Door de kracht van de zaligspreking van de armen wil de Kerk mensen, samenlevingen en systemen veranderen

U, die om onzentwil arm bent geworden, terwijl U rijk was, opdat wij rijk zouden worden (2 Kor. 8, 9) [[b:2 Kor. 8, 9]];

U, Jezus Christus, de nacht van Betlehem geboren in een stal en neergelegd in een kribbe, omdat er voor U geen plaats was in de herberg (Lc. 2, 7) [[b:Lc. 2, 7]];

U, Zoon van de levende God, van hetzelfde wezen als de Vader, niet geschapen, maar van eeuwigheid voortgebracht;

U, Woord, God van God, licht van licht;

U groeten vandaag de Kerk en de mensheid, de stad Rome en de hele wereld (Urbs et Orbis).

U omringen de verontruste harten van de hedendaagse mensen om U te beschouwen in het mysterie van uw geboorte.

U bent arm geworden: arm in de nacht van Betlehem, arm in het huis van N azaret, beroofd van alles in het uur van uw dood op het kruis. Jezus Christus! U alleen hebt kunnen zeggen: 'Zalig gij die arm zijt. .. ' (Lc. 6, 20) [b:Lc. 6, 20], 'zalig de armen van geest' (Mt. 5, 3) [b:Mt. 5, 3]. U hebt het kunnen zeggen, omdat U alleen wist welke armoede de mens nodig had om rijk te kunnen worden door de rijkdom welke God aan het menselijk hart geeft.

Ziet, in de nacht van Betlehem beschouwen wij - beschouwen wij ieder jaar - met verbazing het mysterie van uw geboorte.

O, hoe arm is God geworden!

O, hoe rijk is de mens geworden!

Zalige armoede van God welke de bron is geworden van de grootste verrijking van de mens!

'Zalig de armen van geest': ziedaar de woorden die in het hart van uw Evangelie zelf staan geschreven, sinds de nacht van Betlehem. De woorden welke de heiligste erfenis van de Kerk zijn.

Wij houden niet op de verbazingwekkende waarheid te belijden, welke in de diepte van deze woorden vervat ligt. Wij houden niet op deze waarheid te herlezen door het mysterie van de nacht van Betlehem heen, door heel het getuigenis heen van Hem, die niets had 'waarop Hij zijn hoofd kon laten rusten' (Mt. 8, 20) [b:Mt. 8, 20], door het kruis waarop Hij 'zichzelf ontledigde' om de mens op een volledige en definitieve wijze rijk te maken.

Wij herlezen het om in ons met een zuiver hart, met geheven hoofd, 'dezelfde gezindheid te hebben welke ook Christus Jezus bezielde' (Fil. 2, 5) [b:Fil. 2, 5], om op geen enkel moment in de bekoring te vallen van de verschillende materialismen die deze waarheid juist in het hart treffen: 'Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het rijk der hemelen'.

Herlezen wij deze waarheid:

- om daardoor sterk te staan en volledig nederig tegenover haar;

- om elke omwenteling of verandering van systeem tegemoet te kunnen treden met het Evangelie van de menselijke waardigheid, de menselijke arbeid en de gemeenschapsliefde;

- om te kunnen getuigen - sterk door deze waarheid en oneindig nederig tegenover haar - voor allen die in elke roeping, in elke levensstaat en in elk beroep 'arm zijn van geest', voor allen aan wie het rijk van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest behoort.

Zijn er vandaag misschien op heel de aarde geen talrijke 'rijke' mensen, die verschrikkelijk arm zijn?

Zijn er geen mensen die rijk zijn aan materiële goederen, rijk aan macht, rijk aan roem ... en toch arm? Arm wegens de grote leegte van het menselijk hart dat niet open staat naar God en de naaste!

Bestaan er geen arme mensen, materieel benadeeld, vervolgd, onderdrukt, gediscrimineerd ... die rijk zijn? Rijk door die innerlijke rijkdom welke rechtstreeks ontspringt aan het hart van de Godmens! Aan het mysterie van de geboorte van God!

De Kerk die door een wereld gaat waarin zoveel ongelijkheid, onderdrukking en strijd bestaat - die door een wereld gaat welke verdeeld is tussen het Westen en het Oosten, tussen het Zuiden en het Noorden, deze Kerk staat vandaag voor U, Zoon van God, geboren uit de maagd Maria.

- 'Zoon van de timmerman' (Mt. 13, 55) [b:Mt. 13, 55] - en zij wenst opnieuw in het mysterie van de nacht van Betlehem de zin van haar zending in de wereld te lezen.

In U, die om onzentwil arm bent geworden,
wil de Kerk opnieuw de
kracht terugvinden van de zaligspreking van de armen -
van de armen van geest,
aan wie het rijk der hemelen behoort,
en wil hen trouw blijven.
Door de kracht van deze zaligspreking
wil zij de mensen,
de samenlevingen en de systemen veranderen.

Zij wil
'de nieuwe aarde en de nieuwe hemelen'
bouwen, waarin gerechtigheid en vrede wonen.

'Eer aan God in den hoge
en vrede op aarde
aan de mensen die Hij liefheeft' (Lc. 2, 14) [b:Lc. 2, 14].

Ons diep bewust van
deze zending
en sterk door de waarheid van de zaligspreking,
welke door U wordt verkondigd door uw geboorte
als Zoon van God en van de mens,
willen wij op bijzondere wijze
onze broederlijke verbondenheid belijden
met alle mensen
en vooral met hen die lijden,
omdat ze beroofd zijn van het noodzakelijke,
met hen die de grote menigte armen vormen.

Deze menigte volgt U - misschien zonder het te weten -
juist U,
goede Herder, Zoon van God,
die om onzentwil arm bent geworden,
opdat wij rijk zouden worden
door uw armoede.

De nauwelijks voorbije dagen
hebben ons troostende tekenen gebracht
van een hernieuwde gevoeligheid
van de kant van de burgers en bestuurders.
Terwijl wij ons verheugen over de bijdrage
welke burgerlijke overheden,
kerkelijke organismen en
particuliere instellingen momenteel leveren
aan de strijd tegen de honger,
geven wij nogmaals uiting
aan onze bekommernis
met de onmetelijke menigte armen,
met hun rechten en verwachtingen.

Wij bevestigen onze bekommernis
met alle armen van de hedendaagse wereld,
in de dramatisch concrete
en dagelijkse actualiteit van hun lijden:

- met de bevolkingen van Etiopië, van Moçambique en
van andere Afrikaanse gebieden,
gedecimeerd door de gesel
van de schaarste en de droogte,
en met allen die ook in andere delen van de wereld
sterven van honger;

- met de duizenden vluchtelingen
die zich gedwongen
ver van het vaderland bevinden
en zoals Christus beroofd van een dak
zo dikwijls in omstandigheden leven
die een menselijk wezen onwaardig zijn;

- met de werklozen die op een werk wachten,
dat hen in staat stelt zich
een eerlijk levensonderhoud te verschaffen
en een eigen bijdrage te leveren
aan de opbouw van de samenleving;

- met de mensen die
door ziekte, ouderdom of ongeluk
de bittere kelk drinken
van eenzaamheid en verlatenheid.

Wij bevestigen ook onze bekommernis:

- met de weduwen en wezen,
die hun echtgenoten en vaders bewenen,
die verraderlijk ontrukt zijn aan hun genegenheid
en nooit meer naar hun huizen zijn teruggekeerd;

- met alle slachtoffers van het geweld,
terwijl wij bijzonder denken aan de Italiaanse gezinnen
die in rouw zijn wegens het vreselijke bloedbad
dat eergisteren plaats had met de sneltrein Napels-Milaan,
en een woord van troost richten aan de talrijke gewonden;

- met de verwanten
van hen die hun inzet voor
de verkondiging van het Evangelie
en de uitvoering van de sociale leer van de Kerk
met hun leven hebben betaald;

- met de slachtoffers van ontvoeringen,
die nog altijd in handen
van hun ontvoerders zijn;

- met de gezinnen die lijden
onder de morele verwarring welke
daarin teweeg is gebracht
door de cynische consumptiemaatschappij;

- met hen die vechten om zich te onttrekken
aan de spiralen van drugs, geweld
en misdadige organisaties.

Wij bevestigen tenslotte onze bekommernis
met alle slachtoffers
van de andere vormen van armoede,
welke het terrein van de geestelijke
en sociale waarden van de persoon raken;

- met allen die beroofd zijn
van het recht op vrijheid van beweging,
op persoonsveiligheid,
op het leven zelf;

- met degenen die op grond
van nationaliteit of ras uitgesloten zijn
van een gelijke waardigheid
met de mannen en vrouwen van hetzelfde land;

- met hen die niet vrij
hun gedachten kunnen uitspreken
en niet vrij hun godsdienst kunnen belijden en in praktijk brengen;

- met hen die hun rechtmatige verschil
van mening jegens de ideologie
van het regime moeten betalen
met sociale marginalisatie of zelfs gevangenis;

- met allen die aan
psychologisch geweld zijn onderworpen,
welke het innerlijke heiligdom van het geweten ontwijdt
en op een lage manier
de persoonlijke waardigheid schendt.

Tegenover U, eeuwig Woord
dat geboren is willen worden
in de armzaligheid van een stal
om de mensen rijk te maken
met uw goddelijkheid,
hernieuwt de Kerk
haar voorkeurskeuze voor de armen.

Zij bidt bovendien,
dat het licht dat uit de kribbe straalt
de duisternissen van dwaling,
haat en egoïsme verdrijft,
die op de menselijke harten drukken
en hen overtuigt om zich in te zetten
voor een wereld waarin de voorwaarden
van rechtvaardigheid en liefde

{...}