Oecumenische ontmoeting in de troonzaal van het Aartsbisschoppelijk Paleis in Praag

Heren kardinalen,
Excellenties,
Broeders en zusters in Christus,

Ik dank de Almachtige Heer voor de gelegenheid die mij wordt geboden u te ontmoeten als vertegenwoordigers van de verschillende christelijke gemeenschappen in dit land. Ik bedank dr. Cerný, voorzitter van de Oecumenische Raad van Kerken in de Tsjechische Republiek, voor de vriendelijke welkomstwoorden die hij in uw naam tot mij heeft gericht.

Beste vrienden, Europa blijft voortdurendonderhevig aan allerlei veranderingen. Hetis nauwelijks te geloven dat er nog maartwee decennia voorbij zijn sinds de val vande voorafgaande regimes, waardoor eenbegin kon worden gemaakt met eenmoeilijke maar vruchtbare overgang naarpolitieke structuren met een grotere participatie.In deze periode hebben christenenzich verenigd met andere mensen vangoede wil om mee te helpen bij de opbouwvan een rechtvaardige politieke orde. Enook vandaag zetten zij zich in voor de dialoog,om nieuwe wegen te openen naarwederzijds begrip en samenwerking met hetoog op vrede en vooruitgang voor het algemeenwelzijn. Desondanks ontstaan er onder nieuwe vormenpogingen om de invloed van hetchristendom in de politiek in te dammen,maar nu onder het voorwendsel dat dechristelijke leer schadelijk zou zijn voor hetwelzijn van de samenleving. Dit verschijnselmaakt het nodig dat we hierbij stilstaanen erover nadenken. Zoals ik in mijn encycliekover de christelijke hoop heb aangegevenzou de kunstmatige scheiding tussenevangelie en intellectueel en openbaar levenons moeten brengen tot een wederzijdse“zelfkritiek van de moderne tijd” en een“zelfkritiek van het moderne christendom”,met name met betrekking tot de hoop die zijkunnen bieden aan de mensheid vgl: Spe Salvi [[[2067|22]]]. We kunnen onszelf afvragen wathet Evangelie de Tsjechische Republiek vanvandaag te zeggen heeft en meer in hetalgemeen aan heel Europa, in een tijd diegekenmerkt wordt door de verspreiding vanallerlei visies op de wereld.

Het christendom heet in zowel praktisch als moreel opzicht veel te bieden, aangezien het evangelie mannen en vrouwen steeds weer inspireert om zich ten dienste te stellen van hun broeders en zusters. Maar weinigen kunnen hier iets tegenin brengen. Hoe dit ook zij, al diegenen die hun blik richten op Jezus van Nazareth met de ogen van het geloof weten dat God een diepere werkelijkheid biedt die niettemin onscheidbaar is van de ‘economie’ van de liefde die in deze wereld werkzaam is vgl: Caritas in Veritate [[[2254|2]]]: Hij biedt het heil. De term heil is rijk aan betekenissen en drukt iets fundamenteels en universeels uit van het menselijk verlangen naar geluk en volheid. Dit begrip zinspeelt op de vurige wens naar verzoening en naar gemeenschap die opborrelt uit de diepten van de menselijke geest. Het is de centrale waarheid van het evangelie en het doel waarop iedere inspanning tot evangelisatie en pastorale zorg is gericht. En het is ook het criterium waardoor christenen zich steeds opnieuw laten leiden bij hun inzet om de wonden van de scheidingen van het verleden te genezen. Tot dit doel heeft de Heilige Stoel – zoals dr. Cerný heeft opgemerkt – in 1999 een internationaal congres georganiseerd over Jan Hus, teneinde het onderzoek mogelijk te maken van de complexe en traumatische religieuze geschiedenis van deze natie en meer in het algemeen van die van Europa vgl: Tot de deelnemers aan het Internationale Symposium over Johannes Hus [[[3235]]]. Ik bid ervoor dat deze oecumenische initiatieven vrucht mogen dragen, niet alleen om verder te gaan op de weg naar de eenheid van de christenen, maar voor het welzijn van de gehele Europese samenleving.

We moeten opnieuw vertrouwen krijgenvanuit het besef dat de verkondiging doorde Kerk van het heil in Christus altijd ouden altijd nieuw is en vol hoop voor de toekomst.Wanneer Europa wil luisteren naarde geschiedenis van het christendom, zalhet zijn eigen geschiedenis horen. De Europeseopvattingen over rechtvaardigheid,vrijheid en sociale verantwoordelijkheid, deculturele en juridische instituties die werdenopgericht om deze ideeën te verdedigen enze door te geven aan toekomstige generaties,zijn gevormd vanuit het christelijkerfgoed. De herinnering aan het verleden isde bezieling voor de gerichtheid op de verlangensvan de toekomst. Dit verklaart feitelijk waarom christeneninspiratie putten uit figuren als bijvoorbeeldde heilige Adalbert en de heilige Agnes vanBohemen. Hun ijver voor de verbreidingvan het evangelie werd gedragen door deovertuiging dat de christenen niet op zichzelfgericht dienen te zijn, in vrees voor dewereld, maar daarentegen met vertrouwende schat van waarheid die hun is toevertrouwd,met anderen moeten delen. Evenzodienen de christenen van vandaag, inopenheid voor de huidige situatie en meterkenning van alles wat er aan goeds is inde maatschappij, de moed te hebben mannenen vrouwen uit te nodigen tot eenradicale bekering die voortkomt uit de ontmoetingmet Christus en hen binnenleidt ineen nieuw leven van genade.

Vanuit dit gezichtspunt begrijpen wijduidelijker waarom de christenen gehoudenzijn zich met anderen te verenigen in deherinnering aan Europa en zijn wortels. Nietomdat deze wortels al sinds lang uitgedroogdzouden zijn. Integendeel! Maarvanwege het feit dat zij – taai en tegelijkvruchtbaar – doorgaan dit continent tevoorzien van een geestelijke en moreleondersteuning die een betekenisvolle dialoogmogelijk maakt met personen van andere culturen en godsdiensten. Juistomdat het evangelie geen ideologie is, heefthet niet de pretentie de zich ontwikkelendesociaal-politieke werkelijkheden met rigideschema’s te blokkeren. Het evangelie overstijgtjuist de wisselvalligheden van dezewereld en werpt een nieuw licht op de waardigheidvan de menselijke persoon in iedertijdperk.

Beste vrienden, laten we God vragen onseen geest te geven van moed om de eeuwigeheilbrengende waarheden met elkaar tedelen. Zij hebben de sociale en culturelevooruitgang van dit continent mogelijkgemaakt en zullen dit ook in de toekomstblijven doen. Het heil dat door Jezus met zijn lijden, doodverrijzenis en hemelvaart tot stand werdgebracht, vormt ons die in Hem geloven nietalleen om, maar brengt ons ertoe deze GoedeBoodschap ook te delen met anderen. Mogeonze capaciteit om te putten uit de doorChristus geleerde waarheid, verlicht door degaven van de Geest van kennis, wijsheid enverstand (Jes. 11, 1-2; Ex. 35, 31) [[b:Jes. 11, 1-2; Ex. 35, 31]] ons aansporenom vol moed te werken ten behoevevan de eenheid die Hij wenst voor al zijnkinderen die herboren zijn in het doopsel envoor heel het mensengeslacht.

Met deze gevoelens, en met broederlijkegenegenheid voor u en voor de leden vanuw respectievelijke gemeenschappen, wil ikmijn grote dank uitspreken voor u allen envertrouw ik u toe aan de Almachtige God,die onze kracht is, onze toevlucht en onzebevrijding (Ps. 144, 2) [[b:Ps. 144, 2]]. Amen!