Notitie over de banalisering van de seksualiteit met betrekking tot enkele tekstgedeelten in "Licht van de wereld"

Na de publicatie van het interviewboek " Licht van de wereld [4179]" met Paus Benedictus XVI zijn diverse afwijkende interpretaties naar buiten gekomen, die verwarring over de houding van Katholieke Kerk inzake de seksuele moraal veroorzaakt hebben. De ideeën van de Paus werden niet zelden voor bedoelingen en interesses misbruikt, die met de bedoeling van zijn woorden geen enkele relatie hebben. De bedoeling van de woorden zijn echter duidelijk, wanneer men het volledige hoofdstuk leest, waar sprake is van de menselijke seksualiteit. De intenties van de Heilige Vader zijn eenduidig. Het gaat hem erom de grootsheid van het goddelijk plan met seksualiteit terug te vinden en daarbij de huidige verspreide banalisering te vermijden.

Enige interpretaties hebben de woorden van de Paus voorgesteld, als uitspraken in tegenspraak met de morele tradities van de Kerk. Velen hebben dit als een positieve verandering begroet, anderen zijn erdoor bezorgd, als zou het om een breuk met de leer over voorbehoedmiddelen en met de houding van de Kerk in de strijd tegen aids gaan. In werkelijkheid veranderen de woorden van de Paus, die in het bijzonder over het zwaar ongeordende gedrag binnen de prostitutie gaat vgl: blz. 141-142; Uitgave Adveniat [[[4179]]], noch de moraalleer noch de pastorale praxis van de Kerk.

Een opmerkzame lezing van de betreffende gedeeltes toont, dat de Heilige Vader hier niet van de huwelijkse liefde en ook niet van de zedelijke norm met betrekking tot voorbehoedmiddelen spreekt. De norm, die tot de traditie van de Kerk behoort, is door Paus Paulus VI in nr.14 [34|14] van de Encycliek Humanae Vitae [34] in zeer precieze woorden besproken. Daarin schrijft hij, dat “te verwerpen (is) elke handeling die zich, hetzij voorafgaande aan de huwelijksgemeenschap, hetzij tijdens de voltrekking ervan, hetzij bij het verloop van haar natuurlijke gevolgen, het verhinderen van de voortplanting ten doel zou stellen of als middel zou aanwenden.” De mening, die men uit de woorden van Paus Benedictus XVI zou kunnen afleiden, dat het gebruik van condooms in sommige gevallen aanvaardbaar zou zijn, om daarmee ongewenste zwangerschappen te vermijden, is volledig willekeurig en komt niet overeen met zijn woorden noch zijn denken. In verband hiermee wijst de Paus juist veelmeer op de menselijke en ethische weg van de leefbaarheid, waarvoor de zielzorger “nog meer en nog beter” blz. 170; Uitgave Adveniat [[4179]] moet werken. Daarbij gaat het om wegen, waarbij de onlosmakelijke samenhang tussen de beide zingevingen van de liefhebbende vereniging en de voortplanting in iedere huwelijkse daad gerespecteerd wordt, ook bij het gebruik van methoden van de natuurlijke geboorteregeling in het kader van een verantwoord ouderschap.

In het betreffende gedeelte duidde de Heilige Vader op een volledig andersoortige situatie van de prostitutie, die door de christelijke moraal altijd als zeer zondig is gezien vgl: Gaudium et Spes [[[575|27]]] vgl: Catechismus van de Katholieke Kerk [[[1|2355]]]. De aanbevelingen van de gezamenlijke christelijke traditie – en niet alleen deze – met betrekking tot prostitutie laat zich in de woorden van de heilige Apostel Paulus samenvatten: “behoed u voor ontucht!” (1 Kor. 6, 18) [b:1 Kor. 6, 18]. De prostitutie is dus te bestrijden en de hulpverlening vanuit de Kerk, de burgerlijke maatschappij en de staten moet zich ervoor inzetten om de getroffen personen daaruit te bevrijden.

In samenhang daarmee moet erop gewezen worden dat de toestand, zoals die door de verbreiding van aids in vele gebieden van de wereld ontstaan is, door het probleem van de prostitutie alleen dramatisch verergerd heeft. Iemand die weet dat hij met hiv geïnfecteerd is en daarom de infectie door kan geven, begaat naast de zware zonde tegen het zesde gebod ook een zonde tegen het vijfde gebod, omdat hij bewust het leven van een andere persoon ernstig in gevaar brengt, met ook gevolgen voor de openbare gezondheidstoestand. Hiertegenover stelt de Heilige Vader vast dat condooms “niet als werkelijke en morele oplossing” van het aids-probleem gezien kunnen worden en dat “alleen het fixeren op het condoom een banalisering is van de seksualiteit” want men wil de verwaarlozing van de mens niet onder ogen zien, die zich achter de verbreiding van de pandemie verbergt. Het kan echter niet geloochend worden, dat diegene die een condoom gebruikt, om het risico voor het leven van de andere persoon probeert te verminderen, de schade wil beperken, die met dit valse houding verbonden is. In deze zin merkt de Heilige Vader op, dat het gebruik van condooms “met de bedoeling, het infectiegevaar te verminderen, tenminste een eerste stap kan zijn op de weg naar een anders geleefde menselijke seksualiteit”. Daarbij gaat het om een opmerking, die volledig overeenstemt met een andere uitspraak van de Heilige Vader “Het is echter niet de eigenlijke manier om het kwaad van de hiv-infecties te voorkomen.”

Enigen hebben de woorden van Paus Benedictus XVI in verbinding gebracht met de theorie van het zogenaamde “kleinere kwaad”. Deze theorie is echter voor bepaalde gevallen bij de uitleg van de proportionaliteit van toepassing vgl: Veritatis Splendor [[[83|75-77]]]. Een handeling, die op basis van zichzelf een kwaad is, ook al is het een kleiner kwaad, mag geen doel zijn. De Heilige Vader heeft niet gezegd, dat prostitutie onder gebruikmaking van een condoom, als kleiner kwaad, een doel mag zijn, zoals sommigen gesteld hebben. De Kerk leert dat prostitutie zondig is en dat dit tegengegaan moet worden. Begaat iemand toch prostitutie en is deze persoon daarnaast ook nog eens met hiv geïnfecteerd, kan het een eerste stap zijn tot een achting voor het leven van een ander, als deze zich, door het gebruik van een condoom, met als inzet het gevaar van overdracht van de infectie te verminderen, waarbij de prostitutie natuurlijk nog steeds zwaar zondig blijft. Dergelijke beweringen zijn in overeenstemming met datgene wat de moraal-theologisch traditie ook in het verleden gezegd heeft.

Tenslotte zij opgemerkt, dat de leden en de instellingen van de Katholieke Kerk in de strijd tegen aids moeten weten dat het erom gaat, de mens nabij te zijn, de zieken te verzorgen en allen daartoe op te voeden, vóór het huwelijk in onthouding te leven en binnen het huwelijk de trouw te handhaven. Zoals de Heilige Vader zegt, zijn juist deze houdingen de gevaarlijke bronnen ervoor dat vele mensen in de seksualiteit niet meer de uitdrukking van hun liefde vinden. “Vechten tegen de banalisering van de seksualiteit in onderdeel van de strijd voor een positieve waardering van de seksualiteit en haar weldadige invloed op ons menselijk bestaan.” blz. 142; Uitgave Adveniat [[4179]].