Luisteren naar de stem van God die spreekt in de stilte

Video

Het is altijd een bijzondere vreugde om hier op de Piazza di Spagna samen te komen op het feest van Maria, de Onbevlekte. Dat wij hier aan de voet van onze geestelijke moeder samenzijn – Romeinen, pelgrims en bezoekers – geeft ons het gevoelen dat wij hier samen zijn in het teken van het geloof. Ik houd eraan dit te onderstrepen in dit Jaar van het Geloof [d:354] dat de ganse Kerk beleeft. Ik groet u met heel veel genegenheid, en ik wil heel eenvoudig enkele reflecties delen die geïnspireerd zijn door het Evangelie van deze plechtigheid, het Evangelie van het Bezoek aan Maria.

Het verrast ons altijd en doet ons nadenken als wij ons realiseren dat dit beslissend ogenblik voor het lot van de mensheid, het moment is waarop God Mens wordt, gehuld is in een diepe stilte. De ontmoeting tussen de goddelijke boodschapper en de onbevlekte Maagd is totaal onopvallend: niemand is er van op de hoogte, niemand praat er over. Als dit zich in onze tijd zou afspelen, zou het geen enkel spoor achterlaten in kranten noch tijdschriften, want het is een mysterie dat in de stilte plaats vindt. Wat echt groot is, gebeurt dikwijls onopgemerkt, en in de rustige stilte openbaart het dat het vruchtbaarder is dan de uitzinnige opwinding die onze steden kenmerkt. Maar als je alle proporties in acht neemt, bestond die ook reeds in de belangrijke steden van vroeger zoals in het Jeruzalem van toen. Dit activisme belet ons om te stoppen, om rustig te blijven en de stilte te horen waarin de Heer zijn discrete stem laat horen. De dag waarop zij de aankondiging van de engel ontving, was Maria ingekeerd in zichzelf en tezelfdertijd open op God om zijn discrete stem te kunnen vernemen. In haar is er geen enkele hindernis, geen scherm, niets dat haar scheidt van God. Daarin is zijn zonder erfzonde; haar relatie met God is vrij van alle tekortkomingen, hoe klein ook. Er is geen scheiding, geen schaduw van egoïsme, maar een perfecte eenklank. Haar kleine menselijk hart is volkomen ‘gecentreerd’ op het grote hart van God. Lieve broeders en zusters, daarom komen wij hier in hartje Rome samen bij dit beeld dat werd opgericht ter ere van Maria. Het herinnert ons eraan dat we de stem van God niet kunnen herkennen in de drukte en de opwinding. Wij kunnen Gods doel met ons persoonlijke en sociale leven niet kennen als wij aan de oppervlakte van de dingen blijven staan. Wij moeten naar een dieper niveau afdalen: daar waar de krachten die ons bewegen niet van economische of politieke aard zijn, maar moreel en spiritueel. Maria nodigt ons uit om naar die diepte af te dalen om ons af te stemmen op het handelen van God.

Een tweede nog belangrijker ding zegt de Onbevlekte ons wanneer wij naar hier gekomen zijn: dat het heil van de wereld niet het werk van de mensen, niet dat van de wetenschap, de techniek of de ideologie is – maar dat het komt van de genade. Wat betekent dit woord? Genade is liefde in haar volle zuiverheid en schoonheid. Het is God zelf, zoals Hij zich in Jezus Christus in de voltooide heilsgeschiedenis heeft geopenbaard. Dat wordt door de Bijbel verteld. Maria wordt ‘vol van genade’ (Lc. 1, 28) [b:Lc. 1, 28] genoemd, en deze identiteit van Maria herinnert ons het primaatschap van God over ons leven en over de geschiedenis van de wereld. Zij herinnert ons er aan dat de kracht van Gods Liefde sterker is dan het kwaad. Dat zij de leegte van het egoïsme in de geschiedenis van de personen, de families, de naties en de wereld overvloedig kan vullen. Deze leegte kan een hel worden, waardoor het leven van de mensen als het ware naar beneden getrokken wordt, naar het niet-zijn, waar zij alle betekenis en elk licht verliest. In werkelijkheid zijn het de remedies die de wereld ons voorstelt om deze leegte te vullen, - drugs zijn daarvan een voorbeeld – die deze afgrond uitgraven. Alleen de liefde kan redden van deze val. Maar niet om het even welke liefde: een liefde die in zichzelf de zuiverheid van de genade heeft, van God, die hervormt en hernieuwt. Zo blaast zij nieuwe zuurstof in de vergiftigde longen: een zuivere lucht, een nieuwe levensenergie. Maria zegt ons dat geen mens ooit te laag valt voor God, want Hij is nedergedaald in de onderwereld. Hoe groot de verwijdering van ons hart ook mag zijn, God is altijd “groter dan ons hart” (1 Joh. 3, 20) [b:1 Joh. 3, 20]. De delicate adem van de genade kan de zwartste wolken verdrijven, kan het leven mooi en rijk maken aan betekenis in de meest onmenselijke omstandigheden.

Daaruit vloeit een derde punt voort dat Maria, de Onbevlekte, ons zegt: zij spreekt van de vreugde, van deze authentieke vreugde die zich in hart dat bevrijd is van de zonde verspreidt. De zonde brengt een negatieve droefheid met zich mee, en die dwingt ons ons op onszelf toe te sluiten. De genade brengt de echte vreugde mee. Die is niet afhankelijk van materieel bezit, maar is ingeplant in het diepste van de persoon. En niets of niemand kan die wegnemen. Het christen-zijn is essentieel een “Evangelie’, een “blijde boodschap”. Toch denken sommigen dat zij een hindernis is voor de vreugde, omdat zij er een geheel van verboden en regels in zien. In realiteit kondigt het christen-zijn de overwinning aan van de genade op de zonde, van het leven op de dood. En als het inhoudt dat wij ons dingen ontzeggen en een discipline vraagt van de geest, van het hart en van ons handelen, is het juist omdat er in de mens een schadelijke wortel van het egoïsme aanwezig is, die zichzelf en de anderen kwetst. Wij moeten dus 'neen' leren zeggen aan de stem van het egoïsme, en 'ja' op de authentieke liefde. De vreugde van Maria is volledig, omdat er geen schaduw van zonde in haar hart is. Deze vreugde valt samen met de aanwezigheid van Jezus in haar leven: Jezus die zij ontvangen heeft en in haar schoot gedragen; Jezus als klein kind dat aan haar moederlijke zorgen werd toevertrouwd. Daarna als adolescent, jonge man en rijpe man. Zij heeft Jezus zien weggaan uit haar huis. In haar geloof heeft zij Hem van op afstand gevolgd tot aan dood en zijn verrijzenis. Jezus is de vreugde van Maria. Hij is de vreugde van de Kerk, Hij is de vreugde van ons allen.

In deze Adventstijd leert Maria de Onbevlekte, ons luisteren naar de stem van God die spreekt in de stilte; zijn genade ontvangen die ons bevrijdt van de zonde en van alle egoïsme. Zo zullen wij de echte vreugde smaken. Maria, vol van genade, bid voor ons!