Tijdens de H. Mis in het kader van het pastoraal bezoek aan de parochie van Sint-Laurentius buiten de Muren in het noorden van het diocees Rome

Dierbare broeders en zusters,

Met de eerste zondag van de Advent van vandaag, treden wij binnen in deze tijd van vier weken waarmee wij een nieuw liturgisch jaar beginnen en die ons voorbereidt op het feest van Kerstmis, de herdenking van de Menswording van Christus in de geschiedenis. De geestelijke boodschap van de Advent is echter dieper en richt ons reeds naar de terugkeer in heerlijkheid van de Heer aan het einde van de geschiedenis. Adventus is een Latijns woord dat men zou kunnen vertalen met ‘aankomst’, ‘komst’, ‘aanwezigheid.’ In de taal van de antieke wereld was het een technische term waarmee men de aankomst van een functionaris, in het bijzonder het bezoek van de koning of van de keizer in de provincies aanduidde. Maar deze term kon ook gebruikt worden om het verschijnen van een godheid aan te duiden, die uit zijn verborgen verblijfplaats kwam en zo zijn goddelijke macht ten toon spreidde: zijn aanwezigheid werd in de eredienst plechtig gevierd.

Met de overname van de term ‘Advent’ wilden de christenen de bijzondere relatie die hen verenigde met de gekruisigde en verrezen Christus uitdrukken. Hij is de Koning die, ingetreden in deze arme provincie genaamd ‘aarde’, ons het geschenk van zijn bezoek heeft gegeven en die, na zijn verrijzenis en opstijging ten hemel, toch met ons heeft willen blijven: wij bemerken deze mysterieuze aanwezigheid in de liturgische gemeente. Door het vieren van de Eucharistie, verkondigen wij immers dat Hij zich niet heeft teruggetrokken van de wereld en dat Hij ons niet alleen heeft gelaten en dat, alhoewel wij het niet kunnen zien of aanraken zoals dit het geval is met stoffelijke en zintuiglijke werkelijkheden, Hij toch met en tussen ons is; meer nog is Hij in ons, omdat Hij ons tot zich kan trekken en Zijn eigen leven aan elke gelovigen die zich voor Hem opent, kan meedelen. Advent betekent dus het herinneren van de eerste komst van de Heer in het vlees, door reeds te denken aan zijn definitieve terugkomst en tegelijkertijd betekent het de erkenning dat Christus, aanwezig tussen ons, zich maakt tot onze reisgezel in het leven van de Kerk dat het mysterie ervan viert. Dit besef, dierbare broeders en zusters, gevoed in het luisteren naar het Woord van God, zou ons moeten helpen om de wereld met andere ogen te zien, om de particuliere gebeurtenissen van het leven en de geschiedenis te beschouwen als woorden die Hij tot ons spreekt, als tekenen van Zijn liefde die ons verzekeren van Zijn nabijheid in elke situatie; dit besef zou ons in het bijzonder moeten voorbereiden om te horen wanneer “hij zal wederkomen in heerlijkheid om levenden en doden te oordelen. Hij wiens rijk geen einde zal hebben” zoals we zonet in het Credo herhaald hebben. Vanuit dit perspectief wordt de Advent voor alle christenen een tijd van verwachting en hoop, een tijd bestemd voor het luisteren en het nadenken mits men zich laat leiden door de liturgie die ons uitnodigt om de Heer die komt, tegemoet te gaan.

“Kom, Heer Jezus”: deze vurige aanroeping van de eerste christelijke gemeenschap moet, dierbare vrienden, ook ons voortdurend verlangen zijn, het verlangen van de Kerk van elke tijd, die vurig verlangt naar en zich voorbereidt op de ontmoeting met haar Heer: “Kom vandaag Heer, help ons, verlicht ons, geef ons vrede, help ons om het geweld te overwinnen, kom Heer”, bidden wij in deze week. “Heer, doe uw aangezicht over ons stralen en wij zullen gered worden”: zo hebben wij zonet gebeden met de woorden van de antwoordpsalm. En de profeet Jesaja heeft ons in de eerste lezing geopenbaard dat het aangezicht van onze Verlosser het aangezicht is van een milde en barmhartige vader, die zich om ons in elke omstandigheid bekommert omdat wij het werk zijn van Zijn handen: “Gij, Heer, zijt onze vader, van oudsher heet Gij onze verlosser.” (Jes. 63, 16) [b:Jes. 63, 16] Onze God is een vader die bereid is om de berouwvolle zondaars te vergeven en hen te ontvangen in de mate dat zij vertrouwen in Zijn barmhartigheid (Jes. 64, 4) [[b:Jes. 64, 4]]. Wij waren vervreemd van Hem door de zonde, gevallen onder de macht van de dood, maar Hij heeft medelijden met ons gehad en vanwege zijn initiatief, zonder enige verdienste van onze zijde, heeft hij beslist om ons tegemoet te komen door Zijn enige Zoon als onze Verlosser te zenden. Tegenover zulk een groot mysterie van liefde, ontstaat spontaan onze dank en wordt onze aanroeping nog meer vertrouwensvol: “Toon ons, Heer, vandaag in onze tijd in alle delen van de wereld Uw barmhartigheid en geef ons uw heil” vgl. Gezang bij het Evangelie vgl. Gezang bij het Evangelie.

Dierbare broeders en zusters, het denken over de aanwezigheid van Christus en Zijn zekere terugkomst bij de voleinding der tijden, is des te meer betekenisvol in uw Basiliek die grenst aan de monumentale begraafplaats van Verano, waar, in afwachting van de verrijzenis, zovele van onze dierbare overledenen rusten. Hoeveel malen viert men in deze tijd de liturgie van de doden; hoeveel malen weerklinken de woorden van de liturgie als hoogtepunten van vertroosting: “In Christus uw Zoon, onze Verlosser, schittert voor ons de hoop op de zalige verrijzenis en, in ons verdriet omtrent de zekerheid dat wij moeten sterven, troost ons uw belofte van de toekomstige onsterfelijkheid!” vgl. Prefatie I van de.. vgl. Prefatie I van de overledenen.

Maar uw monumentale basiliek, die ons doet denken aan de primitieve basiliek die keizer Constantijn heeft laten bouwen en die later omgevormd werd tot de huidige vorm, spreekt vooral over het glorierijke martelaarschap van Sint-Laurentius, aartsdiaken van paus Sixtus II en zijn vertrouweling in de toedeling van de goederen in de gemeenschap. Ik ben vandaag de Eucharistie komen vieren om mij met jullie te verenigen en hem eer te betuigen bij een bijzondere gelegenheid, ter gelegenheid van het Laurentius-jubileumjaar, afgekondigd om de 1750ste verjaardag te herdenken van de geboorte in de hemel van de heilige diaken. De geschiedenis bevestigt ons hoe glorierijk de naam van deze Heilige, rond wiens graf wij verenigd zijn, was. Zijn bekommernis om de armen, de edelmoedige dienst die hij bracht aan de Kerk van Rome op het gebied van hulp en naastenliefde, de trouw aan de Paus, welke hij tot het punt bracht dat hij hem wilde volgen in de uiterste beproeving van het martelaarschap en de heroïsche getuigenis van het bloed -een beproeving die slechts enkele dagen later volbracht werd- deze feiten zijn algemeen bekend. In een mooie homilie geeft Sint-Leo de Grote de volgende commentaar op het gruwelijke martelaarschap van deze “roemrijke held”:

“De vlammen konden de liefde tot Christus niet overwinnen; en het vuur dat hem van buiten verbrandde werd zwakker dan het vuur dat hem van binnen deed branden.” Hij voegt eraan toe: “De Heer heeft zijn luisterrijke naam willen verheffen tot zulk een hoogte in heel de wereld dat van het Oosten tot het Westen, in de meest levende schittering van het licht dat straalde van de meest grote diakens, dezelfde heerlijkheid die gekomen is naar Jeruzalem door Stefanus ook Rome bereikt heeft door de verdienste van Laurentius.” 85,4: PL 54, 486 [[913]].

Het is dit jaar de 50ste verjaardag van de dood van de Dienaar Gods, Paus Pius XII. Dit brengt ons een bijzonder dramatische gebeurtenis in de eeuwenlange geschiedenis van jullie basiliek in herinnering. Het gebeurde gedurende de Tweede Wereldoorlog wanneer, precies op 19 juli 1943, een gewelddadig bombardement zeer grote schade toebracht aan het gebouw en aan geheel de omgeving en dood en vernieling zaaide. De edelmoedige daad die mijn vereerde Voorganger bij deze gelegenheid verricht heeft, mag nooit uit het geheugen van de geschiedenis gewist worden: onmiddellijk schoot hij de zeer getroffen bevolking tegemoet om hen te ondersteunen en te troosten en dit tussen het nog smeulende puin. Ik vergeet tevens niet dat deze basiliek de overblijfselen van twee andere grote persoonlijkheden verwelkomt: in het grafgewelf zijn ter verering door de gelovigen de sterfelijke overblijfselen van de zalige Pius IX, terwijl in de voorhal zich het graf van Alcide De Gasperi bevindt, een wijze en evenwichtige gids voor Italië in de moeilijke jaren van de na-oorlogse wederopbouw en tegelijkertijd een vooraanstaand staatsman, in staat om naar Europa te kijken met een brede, christelijke visie.

Terwijl wij hier verenigd zijn in gebed, is het mij dierbaar om van harte jullie allen te begroeten: om te beginnen de kardinaal-vicaris, de monseigneur vice-regens, die ook abt-bestuurder is van de Basiliek, de hulpbisschop van de Noordelijke sector en jullie pastoor, eerwaarde heer Bruno Mustacchio, die ik dank voor de vriendelijke woorden die hij tot mij heeft gericht bij het begin van de liturgische viering. Ik groet de minister-generaal van de Orde van de Kapucijnen en de medebroeders van de communiteit die hun dienst met ijver en toewijding verrichten door ontelbare pelgrims te verwelkomen, de armen met liefde bij te staan en getuigen van de hoop in de verrezen Heer aan hen die de begraafplaats van Verano bezoeken. Ik groet tevens de verschillende groepen die werken aan de bezieling van de catechese, de liturgie, de naastenliefde, de leden van de twee polyfone koren, de locale en de regionale Derde Orde van de Franciscanen. Ik heb ook met vreugde vernomen dat sinds enige jaren hier de “missionaire, diocesane werkplaats” te gast is om de parochiegemeenschap te onderrichten in de missionaire geest. Ik verenig mij graag met jullie in de wens dat dit initiatief van ons bisdom moge toe bijdragen tot het opwekken van een moedige, pastorale en missionaire actie, die de boodschap van de barmhartige liefde van God tot in elke hoek van Rome brengt en in het bijzonder jongeren en gezinnen betrekt. Ik zou tot slot mijn gedachte willen laten gaan naar de bewoners van deze wijk, in het bijzonder naar de ouderen, de zieken, naar zij die eenzaam zijn en in moeilijkheden. Allen en ieder gedenk ik in deze Heilige Mis.

Dierbare broeders en zusters, in dit begin van de Advent, welke betere boodschap is er te halen uit Sint-Laurentius dan de boodschap van de heiligheid? Hij herhaalt ons dat de heiligheid, dit wil zeggen het tegemoet gaan van Christus die ons continu komt opzoeken, niet uit de mode gaat maar daarentegen, met het verstrijken van de tijd, opnieuw op heldere wijze schittert en het blijvende verlangen toont van de mens naar God. Daarom moge deze jubilerende gebeurtenis voor jullie parochiegemeenschap een gelegenheid zijn om de toewijding aan Christus te vernieuwen, om de betekenis van het toebehoren aan Zijn mystiek Lichaam, dat de Kerk is, te verdiepen, en om voortdurend de taak van de evangelisatie doorheen de naastenliefde op te nemen. Laurentius, heroïsche getuige van de gekruisigde en verrezen Christus, moge voor ieder van ons een voorbeeld zijn tot een gedwee toewijding aan de goddelijke wil want, zoals wij de apostel Paulus hebben horen in herinnering brengen aan de christenen van Korinthe, ook wij leven dusdanig dat ons “geen blaam treft” op de dag van de Heer (1 Kor. 1, 7-9) [[b:1 Kor. 1, 7-9]].

Ons voorbereiden op de komst van Christus is toch de aansporing die wij meenemen uit het Evangelie van vandaag: “Weest waakzaam”, zegt ons Jezus in de korte parabel over de heer des huizes die vertrekt maar waarvan men niet weet wanneer hij zal terugkeren (Mc. 13, 33-37) [[b:Mc. 13, 33-37]]. ‘Waakzaam zijn’ wil zeggen de Heer volgen, kiezen wat Hij heeft gekozen, beminnen wat Hij heeft bemind, zijn eigen leven omvormen naar Zijn leven; ‘waakzaam zijn’ houdt in elk moment van onze tijd te doorlopen in de horizon van zijn liefde zonder zich te laten neerslaan door de onvermijdelijke moeilijkheden en problemen van elke dag. Zo heeft Sint-Laurentius het gedaan en zo moeten wij het doen en vragen wij aan de Heer dat Hij ons Zijn genade schenkt opdat de Advent voor iedereen een opwekking zal zijn om in deze richting te gaan. De nederige Maagd van Nazareth, Maria, uitgekozen door God om Moeder van de Verlosser te worden, Sint-Andreas, waarvan wij vandaag het feest vieren en Sint-Laurentius, voorbeeld van onverschrokken christelijke trouw tot aan het martelaarschap moge ons door hun voorspraak leiden en vergezellen.

Amen!