Inhoudsopgave

- Toelichting bij Immortale Dei

In den tijd, waarin de encycliek Immortale Dei [739] verscheen, was in geheel die katholieke wereld meer of minder heftig de strijd aan den gang omtrent de houding, die de katholieken hadden aan te nemen tegenover de zg. moderne vrijheden. In Frankrijk vooral veroorzaakte de vraag, hoe de katholieken moesten staan tegenover den daar nu eenmaal gevestigden republikeinschen regeeringsvorm, groote verdeeldheid in het katholieke kamp. Sinds zijn troonsbestijging had paus Leo XIII niet opgehouden door zijn nuntii in Frankrijk, door zijn brieven en speciaal door de encycliek Nobilissima Gallorum Gens [8184] van 8 Februari 1884 de politiek van eensgezindheid onder de katholieken ten opzichte van het gevestigde regime en van verzoening te benadrukken.

Op 19 November 1885 legde Leo XIII hetgeen de pausen Gregorius XVI en Pius IX reeds herhaaldelijk hadden gedaan de katholieke leer omtrent de wederzijdsche rechten en plichten van de Kerk en van den staat en omtrent de moderne vrijheden nog eens vast in de encycliek Immortale Dei [739]. Hij ging hierbij echter verder dan zijn voorgangers en gaf ook duidelijk de gedragslijn aan, die de katholieken te volgen hebben, waar feitelijk het gezag wordt uitgeoefend door een regeering, die steunt op de moderne liberale beginselen. ,,Over het algemeen zou het even verkeerd zijn, zich van iedere deelname aan het politieke leven te onthouden, als geen belangstelling te hebben voor het algemeen belang en daartoe niets hij te dragen.... Immers, zij (de katholieken) nemen (aan het politieke leven) niet deel, en mogen dat ook niet doen, om daardoor hun instemming te betuigen met hetgeen in de moderne staatkundige systemen niet in overeenstemming is met de zedenwet, maar om deze systemen, voor zoover het mogelijk is, aan het echte en ware algemeen belang dienstbaar te maken." ,,«Over het algemeen» zeggen wij, omdat wij deze voorschriften geven voor alle volken. Overigens kan het in bepaalde omstandigheden voorkomen, dat het om zeer gewichtige en gerechtvaardigde redenen volstrekt niet dienstig is aan het politiek leven deel te nemen of openbare ambten te bekleeden." Immortale Dei [[739|71]] Hierbij, zinspeelt de paus wel bijzonder op de gedragslijn, die aan de katholieken in Italië was voorgeschreven: een volkomen zich onthouden van iedere samenwerking met de regeering. Daarin mocht niet gezien worden een inconsequentie in de toepassing van het principe, maar het vond zijn oorzaak in geheel andere omstandigheden en in een reden, die gewichtiger was, dan het belang van het eigen land, nl. het belang van geheel de katholieke wereld, gelijk paus Leo herhaaldelijk uiteenzette tegenover degenen, die hem van dit verschil in houding een verwijt maakten. Een verschil, dat ook in andere omstandigheden noodzakelijk kan zijn. Vandaar, dat Leo XIII ook in deze encycliek onder de plichten, die de katholieken vóór alles te vervullen hebben, deze aanstipt: onderlinge eendracht, door de leiding van den H. Stoel en der bisschoppen te volgen. "Eén en voor alle gevallen geldende gedragslijn.... aan te geven is niet wel mogelijk, omdat het noodzakelijk is, dat zij aangepast is aan de omstandigheden van plaats en tijd, en deze geheel verschillend zijn. Toch moet men vóór alles de eensgezindheid bewaren en streven naar gelijkheid van handelen. Beide zal men het best bereiken, als ieder de voorschriften van den H. Stoel als zijn levenswet beschouwt en als men gehoorzaamt aan de bisschoppen, die "de Heilige Geest heeft aangesteld om Gods Kerk te besturen." Immortale Dei [[739|75]]

Voor den inhoud van deze encycliek wordt verwezen naar het uitvoerig overzicht, dat aan de vertaling voorafgaat.

De Latijnsche tekst is bijgevoegd volgens de uitgave van Desclée: Sanctissimi Domini Nostri Leonis Papae XIII allocutiones, constitutiones, aliaaue acta praecipua. Vol. II p. 146 seqq.

Bron: Ecclesia Docens

Extra opties voor deze alinea

Reageer op deze alinea Deel op social media

Bericht

Toelichting bij Immortale Dei

24 februari 2021

Van 1 tot en met 8 november: Dagelijks een volle aflaat voor de zielen in het vagevuur

30 oktober 2023

Catechismus in 2 jaar - Schema van de uitzendingen

19 oktober 2023

Waarom de milieuvriendelijke apostolische exhortatie van paus Franciscus niet overtuigend klinkt voor de gelovigen

18 oktober 2023

Paus publiceert exhortatie over kleine Thérèse van Lisieux

16 oktober 2023

Paus schrijft exhortatie over Sint Theresia van Lisieux

16 oktober 2023

bekijk overzicht