Over oproep wederzijdse toelating tot Eucharistie en Avondmaal in een Votum van een oecumenische werkgroep

Prot. N. 1230/2019-78677

Zijne Excellentie, hoogeerwaarde Bisschop dr. Georg Bätzing
Voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie
Kaiserstrasse 161
D-53113 Bonn
Duitsland

Excellentie, hoogeerwaarde heer Bisschop,

Via een brief van 20 mei 2020 heeft de prefect van de Congregatie voor bisschoppen [d:111], kardinaal Marc OUELLET, P.S.S., de Geloofscongregatie [d:106] gevraagd een beoordeling te geven van de tekst van het Votum “Gemeinsam am Tisch des Herrn” (“Samen aanzitten aan de Tafel van de Heer”) van de werkgroep Oecumene (Jäger-Stahlin-Kreis) dat gezamenlijk besproken werd tijdens de voorjaarsvergadering van de Duitse bisschoppenconferentie 2020 in Mainz. Dit Votum van katholieke en evangelische theologen heeft gepleit voor het reeds nu mogelijk maken van de wederzijdse toelating van individuele gelovigen tot de Eucharistie, resp. het Avondmaal.

De notulen van de Voorjaarsvergadering 2020 en de notulen van de vergadering van de Oecumenische Commissie van de Duitse bisschoppenconferentie van 28 juni 2020, die is gehecht aan de bovengenoemde brief van de Congregatie voor bisschoppen [d:111], beschouwen het document als een positieve bijdrage aan de discussie. Tegelijkertijd spreken beide over de noodzaak van een verdere theologische verdieping van bepaalde kernthema's, zoals de kwestie van de werkelijke Tegenwoordigheid en het Offerbegrip van de Eucharistie, daarmee verbonden de vraag aangaande de Wijding door handoplegging en gebed door de Bisschop, de samenhang tussen Doop, Eucharistie en Kerkgemeenschap.

In overeenstemming met het verzoek van de Congregatie voor de bisschoppen [d:111] en gezien het fundamentele belang van de Eucharistie als basis voor het kerkelijk bestaan en het kerkelijk leven, alsmede de belangrijke oecumenische bezorgdheid van het Votum, heeft deze Congregatie [d:106] het betrokken document en de conclusies ervan in detail onderzocht.

De Congregatie voor de Geloofsleer [d:106] wil u, Excellentie en de medebroeders in de Duitse Bisschoppenconferentie, een samenvatting ter beschikking stellen van de resultaten van onze studie, die met name enkele theologische vragen van het katholieke basisbegrip van de Kerk, de Eucharistie en de Wijding bespreken, waarbij de laatste als co-existerend en onlosmakelijk gezien moet worden, niet voldoende worden verduidelijkt in het document (zie bijlage) [8100].

Zo wordt in het genoemde document de kwestie van de eenheid in de relatie van Eucharistie en Kerk, waarbij de Eucharistie de eenheid met de gemeenschap van de Kerk en haar geloof met de paus en de bisschoppen vooronderstelt, ondergewaardeerd; essentiële theologische en onmisbare inzichten van de eucharistische theologie van het Tweede Vaticaans Concilie [d:4], die grotendeels worden gedeeld met de orthodoxe traditie, worden helaas niet voldoende gewaardeerd.

Het theologenvotum raakt direct aan de centrale thema’s van het Depositum fidei, de geloofswaarheden, de fide tenendae, zoals de werkelijke Tegenwoordigheid, het Offerbegrip van de Eucharistie, de noodzaak van het gewijde Ambt, maar ook het onlosmakelijke constituerende van Eucharistie, Wijding en Kerk, kan daarom niet worden behandeld onder de adiafora van de oecumenische dialoog, vooral omdat er verhoudingsgewijs in de internationale Katholieke-Lutherse dialoogfora opmerkelijke gemeenschappelijke toenaderingen bereikt zijn over het begrip van de Eucharistie en de Wijding, die in het genoemde document niet worden meegewogen.

Die verduidelijken dat de nog resterende verschillen over het begrip van de Eucharistie en de Wijding tussen de Katholieke Kerk en de reformatorische tradities nog steeds niet toestaan dat het Avondmaal en de Eucharistie naar hun theologische betekenis worden gelijkgesteld. De leerstellige verschillen zijn nog steeds zo belangrijk dat ze op dit moment wederzijdse deelname aan het Avondmaal of de Eucharistie uitsluiten. Het document kan dus niet dienen als leidraad voor een individuele gewetensbeslissing over de toelating tot het Avondmaal of de Eucharistie.

Het Votum van de Oecumenische werkgroep kan wel en moet een stimulans zijn voor verdere theologische werkzaamheden aan de bestaande theologische verschillen. Echter een openstelling van de Katholieke Kerk voor een eucharistische gemeenschap met de ledenkerken van de EKD bij de huidige stand in de theologische discussie zou noodzakelijkerwijs nieuwe verdeeldheid oproepen in de oecumenische dialoog met de Orthodoxe Kerken, niet alleen in Duitsland. Dit is belangrijk omdat, juist in Duitsland, het aantal Oosterse Christenen toeneemt, ook die uit nog niet in volledige eenheid met de Katholieke Kerk staande Oosterse Kerken.

Door dit onder uw aandacht te brengen, Excellentie, en aan de medebroeders in de Duitse bisschoppenconferentie, en door uw pastorale zorg voor de Kerk in Duitsland te delen, blijf ik in de Heer met alle goede zegenwensen, u

Luis F. Kard. Ladaria, S.J.
prefect

Giacomo Morandi
Titulair Bisschop van Cerveteri
secretaris