Barmhartigheid en dienstbaarheid

Dierbare broeders en zusters, goeie dag!

Het Paasfeest, het centrale mysterie van ons geloof, komt dichterbij. Zoals wij hoorden, verhaalt het Evangelie volgens Johannes dat Jezus voordat Hij voor ons zou sterven en verrijzen, een gebaar stelt dat gegrift staat in het geheugen van de leerlingen: de voetwassing. Een onverwacht en aangrijpend gebaar, zodanig dat Petrus het niet wou aannemen. Ik zou bij Jezus’ laatste woorden willen stilstaan: “Begrijpt gij wat Ik u gedaan heb? (...) als Ik, de Heer en Leraar, uw voeten heb gewassen, dan behoort ook gij elkaar de voeten te wassen” (Joh. 13, 12.14) [b:Joh. 13, 12.14]. Zo toont Jezus Zijn leerlingen dat dienstbaarheid de weg is om het geloof in Hem te beleven en van Zijn liefde te getuigen. Jezus heeft het beeld van “de dienaar van Jahwe”, de slaaf, uit de profeet Jesaja, op zichzelf toegepast.

Door de voeten van de apostelen te wassen heeft Jezus de handelswijze van God tegenover ons willen openbaren, en het voorbeeld geven van Zijn "nieuw gebod" (Joh. 13, 34) [b:Joh. 13, 34] om elkaar lief te hebben zoals Hij ons heeft liefgehad, namelijk door voor ons Zijn leven te geven. Dezelfde Johannes schrijft het in zijn eerste Brief: “Wat liefde is hebben wij geleerd van Christus: Hij heeft zijn leven voor ons gegeven. Dus zijn ook wij verplicht ons leven te geven voor onze broeders. (....) Kinderen, wij moeten niet liefhebben met woorden en leuzen maar met concrete daden” (1 Joh. 3, 16.18) [b:1 Joh. 3, 16.18].

Liefde is dus concrete dienstbaarheid die wij elkaar betonen. Liefde, dat zijn geen woorden, maar daden en dienstbaarheid; nederige dienstbaarheid, in stilte, in het verborgene, zoals Jezus zelf heeft gezegd: “laat uw linkerhand niet weten wat uw rechter doet”. (Mt. 6, 3) [[b:Mt. 6, 3]] Dat bestaat erin de gaven die de Heilige Geest voor ons kwistig heeft uitgestort, ter beschikking te stellen zodat de gemeenschap kan groeien. (1 Kor. 12, 4-11) [[b:1 Kor. 12, 4-11]] Trouwens, liefde komt tot uiting in het delen van materiële dingen zodat niemand tekort heeft. Deze manier van delen en geven aan wie in nood is, is een levensstijl die God ook suggereert aan vele niet-Christenen, als een weg van authentieke menselijkheid.

Vergeten wij tenslotte niet dat Jezus door de voeten van de leerlingen te wassen en hun te vragen te doen zoals Hij, Hij ons ook uitnodigt onze gebreken om beurten te belijden en voor elkaar te bidden om van ganser harte te kunnen vergeven. Herinneren wij ons in deze zin de woorden van de heilige bisschop Augustinus, die schreef: “Dat de Christen niet nalaat alles te doen wat Christus gedaan heeft. Wanneer het lichaam zich namelijk buigt tot bij de voeten van de broeder, wordt in zijn hart tegelijk de nederigheid ontstoken, en wanneer die reeds brandde, wordt ze gevoed. (...) Vergeven wij om beurten onze ongerechtigheden en bidden wij om beurten voor onze fouten, zo zullen wij elkaar op alle manieren om beurten de voeten wassen”. 58, 4-5 [[859]] Liefde, naastenliefde, is dienstbaarheid, anderen helpen, anderen dienen. Er zijn zo veel mensen die zo hun leven leiden, in dienstbaarheid aan de anderen.

Verleden week ontving ik van iemand een brief die mij bedankte voor het Jaar van de Barmhartigheid; zij vroeg me voor haar te bidden opdat zij dichter bij de Heer zou zijn. Het leven van die persoon is de verzorging van haar moeder en broer: mama ligt te bed, bejaard, helder maar immobiel, en de broer, ziek, in een rolstoel. Voor deze persoon is het leven, dienen, helpen. Dat is liefde! Wanneer ge uzelf vergeet en aan de anderen denkt, dat is liefde!

Door de voetwassing leert de Heer ons dienaars te zijn, en zelfs meer: slaven, zoals Hij zich voor ons tot slaaf gemaakt heeft, voor ieder van ons.