Iucunda Laudatio

Aan Onze beminde Zoon Hyginus Anglès Pamies
Directeur van de Pauselijke Kerkmuziekschool Beminde Zoon, heil en Apostolische Zegen

"Het is lieflijk en schoon onze God te prijzen" (Ps. 146, 1) [b:Ps. 146, 1]

Deze woorden van de gewijde Psalmist klinken Ons in de geest en in de oren en zij sporen Onze gewone bezorgdheid aan om vol ijver te bevorderen, wat de goddelijke eredienst luisterrijker en schoner kan maken. Daar echter met deze goddelijke eredienst de gewijde muziek ten nauwste verbonden is, wier doelmatigheid en grootheid naar Onze overtuiging van dag tot dag steeds meer tot uiting komen, en zodra Ons bericht was dat de Pauselijke Kerkmuziekschool weldra haar tiende lustrum zou vieren, hebben Wij volstrekt niet dit feest stilzwijgend voorbij willen laten gaan; daarom beijveren Wij Ons om U, beminde zoon, en de School, die gij zo goed bestuurt, door dit schrijven Onze dank en gelukwensen, Onze aanmoedigingen en lof te betuigen.

Toen Onze heilige Voorganger Pius X de hervorming van de liturgie wilde ondernemen, zag hij met de heldere blik van zijn geest dat deze hervorming, waartoe hij vast besloten was, voor een belangrijk gedeelte zou steunen op de zuivere en godsdienstige bezieling van de kerkmuziek. Daarom heeft hij in zijn Motu proprio, dat begint met de woorden " Tra le sollecitudini dell'officio pastorale [308]" en waarin hij opnieuw de traditionele richtlijnen en princiepen naar voren bracht en deze aanpaste aan de behoeften van zijn tijd, met vooruitziende blik bepaald dat te Rome een hogere School voor gewijde muziek moest worden opgericht.

Deze gebeurtenis heeft het vertrouwen van Onze Voorganger niet teleurgesteld, haar resultaten hebben zelfs volledig aan die verwachting beantwoord. Gedurende vijftig jaar heeft dit Instituut, waarvan gij de leiding hebt, het haar voorgestelde doel op kundige wijze en met kracht nagestreefd. Onze Voorgangers, Benedictus XV, Pius XI en Pius XII, hebben het in loffelijke bewoordingen geprezen; Wij van onze kant willen deze School niet minder eer bewijzen, daar haar leven en haar bloei Ons een zoete troost schonken.

Haar is inderdaad een geestelijk erfgoed toevertrouwd dat dient behouden en vermeerderd te worden en dat door iedereen in de Kerk beschouwd wordt als van onschatbaar en waardevol belang. Zij heeft dit voortreffelijk doel voor ogen, wanneer zij zich inspant om in de geest van de liturgie de leerlingen in de gewijde muziek te vormen, die eens door hun raad en daad bij de leiding van de goddelijke eredienst een voorname rol zullen vervullen. Krachtens de haar gegeven opdracht en door de methode waarmee het onderwijs gegeven wordt, bewaart zij ongeschonden de geschriften van de muziek der Romeinse liturgie, zij levert ze onveranderd over, bestudeert ze ijverig en onderwijst ze zonder voorbehoud. Ofschoon de taak, die aan deze School is toevertrouwd, nog uitgebreider is, heeft zij toch terecht een zeer belangrijke plaats toegekend aan die wonderbare en harmonisch klinkende koorzang van het volk Gods, die vanwege haar organisator, de H. Gregorius de Grote, het gregoriaans wordt genoemd en die door de H. Pius X de grondslag is geworden van de gewijde muziek; maar met niet minder bedrevenheid en ervaring richt zij de aandacht van haar studenten op de polyfonie, die in de XVe en XVIe eeuw haar hoogtepunt heeft bereikt, op het meerstemmige gezang dat in onze tijd meer gebruikelijk is en op de wetenschap en de kunst van het orgelspel.

Aangespoord door een grote liefde voor de godsdienst en door hun juiste blik in de toekomst hebben Onze roemrijke Voorgangers Pius XI in zijn Apostolische Constitutie Divini Cultus Sanctitatem [321] en Pius XII in zijn Encycliek Musicae sacrae disciplina [1094] over deze zaak meerdere richtlijnen gegeven, die altijd aandachtig bestudeerd dienen te worden door al degenen, die hiertoe door de hun toevertrouwde taak gehouden zijn; eveneens moet men met zorg de Instructio de musica sacra et sacra liturgia [1563] overwegen, die de H. Ritencongregatie op 3 september 1958 heeft uitgevaardigd.

Latijn liturgische taal
Het behaagt Ons voor sommige punten apart de aandacht te vragen. Het verheugt Ons ten zeerste dat bij U in de plechtige heilige liturgie de Latijnse taal volgens de regels en de voorschriften in ere wordt gehouden en wordt beschermd: daar zij immers, naast de eer die haar ongetwijfeld toekomt, onafscheidelijk met de gewijde muziek van de Romeinse Kerk verbonden is, is zij een duidelijk en prachtig teken van eenheid. Deze eerbiedwaardige en verheven taal, die voor de zonen van de Kerk de moedertaal is en die door haar karakter overeenstemt met het muzikale ritme, is ernstig en welluidend; door haar onveranderlijkheid is zij de taal voor de schatten van de geloofswaarheid en de godsdienst, door haar gezag is zij de taal van de liturgie: aldus dient zij op meer dan één titel een voorname plaats in te nemen. Het liturgisch onderricht dat steeds beter wordt medegedeeld en de steeds sterker wordende gewoonte van de gelovigen om kerkboeken te gebruiken waarin zij de heilige handelingen op begrijpelijke en devote wijze kunnen volgen, zijn er de oorzaak van, dat de betekenis van de openbare gebeden zelfs voor eenvoudige mensen duidelijk wordt; daarom dan ook verwerft de liturgische vooruitgang, volgens de juiste methode naar voren gebracht, de oprechte sympatie.

Gebruik landstaal
Wij zullen er ook zeker Onze goedkeuring aan hechten, als in dit Instituut de gezangen in de moedertaal die reeds bij onze voorouders in gebruik waren, of andere die nieuw worden gecomponeerd volgens de regels van de muziek, met bijzondere zorg worden omgeven en onderwezen. Want als de liturgie niet op plechtige wijze wordt gevierd, zijn deze gebedsvormen en gezangen binnen de steeds gastvrije muren van het kerkgebouw een bron van niet gering geestelijk nut. Maar bij de plechtige viering van de liturgie in de voorname kerken zowel als in de kleine dorpskerkjes zal de koninklijke scepter van de Latijnse taal ook haar aanzienlijk gezag moeten doen gelden. Indien juist om dezelfde reden in het kerkgebouw de samenzang van alle gelovigen - één stem is een zeer betekenisvol beeld van de liefde - dient aangewakkerd te worden, menen Wij toch dat de pogingen prijzenswaardig zijn die gij en zeer velen voorzichtig en onvermoeid in het werk stelt om de kerkkoren te handhaven en, waar zij verdwenen of verslapt zijn, te herstellen: de koren namelijk van de grotere kerken en kloosters, dikwijls beroemd door hun aanzien en traditie, maar ook zij, die in de parochiekerken, de seminaria of internaten reeds bestaan of met succes zullen worden opgericht.

Men dient deze geenszins gemakkelijke taak op zich te nemen, maar ook de oogst zal niet gering zijn die daaruit ontstaat tot meerdere eer van God en tot voordeel voor het christelijk leven.

Tot nu toe is er bij U heel veel tot stand gekomen: ongetwijfeld bestaat de verwachting dat in de toekomst nog betere en meer belangrijke resultaten zullen bereikt worden: Wij wensen U, beminde Zoon, dan ook geluk met het succes, dat dit Instituut voor gewijde muziek door uw activiteit en uw ijver reeds heeft behaald.

Inheemse liederen
Onder andere is het voor Ons een reden tot grote voldoening dat onlangs, met de prachtige medewerking van iemand aan wie God met recht Zijn beloning moge schenken, bij U een bijzondere leerstoel is opgericht voor de bevordering van de muziek in de missiegebieden. De volkeren, aan wie de missionarissen het rijk en het licht van God brengen, bezitten immers dikwijls oude schatten van muziekkunst en zij verheugen zich in het bezit van inheemse liederen. Daarom getuigt het dan ook van een vooruitziende blik, wanneer er tot hun geestelijk voordeel pogingen in het werk worden gesteld om de oorspronkelijke melodieën te verzamelen, bij te schaven en aan te passen aan het gebruik ervan bij de katholieke godsdienst: zo zal de basis worden gelegd voor een religieuze inheemse muziek.

Al wat reeds met Gods hulp met succes tot bloei is gekomen, is een aansporing om een nog groter resultaat te bereiken. Wij wensen dat dit ons zo dierbare Instituut voor gewijde muziek in deze tijd tot hogere bloei zal komen, zal groeien en aan haar vroegere verdiensten steeds weer grotere zal toevoegen door ernaar te streven om, onder aansporing en in de geest van de Kerk, dagelijks met steeds grotere inspanning de muziek te beoefenen en te verspreiden, die door haar uitwendige klank in het hart een nieuw gezang doet opstijgen als een heerlijk klinkend geluid, een aangename offerande en een bevallig geschenk voor God. Hiervan mag zelfs de meest eenvoudige niet verstoken blijven: "Laten wij bidden door te zingen en zingen door te bidden". 342, 1 [[880]]

Afsluiting en zegen
Na deze wensen, die Ons uit het hart zijn gegrepen, schenken Wij Onze Apostolische Zegen aan U, beminde Zoon, die als volijverig Directeur van het Pauselijk Instituut voor gewijde muziek geheel en al aan de plichten van uw ambt zijt toegewijd, aan de professoren en de studenten van tegenwoordig en van vroeger, aan de Scholen die met dit Instituut verbonden zijn en aan allen, die haar, hoe dan ook, helpen en begunstigen: moge deze Zegen het voortdurend onderpand zijn van Onze welwillendheid en liefde.

Gegeven te Rome bij Sint Pieter,
8 december 1961, het vierde van Ons Pontificaat.

Paus Johannes XXIII