Kard. Koch en dominee Junge: lutheranen en Katholieken gedenken samen 500 jaar Hervorming
Inhoudsopgave
- Kard. Koch en dominee Junge: lutheranen en Katholieken gedenken samen 500 jaar Hervorming
"Voor de allereerste keer herdenken Katholieken en lutheranen samen en op wereldvlak de verjaardag van de Hervorming.” Een historische gebeurtenis, met vreugde onthaald door kard. Kurt Koch, voorzitter van de Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen [d:91] en dominee Martin Junge, secretaris generaal van de Lutherse Wereld Federatie [d:269] (LWF), in een document dat gepubliceerd werd in het vooruitzicht van de herdenking die op 31 oktober 2016 zal plaatshebben met Paus Franciscus in Lund, Zweden.
Zij leggen in deze tekst, die in meerdere talen verschenen is, uit dat lutheranen en Katholieken tijdens de viering van 500 jaar Hervorming, “uit het diepste van hun gemeenschappelijk geloof in de Drie-ene God zullen putten om publiek te verklaren” dat zij “doorgaan”, dat het belangrijk is “de dialoog te onderhouden”. Zij zullen ook een oproep doen dat haat en geweld niet mogen “gerechtvaardigd”, maar “met kracht” moeten verworpen worden.
Paus Franciscus zal met bisschop Munib Younan en dominee Junge die de Wereldfederatie vertegenwoordigen van de 145 gemeenschappen van de LWF, de aftrap van de gemeenschappelijke herdenking geven. Een herdenking die opgebouwd is “rond dankzegging, berouw en engagement tot gemeenschappelijk getuigenis”.
Dit gebeuren “dat van bijzondere betekenis wil zijn”, zal “een enorme aanmoediging” betekenen “voor Katholieken en lutheranen in hun gezamenlijk getuigenis in een gekwetste en gebroken wereld”, schrijven de ondertekenaars, die wensen dat het “de nodige motivatie” zal geven “om zich in te zetten voor een nog meer bezielde dialoog”.
Samen in hoop
In het jaar 1517, drukte de monnik Martin Luther in de Duitse stad Wittemberg, publiek zijn verzet uit tegen de ingeburgerde praktijk van de handel in aflaten. Hij was gemotiveerd door zijn theologische en spirituele overtuiging. Zijn publieke stellingneming ontketende een diepgaand transformatieproces in een context die reeds complex was door sociale, politieke en economische omwentelingen. Wanneer Luther nooit de bedoeling had een nieuwe Kerk te stichten, eindigde de wending die de gebeurtenissen genomen hadden, toch met verdeeldheid binnen het Westerse Christendom, waardoor conflicten en geweld uitbarstten waarvan de uitwerking vandaag nog voelbaar is. Elke honderdste verjaardag van de Hervorming is een bron van polemiek en confrontatie tussen de twee belijdenissen.
Dit keer zal het anders zijn. Op 31 oktober 2016, zullen Paus Franciscus voor de Katholieke Kerk en bisschop Munib Younan en dominee Martin Junge die de Wereldfederatie van de 145 kerken van de Lutherse Wereldfederatie vertegenwoordigen, samen de aftrap geven van de gezamenlijke herdenking van de Hervorming, ter gelegenheid van de 500e verjaardag ervan.
Voor het eerst, zullen Katholieken en lutheranen samen en op wereldvlak de verjaardag van de Hervorming vieren. Dit gebeuren, dat van bijzondere betekenis wil zijn, weerspiegelt de vooruitgang die gerealiseerd werd in vijftig jaar van internationale dialoog tussen Katholieken en lutheranen. De dialoog die ingevoerd werd na de belangrijke besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie, heeft het mogelijk gemaakt dat de twee tradities elkaar beter begrijpen. Hij maakte het mogelijk dat een einde kwam aan een groot aantal rivaliteiten en heeft vooral het vertrouwen hersteld. Hij heeft de gemeenschappelijke overtuiging versterkt dat wat Katholieken en lutheranen verenigt, meer telt dan wat hen verdeelt. Hij heeft de diepe geloofsovertuiging tot uiting gebracht dat Katholieken en lutheranen door het doopsel geroepen zijn om deel uit te maken van één en hetzelfde lichaam.
Maar deze herdenking is tevens de uitdrukking van de duurzame betrekkingen en het beste onderlinge begrip die door dienstbaarheid en getuigenis konden bereikt worden. Lutheranen en Katholieken zijn dichter tot elkaar genaderd, dikwijls in uiterst moeilijke contexten, getekend door vervolging, onderdrukking en lijden.
Onder de vele akkoorden die tijdens decennia van dialoog gesloten werden, is de Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer [338], die in 1999 door de Katholieke Kerk en de LWF ondertekend werd, doorslaggevend. Door deze verklaring zijn Katholieken en lutheraan ertoe gekomen de kloof te overbruggen, ontstaan door de grootste controverse van de 16e eeuw. Dit baken in de geschiedenis van de oecumenische betrekkingen tussen Katholieken en lutheranen is het theologische fundament van de gezamenlijke herdenking, die het openlijke engagement mogelijk maakt om een conflictueus verleden de rug toe te keren en zich open te stellen voor de eenheid waartoe de Kerk geroepen is.
De uitnodiging zich rond de gezamenlijke herdenking te verzamelen, luidt “ Van conflict naar gemeenschap – samen in hoop [4852]”. Op het programma van de herdenking staat een gemeenschappelijk gebed in de kathedraal van Lund evenals een publieke bijeenkomst in de Malmö Arena, in Zweden.
“ Van conflict naar gemeenschap [4852]” is tevens de titel van een rapport van de Internationale Lutherse-Rooms-Katholieke Commissie voor de eenheid. Het rapport verhaalt de geschiedenis van de Hervorming zoals zij door de twee tradities unaniem begrepen wordt; het ontleedt de theologische punten die het voorwerp zijn van controverse en geeft een lijst van de meningsverschillen die vandaag dank zij dialoog en wederzijds begrip als opgelost kunnen beschouwd worden.
Anderzijds, geeft het een lijst van de onderwerpen die diepgaander theologisch gesprek vereisen, voordat een akkoord kan gevonden, meer bepaald over de begrippen Kerk, ambt en Eucharistie. De gezamenlijke herdenking zal opgebouwd worden rond dankzegging, berouw en engagement tot gemeenschappelijk getuigenis.
Dankzegging: voor de gave van Gods woord, dat opnieuw tot de Kerk en de wereld gericht wordt en zich blijft uitdrukken. Maar ook voor de specifieke gaven van de Hervorming, evenals voor de gaven die lutheranen en Katholieken bij elkaar erkennen.
Berouw: omdat de rivaliteiten geleid hebben tot de verdeeldheid van de Kerk. Maar ook voor het immense leed dat gewone mensen moesten doorstaan door theologische geschillen die door inmenging van doorwegende politieke belangen, op hen terechtkwam. Dit vertaalde zich in de langdurige “godsdienstoorlogen” die het Europa van de 16e en 17e eeuw hebben geteisterd.
Engagement tot een gezamenlijk getuigenis: indien lutheranen en Katholieken hun streven naar eenheid vervolgen, belet niets hun gezamenlijk getuigenis van de vreugde, schoonheid en omvormende kracht van het geloof, meer bepaald door ten dienste te staan van arme, gemarginaliseerde en verdrukte personen. De gezamenlijke herdenking nodigt Katholieken en lutheranen uit om te geven, want zij ontvangen de genade in en door Christus.
Indien deze drie elementen alle ruimte zal gegeven worden in het gemeenschappelijk gebed in de kathedraal van Lund en in de gezamenlijke verklaring die zal ondertekend worden door Paus Franciscus en de voorzitter van de LWF, bisschop Munib Younan, zal het derde element – engagement tot een gezamenlijk getuigenis – bijzonder tot zijn recht komen in de Malmö Arena, die tot 10.000 deelnemers kan verwelkomen. Tijdens deze publieke bijeenkomst, zal een samenwerkingsakkoord ondertekend worden door het Departement voor Wereldhulp van de Lutherse Wereldfederatie, die momenteel ten dienste staat van meer dan 2,3 miljoen vluchtelingen in de wereld, en Caritas Internationalis, dat zich met een aanwezigheid in 164 landen ter wereld, kan beroepen op een indrukwekkend record inzake diaconale dienstbaarheid aan personen in nood. Door getuigenissen, liederen en uitwisseling van overwegingen, zullen Katholieken en lutheranen laten verstaan dat hun engagement om conflict de rug toe te keren, zich niet zal beperken tot deze twee gemeenschappen maar vrucht zal dragen door dienstbaarheid die doordrongen is van medelijden en liefde voor de naaste in een wereld die gekwetst en gebroken is door conflict, geweld en ecologische vernietiging.
Alhoewel lutheranen en Katholieken geroepen zijn het conflict achter zich te laten en zich naar hun gemeenschappelijke toekomst te keren, lijdt het geen twijfel dat dit belangrijke en historische initiatief niet geïsoleerd mag gebeuren, zonder rekening te houden met de vele andere oecumenische betrekkingen. Oecumenische vertegenwoordigingen zullen aan de gezamenlijke herdenking deelnemen, en Katholieken en lutheranen in dit sleutelmoment vergezellen en hen door hun aanwezigheid bemoedigen om deze ontwikkeling verder te zetten. Deze oecumenische context zal ook de overtuiging belichten dat de Hervorming van de 16e eeuw geen geïsoleerd gebeuren is, maar voorafgegaan en gevolgd werd door andere hervormingsbewegingen. De verschillende confessionele tradities hebben de door Luther op gang gebrachte hervormingsbeweging opgenomen en ieder heeft ze op haar eigen manier toegeëigend.
In een wereld die worstelt met gebrek aan communicatie, met steeds meer ontvlammende toespraken die verdeeldheid zaaien en met een toename van geweld en conflict, zullen lutheranen en Katholieken uit het diepste van hun gemeenschappelijk geloof in de Drie-ene God putten om publiek te verklaren:
Samen, gaan Katholieken en lutheranen door, steeds dichter bij hun gemeenschappelijke Heer en Verlosser Jezus Christus;
Het is belangrijk de dialoog te onderhouden;
Het is mogelijk het conflict de rug toe te keren;
Haat en geweld, ook die door de godsdienst gemotiveerd worden, mogen niet alledaags gemaakt worden – en vooral, niet gerechtvaardigd – maar moeten met kracht verworpen worden;
Slechte herinneringen kunnen verdreven worden;
Een pijnlijke geschiedenis sluit een stralende toekomst niet uit;
Het is mogelijk over te gaan van conflict naar gemeenschap en deze weg samen en in hoop aan te vatten;
In verzoening ligt kracht, want zij bevrijdt ons zodat wij ons naar elkaar kunnen richten maar ook naar buiten door liefde en dienstbaarheid;
De gezamenlijke herdenking zal voor Katholieken en lutheranen een enorme aanmoediging zijn in hun gezamenlijk getuigenis in een gekwetste en gebroken wereld. Bovendien zal zij de nodige motivatie bieden om zich in te zetten voor een nog meer bezielde dialoog waardoor een einde kan gemaakt worden aan de meningsverschillen en de eenheid kan ontvangen en voltrokken worden waar wij naar streven.
Vert. Maranatha-gemeenschap Bron: zenit.org
Zie ook de bul Exsurge Domine [690] van Paus Leo X, waarin de dwalingen van Luther weergegeven zijn en op basis waarvan ook het Wereld Communicatie Dag [d:31] de kerkelijke leer nog beter verwoord heeft.
Om RK Documenten te kunnen verbeteren is uw reactie zeer waardevol. Heeft u aanmerkingen of suggesties voor verbeteringen of bent u een fout tegen gekomen? Laat het ons weten.
Naar de oude site