Waarschuwing tegen de wil van de mens om macht te hebben over het leven

Mijne Heren Kardinalen,
Eerbiedwaardige broeders in het bisschopsambt en het priesterschap,
Dierbare broeders en zusters,

Het is mij een genoegen u na de voltallige zitting van de Congregatie voor de Geloofsleer [d:106] te mogen ontmoeten. Ik dank de prefect voor zijn inleiding waarin hij de hoofdlijnen van uw activiteit van de laatste twee jaren heeft samengevat. Ik ben tevreden met uw delicate dienst die beantwoordt aan de bijzondere band van uw dicasterium met het ambt van de Opvolger van Petrus, die geroepen is om zijn broeders in het geloof en de Kerk, in eenheid te bevestigen. Ik dank u voor uw dagelijkse inzet ter ondersteuning van het leergezag van de bisschoppen, voor de bescherming van het rechtlijnig geloof en de heiligheid van de sacramenten, in al de verschillende kwesties die vandaag veel pastorale onderscheiding vereisen, zoals het onderzoek van zaken met betrekking tot graviora delicta en de ontbinding van de huwelijksband in favorem dei.

Al die taken worden nog actueler tegenover een horizont, die steeds vluchtiger en veranderlijker wordt, kenmerkend voor het zelfbegrip van de hedendaagse mens dat zijn existentiële en ethische vragen grotendeels beïnvloedt. De mens van vandaag weet niet meer wie hij is en heeft er bijgevolg moeite mee om te onderkennen hoe hij goed moet handelen.

In die zin is de taak van uw Congregatie [d:106] doorslaggevend, wanneer zij herinnert aan de transcendente roeping van de mens en de onafscheidelijke band van de rede met de waarheid en de goedheid, waar het geloof in Jezus Christus mee vertrouwd maakt. De openheid van de rede voor het licht dat van God komt, helpt de mens zichzelf en Gods plan met de wereld te kennen.

Ik waardeer dus de studie die u ondernomen heeft over bepaalde aspecten van het christelijk heil, met het doel de betekenis van de verlossing opnieuw te bevestigen, in referentie naar de huidige neopelagiaanse en neognostische tendensen. Deze tendensen zijn de uitdrukking van een individualisme dat op eigen krachten vertrouwt om zich te redden. Wij geloven integendeel dat het heil bestaat in de gemeenschap met de verrezen Christus die ons dank zij de gave van Zijn Geest heeft vertrouwd gemaakt met een nieuwe orde van relaties met de Vader en tussen de mensen. Zo kunnen wij ons als kinderen in de Zoon met de Vader verenigen en één enkel lichaam worden in Hem die de “eerstgeborene is onder vele broeders” (Rom. 8, 29) [b:Rom. 8, 29].

Hoe kunnen wij vervolgens nalaten het onderzoek te vermelden dat u voert over de ethische implicaties van een adequate antropologie op economisch en financieel vlak. Alleen een visie op de mens als persoon, dat wil zeggen als subject dat wezenlijk relationeel is en een connotatie heeft met een eigen en ruime rationaliteit, kan in overeenstemming handelen met de objectieve ordening van de moraal. Het leergezag van de Kerk heeft hierover steeds duidelijk gezegd, dat “de productie-activiteit, voltrokken volgens eigen methoden en eigen wetten, binnen de grenzen van de morele orde dient te verlopen”. Gaudium et Spes [[575|64]]

Tijdens deze voltallige zitting heeft u tevens enkele delicate kwesties bestudeerd over de begeleiding van zieken in de terminale fase. Wat dit betreft, heeft het secularisatieproces door het verabsoluteren van de begrippen ‘autodeterminatie’ en ‘autonomie’, in vele landen een toename te weeg gebracht van de vraag naar euthanasie, als ideologische bevestiging van de wil van de mens om macht te hebben over het leven. Dat heeft er ook toe geleid om vrijwillige zwangerschapsverbreking te beschouwen als een keuze “van de beschaving”. Het is duidelijk dat dit allemaal mogelijk wordt waar het leven niet geldt voor zijn waardigheid maar voor zijn efficiëntie en productiviteit. In dit scenario, dient opnieuw gezegd dat het menselijk leven vanaf zijn conceptie tot aan zijn natuurlijk einde een waardigheid bezit die het onaantastbaar maakt.

Pijn, lijden, de zin van het leven en de dood zijn realiteiten waarmee de hedendaagse mentaliteit zich moeilijk met een hoopvolle blik mee kan confronteren. En toch, zonder een betrouwbare hoop die hem helpt om zich ook met pijn en dood te confronteren, kan de mens niet goed leven en vol vertrouwen naar de toekomst blijven kijken. Dat is één van de diensten die de Kerk geroepen is om de hedendaagse mens te betonen.

In die zin, heeft uw zending een uitermate pastoraal aanzien. Authentieke herders zijn degenen die de mens niet aan zichzelf overlaten en hem niet ten prooi laten van zijn desoriëntatie en fouten, maar die hem met de waarheid en barmhartigheid terugbrengen tot zijn authenticiteit in het goede. Iedere daad, die de mens bij de hand wil nemen wanneer deze de zin voor zijn waardigheid en bestemming verloren heeft, opdat hij het liefdevolle vaderschap van God, zijn goede bestemming en de wegen om de wereld menselijker te maken, met vertrouwen zou herontdekken, is authentiek pastoraal. Dat is de grote taak die uw Congregatie [d:106] en alle andere pastorale instituten in de Kerk wacht.

Zeker van uw toewijding aan deze belangrijke dienst, die altijd reeds de hoofdweg van de Kerk geweest is, zou ik aan u allen opnieuw mijn dankbaarheid en nabijheid willen uitspreken, en geef u hierbij van ganser harte de apostolische zegen.