De eenheid van de Kerk

Dierbare zonen en dochters,

Een audiëntie bij de Paus heeft, om zo te zeggen, noodzakelijkerwijs de Kerk tot onderwerp. Dit kan ook niet anders wanneer gij werkelijk de Paus ziet als de opvolger van de Apostel Petrus op wien Christus heeft gesticht, en nog steeds bezig is te bouwen, het grote bouwwerk van de verloste mensheid: Zijn Kerk.

Een bezoek aan de Paus roept dan ook vanzelf de gedachte op aan Christus en aan Zijn Kerk. De drie begrippen: Christus, Petrus, de Kerk worden als het ware samengesmolten in de geest van de gelovige die een audiëntie bijwoont, tot één enkel begrip: ,Christus totus', het beeld van de integrale Christus zoals de Heilige Augustinus ons dit voorhoudt, waarbij hij de beroemde woorden van zijn leermeester de Heilige Ambrosius vertolkt: Ubi Petrus, ibi Ecclesia', waar Petrus is, daar is de Kerk.

Deze gedachtegang is hoogst belangrijk en zeer vruchtbaar. Gij moet u goed rekenschap geven van de samenhang van deze gedachten met uw bezoek aan de Paus want gij kunt hieruit zeer groot geestelijk voordeel trekken, een geestelijk effect dat wij karakteristiek kunnen noemen voor de psychologie van de katholiek: zekerheid, dat wil zeggen: innerlijke overtuiging de waarheid te bezitten, gegrondvest te zijn op het woord van de Heer, op de rots die bestand is tegen iedere aardbeving en overstroming, die ook in storm het huis tot steun blijft, waarop het gebouw van het leven veilig is: ,non cecidit fundata enim erat supra petram' , het stortte niet ineen want het was gebouwd op de rots (Mt. 7, 25) [b:Mt. 7, 25]. Dit gevoel van zekerheid nu kunt gij op bijzondere wijze ervaren tijdens de Internationale Bidweek [d:210] die wij in deze dagen houden. Indien gij begrip hebt voor het grote vraagstuk van de hereniging der Christenen in de door Christus gewilde eenheid, indien gij inziet hoe belangrijk dit probleem is en weet hoe het historisch is gegroeid dan zult gij in uw harten op wonderbare wijze het duidelijke besef van deze katholieke zekerheid voelen opkomen, een inwendige stem die zegt: ik ben reeds opgenomen in deze door Christus gewilde eenheid, ik bevind mij reeds in de schaapstal omdat ik katholiek ben, omdat ik mij geschaard heb om Petrus.

Katholieken, dit is een groot geluk, een grote troost, waardeert gij dit wel genoeg? Gij moet u heel goed bewust zijn van uw bevoorrechte positie en u tegelijkertijd duidelijk realiseren dat gij het enkel en alleen te danken hebt aan Gods goedheid dat gij tot zoveel geluk zijt uitverkoren.

De wetenschap dat wij reeds behoren tot de eenheid, de zekerheid dat wij, door Gods genade, in het bezit zijn van de waarheid moet bij goede katholieken echter gepaard gaan met nog andere gevoelens welke speciaal hier, bij de leerstoel van St. Petrus, ten volle kunnen openbloeien.

Allereerst noemen Wij dan een gevoel dat in schijnbare tegenspraak is met het gevoel van zekerheid waarover Wij zojuist spraken: Wij bedoelen een gevoel van onzekerheid dat gebaseerd is op onze zwakheid. Petrus is onwankelbaar wanneer hij gegrondvest is op Christus, dat wil zeggen: op het geloof, waarvan hij bewaarder en getuigenis is; hij is zwak wanneer hij slechts steunt op zichzelf, op zijn menselijke natuur die immers ontvankelijk is voor de ,prikkels van het vlees en het bloed', dat is: voor de zwakheid van de mens die een kind is van Adam. Daarom moet het hart van de gelovige katholiek vervuld zijn van een groot gevoel van nederigheid en een oprechte geest van geloof. Vervuld van grote dankbaarheid voor zijn gelukkige situatie mag hij zich daar nooit op beroemen als ware het zijn eigen verdienste, evenmin mag hij zich verstouten te denken dat hij door eigen schuld deze uitverkiezing niet in gevaar zou kunnen brengen.

Zekerheid moet bij de katholiek gepaard gaan met nederigheid en dankbaarheid en nooit met trots. Een ander gevoel dat ons moet bezielen is broederlijke belangstelling voor allen die nog niet hetzelfde geluk deelachtig zijn als wij. Gij weet hoe veelomvattend deze belangstelling dient te zijn en hoe sterk deze innerlijke drang op dit ogenblik leeft in onze harten; belangstelling voor alles wat waar, goed, christelijk en heilig is bij onze afgescheiden broeders; belangstelling voor hun wij:z:e van denken en voelen; eerbiediging van hun gevoelens waar dit mogelijk is; verlangen om de problemen die er tussen ons bestaan en die de hereniging bemoeilijken op te helderen; zoeken, in een geest van nederigheid, geduld en vertrouwen, naar een loyale oplossing, een goede oplossing die voor niemand vernederend is maar eervol voor allen omdat zij beantwoordt aan de wens van Christus; tenslotte, één gezamenlijk gebed van allen om van de Heer af te smeken de grote gave van broederschap en vrede in de door Hem zo vurig gewenste eenheid.

Deze gevoelens, mijn dierbare kinderen, moeten ons bezielen, vooral vandaag, want het heeft de Heer behaagd ons vandaag reeds een begin, een voorproef, een belofte van dit grote geluk te geven: vandaag bidden namelijk álle christenen om de genade te mogen leven in de eenheid van Christus' Kerk, vandaag, nu gij hier hebt willen komen om aan de Paus uw kinderlijke aanhankelijkheid te betuigen en zijn Apostolische Zegen in ontvangst te nemen.