jezus, die toch de kern van het christelijke geloof is. De centrale boodschap van de paus is duidelijk: als Jezus niet bestaan heeft en geen unieke relatie had met God, dan is tweeduizend jaar christendom onzin. Maar als dat wel het geval is, dan hebben we alle reden om dat geloof ernstig te nemen en het te verdiepen. Zo kunnen we zelf ermee voor zorgen dat het Jezus-verhaal nog niet is afgelopen.
Historisch-kritische methode
Kardinaal Christoph Schönborn, de aartsbisschop van Wenen die afgelopen vrijdag mee het boek aan de pers voorstelde, onderstreept het belang dat door de paus gehecht wordt aan de historische geloofwaardigheid van Jezus. Paus Benedictus XVI heeft zich als theoloog gedurende vele jaren en aan de meest prestigieuze Duitse theologische faculteiten in het leven van Jezus verdiept. Dat bracht hem tot de overtuiging dat Jezus echt bestaan heeft en resulteerde uiteindelijk ook in deze meer dan vierhonderd pagina's tellende Jezus-biografie. "De paus", aldus kardinaal Schönborn", "kent de historisch-kritische methode van de Bijbelverklaring. Hij heeft daar geen angst voor en erkent haar verdiensten. Maar tegelijk is hij ook ervan overtuigd dat ze haar grenzen moet erkennen." Het boek bevat honderden Bijbelverwijzingen, citaten en uitspraken van figuren als Moeder Theresa, Socrates, Confucius, Dante, maar net zo goed Karl Marx en Friedrich Nietzsche. "Ik heb getracht om de Jezus van het evangelie als de echte, als de historische Jezus in de volle betekenis van dat woord voor te stellen", schrijft paus Benedictus XVI. Daarom is het boek, dat intussen al in meer dan negentien talen vertaald werd, meer dan een wetenschappelijk werk. De uitgever benadrukt dat de paus duidelijk maakt dat de figuur van Jezus de sleutel is om de Bijbel te begrijpen. Hij legt ook sterk de nadruk op de individuele relatie van de gelovige met Jezus en wijdt zelfs een volledig hoofdstuk aan het gebed. De paus benadrukt ook het primaatschap van God. De geschiedenis van het marxisme heeft ons volgens hem geleerd dat men God niet zomaar straffeloos opzij kan schuiven. Hij maakt een analyse van het Jezus-portret dat in de Bijbel geschilderd wordt en waagt zich aan een theologische interpretatie van de Bijbel, zonder historische gegevens naast zich neer te leggen.
Lof
De Duitse Bijbelwetenschapper Thomas Söding, die het boek kon inkijken, stelt dat het niet alleen voor theologen of geëngageerde katholieken, maar voor iedereen erg interessante lectuur is. "Het gebeurde nooit eerder in de geschiedenis dat een paus een wetenschappelijk Jezus-boek schreef. We merken hier een heel nieuwe stijl van het pausschap: de plaatsvervanger van Christus formuleert geen dogma, maar zegt: dit is mijn visie als theoloog, lees dit kritisch en wissel daarover van mening. Volgens mij is dit ronduit revolutionair." Ook Söding onderstreept hoe de paus resoluut de kaart van de wetenschap trekt en zich daarmee ook bewust kwetsbaar opstelt. Hij heeft niks dan lof voor de heldere en verstaanbare taal waarin het boek geschreven is. "Het meest sensationele is misschien nog wel dat het hem als paus gelukt is om dit boek af te werken." Söding noemt het een bijzonder goede zaak dat dit eerste deel nu gepubliceerd is, al valt volgens hem nog af te wachten of er ooit een tweede deel zal komen. Daarvoor is er nochtans nog stof genoeg, want er is nu nauwelijks aandacht voor de kindheidsevangeliën, het passieverhaal en de opstanding. "Dit is een erg goed boek en het zal ongetwijfeld tot discussie leiden. Het maakt de exegetische debatten op geen enkele wijze overbodig en vele vragen blijven nog open."
Om RK Documenten te kunnen verbeteren is uw reactie zeer waardevol. Heeft u aanmerkingen of suggesties voor verbeteringen of bent u een fout tegen gekomen? Laat het ons weten.
Naar de oude site