Inhoudsopgave

- Paus en pauselijk ambt - Kard. Ratzinger en prof. Ricca

(Stg. VAAK) - In 1993 ontmoette Ratzinger, destijds prefect van de oecumene (red. prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer [d:106]) professor Paola Ricca, hoogleraar aan het Waldenzer Theologisch Seminarie. Een gespreksverslag [6715] is sinds kort in het Nederlands beschikbaar. Ik pak daaruit alleen het aspect van de paus. Een van de vragen was hoe het tot een oecumenische oplossing van deze kwestie zou kunnen komen.

De huidige paus zei dat "het ambt der eenheid, dat zoals wij dat geloven aan Petrus en zijn opvolgers is toevertrouwd, zich op zeer verschillende wijzen kan realiseren." Hij durfde het evenwel in zijn gesprek met de Waldenzen niet aan om "concrete, mogelijke en eventueel haalbare mogelijkheden voor de toekomst aan te bevelen." Over zo’n zin valt een heleboel te speculeren. Zou hij bereid zijn om te tornen aan de uitspraken van het eerste Vaticaans Concilie? Dat zou de grote oecumene onverwachte perspectieven bieden.

Waarom durfde bisschop Ratzinger het in 1993 niet aan om iets te zeggen? Op z’n minst omdat er in het Vaticaan een paus zetelde. Die sprak gedurende zijn pontificaat wel de bereidheid uit om over z’n ambt te praten. Een jaar of vijf geleden zei hij in een boodschap aan de Pauselijke Raad voor de Eenheid van de Christenen dat er met spoed een oplossing moest komen voor "zelfs de moeilijkste en schijnbaar onoplosbare problemen, zoals het ambt van de bisschop van Rome, waarover ik me al eerder heb uitgesproken."

Dat is flink. Toch is er een pijnpunt. Kennelijk bestaat er iets onopgeefbaars in het pauselijk ambt. Dat is voor orthodoxe protestanten zoals de lezers van deze krant een blijvend struikelblok. Johannes Paulus II zei in de bedoelde boodschap niet slechts dat hij bereid was tot gesprek over "het primaat van Petrus", en dus het zijne, om de "aanstoot" weg te nemen die de verdeeldheid van de christenen teweegbrengt. Die gedachtewisseling over aanpassing kon alleen plaatshebben „met behoud van de essentie van het primaat."

Hoe zag kardinaal Ratzinger in 1993 het pauselijk ambt? Hij haalde een voorbeeld aan van een ontmoeting met lutheranen waarbij ter sprake kwam "dat men in concrete situaties ook aan concrete mogelijkheden kan denken, zelfs wanneer ik het voor het moment niet aandurf om een concreet model naar voren te brengen voor een toekomst die er nog niet is." Opnieuw geldt dat er over zo’n tekst heel wat valt te filosoferen. De simpele vraag is of het „moment" van niet durven levenslang duurt, ook nu hij paus is. Of valt er nog iets te verwachten?

Ratzinger haalde in het gesprek met de Waldenzen de orthodoxe theoloog Meyendorff aan. Deze opende volgens de toenmalige bisschop "twee nieuwe wegen naar de toekomst." Meyendorff bekritiseerde de roomse aanspraak op universalisme. Maar hij bekritiseerde ook het regionalisme van de orthodoxe kerken. De theoloog zei dat "het regionalisme zich met het universalisme zou moeten verzoenen. Pas dan monden we uit in de Kerk zoals de Heer die gewild heeft." En Ratzinger bepleitte in aansluiting daarop een samen uitvinden hoe deze dimensies zich met elkaar laten verzoenen. "Het lijkt me toe dat dit nog geen concreet antwoord is, maar het toont wel een weg", zei hij. Over hoe paus Benedictus XVI zijn ambt voorheen beschouwde, is niets bekend. Voor iemand met visie lijkt het erop dat hij destijds vooruitgreep op de toekomst en een toezegging deed. Wat hij ervan maakt, moet blijken. De overblijvende vraag is, of hij de door die belofte gewekte hoop ook concreet zal invullen.

(Bron: Reformatorisch Dagblad – Internet Editie 30-9-2005)

Noot van de redactie: De bijeenkomst vond plaats op 29 januari 1993 in de Grote Aula van de Waldenzer Theologische Faculteit in Rome, waarbij kardinaal Joseph Ratzinger (nu paus Benedictus XVI), destijds prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, en Professor Paola Ricca, hoogleraar aan het Waldenzer Theologisch Seminarie, elkaar voor het eerst in het openbaar ontmoetten en met elkaar in gesprek gingen. Dit was tevens de eerste ontmoeting tussen twee kerken waartussen het meer dan achthonderd jaar geleden tot een scheuring kwam. Het gespreksverslag werd door de redactie van het Internationale Katholieke Tijdschrift 30Giorno vanuit het Italiaans in het Duits vertaald voor de Duitse uitgave 30Tage, Het verslag werd genaamd 'DOKUMENT', 'Ratzinger, der Präfekt der Ökumene', met als thema "Das Papsttum und die Ökumene". Dit DOKUMENT werd recentelijk in het Nederlands vertaald door Anne Koole-Bart en is integraal te lezen op: De oecumene in het algemeen en de plaats van het pausdom daarin; en het getuigenis in de samenleving [6715]

Extra opties voor deze alinea

Reageer op deze alinea Deel op social media

Bericht

Paus en pauselijk ambt - Kard. Ratzinger en prof. Ricca

10 augustus 2020

Van 1 tot en met 8 november: Dagelijks een volle aflaat voor de zielen in het vagevuur

30 oktober 2023

Catechismus in 2 jaar - Schema van de uitzendingen

19 oktober 2023

Waarom de milieuvriendelijke apostolische exhortatie van paus Franciscus niet overtuigend klinkt voor de gelovigen

18 oktober 2023

Paus publiceert exhortatie over kleine Thérèse van Lisieux

16 oktober 2023

Paus schrijft exhortatie over Sint Theresia van Lisieux

16 oktober 2023

bekijk overzicht