H. Johannes Eudes

Geliefde broeders en zusters,

Vandaag is het de liturgische gedachtenis van de heilige Johannes Eudes, onvermoeibaar apostel van de devotie tot de Heilige Harten van Jezus en Maria, die leefde in Frankrijk op het einde van de XVIIe eeuw, een eeuw die getekend was door tegengestelde religieuze stromingen en ook door ernstige politieke problemen. Het is de tijd van de Dertigjarige Oorlog, die niet alleen een groot deel van het midden van Europa verwoest heeft maar ook de zielen. Terwijl misprijzen voor het christelijk geloof door zekere overheersende gedachtestromingen verspreid werd, wekte de Heilige Geest een zeer ijverige geestelijke vernieuwing op, met personaliteiten van formaat zoals de Bérulle, de heilige Vincentius a Paulo, de heilige Louis M. Grignion de Montfort en de heilige Johannes Eudes. Onder de vruchten van deze grote “Franse school” van heiligheid bevond zich ook de heilige Johannes-Marie Vianney. Door een mysterieus plan van de Voorzienigheid verklaarde mijn vereerde voorganger Pius IX op 31 mei 1925, Johannes Eudes en de pastoor van Ars samen heilig, en bood hij aan de Kerk en de hele wereld twee buitengewone voorbeelden van priesterheiligheid.

In het kader van het Priesterjaar [d:254], ligt het mij nauw aan het hart stil te staan bij de apostolische ijver van de heilige Johannes Eudes, die bijzonder gericht was op de opleiding van de diocesane geestelijkheid. De heiligen zijn de ware interpretatie van de Heilige Schrift. De heiligen hebben in hun leven de waarheid van het Evangelie ervaren; zo helpen zij ons om het Evangelie te kennen en te begrijpen. Het Concilie van Trente had in 1563 richtlijnen uitgevaardigd voor de oprichting van diocesane seminaries en voor de priesteropleiding, want het Concilie was er zich totaal van bewust dat heel de crisis van de hervorming ook bepaald was door een ontoereikende opleiding van de priesters die niet op de juiste manier, noch intellectueel noch spiritueel, in hun hart en ziel op het priesterschap waren voorbereid. Dat was in 1563; maar aangezien de toepassing en verwezenlijking van de richtlijnen op zich lieten wachten, zowel in Duitsland als in Frankrijk, zag de heilige Johannes Eudes de gevolgen van deze vertraging. Bezield door het klare besef van de grote nood aan spirituele hulp, waarvan de zielen het slachtoffer waren ook door de gebrekkige opleiding van een groot deel van de geestelijken, stichtte de heilige, die pastoor was, een Congregatie specifiek gewijd aan de opleiding van de priesters. In de universiteitsstad Caen, richtte hij zijn eerste seminarie op, wat zeer op prijs gesteld werd en wat zich weldra in andere bisdommen herhaalde. De weg van heiligheid die hij bewandelde en aan zijn volgelingen voorhield, had als fundament een sterk vertrouwen in de liefde die God aan de mensheid geopenbaard had in het priesterhart van Christus en in het moederhart van Maria. In die tijd van wreedheid en verlies van innerlijkheid, richtte hij zich tot het hart, sprak hij tot het hart een woord van de Psalmen, zeer goed geïnterpreteerd door de heilige Augustinus. Hij wou de mensen, mannen en vooral de toekomstige priesters opnieuw een hart geven, door hun het priesterhart van Christus te tonen en het moederhart van Maria. Iedere priester moet getuige en apostel zijn van deze liefde van de harten van Christus en Maria. En zo komen wij bij onze tijd.

Ook vandaag is er nood aan priesters die getuigen van de oneindige barmhartigheid van God door een leven te leiden dat helemaal door Christus “veroverd” is en het is nodig dat zij dit leren vanaf de jaren van hun opleiding op het seminarie. Na de Synode van 1990, heeft Paus Johannes Paulus II de Apostolische Exhortatie gepubliceerd “ Pastores Dabo Vobis [724]” waarin hij de richtlijnen van het Concilie van Trente [d:21] herneemt en bijwerkt en bijzonder de noodzakelijke continuïteit benadrukt tussen het beginmoment en het permanente moment van de opleiding; voor hem, voor ons, is dat een waar vertrekpunt voor een authentieke hervorming van het leven en het apostolaat van de priesters en het is eveneens het centrale punt opdat de “nieuwe evangelisatie” niet slechts een aantrekkelijke slogan zou zijn maar in de realiteit zou omgezet worden. De fundamenten die door de opleiding aan het seminarie gelegd worden, zijn de onvervangbare “humus spirituale” - “geestelijke humus” waarin men “Christus” kan “leren kennen” door zich geleidelijk af te stemmen op Hem, de ene Hogepriester en Goede Herder. De seminarietijd moet dus beschouwd worden als de verwezenlijking van het ogenblik waarop de Heer Jezus de apostelen na hun roeping en vóór hun uitzending om te prediken, vraagt bij Hem te blijven. (Mc. 3, 14) [[b:Mc. 3, 14]] Wanneer de heilige Marcus de roeping van de twaalf apostelen vertelt, zegt hij ons dat Jezus een dubbel doel had: het eerste was dat zij met Hem zouden zijn, het tweede dat zij zouden gezonden worden om te prediken. Doch door steeds met Hem op weg te zijn, verkondigen zij Christus werkelijk en brengen zij de werkelijkheid van het Evangelie in de wereld.

In de loop van dit Priesterjaar [d:254] nodig ik u, geliefde broeders en zusters, uit te bidden voor de priesters en voor ieder die zich voorbereidt om de buitengewone gave van het priesterambt te ontvangen. Ik richt mij tot allen, eindigend met de oproep van de heilige Johannes Eudes die tot de priesters zei:

“Geef u aan Jezus, om in de onmetelijkheid van Zijn groot Hart binnen te gaan, dat het hart bevat van zijn Heilige Moeder en van alle heiligen en om u in die afgrond van liefde, naastenliefde, barmhartigheid, nederigheid, zuiverheid, geduld, onderwerping en heiligheid te verliezen”. III, 2 [[3080]]