De Heilige Geest leidt, vernieuwt en maakt vruchtbaar

“Zoals de Vader Mij gezonden heeft zo zend Ik u … Ontvangt de Heilige Geest” (Joh. 20, 21-22) [b:Joh. 20, 21-22], zegt ons Jezus. De uitstorting die plaats had op de avond van de Verrijzenis herhaalt zich op de dag van Pinksteren, versterkt door buitengewone uiterlijke manifestaties. Op Paasavond verschijnt Jezus aan de apostelen en blaast over hen Zijn Geest uit (Joh. 20, 22) [[b:Joh. 20, 22]]; op Pinkstermorgen gebeurt de uitstorting op een manier die weerklank vindt, zoals een wind die onstuimig op het huis beukt en in de geest en het hart van de apostelen doordringt. Daardoor ontvangen zij een energie die hen stuwt om het gebeuren van Christus’ verrijzenis in verschillende talen te verkondigen: “Zij werden allen vervuld van de heilige Geest en zij begonnen te spreken in vreemde talen” (Hand. 2, 4) [b:Hand. 2, 4]. Maria was bij hen, de Moeder van Jezus, de eerste leerlinge en hier Moeder van de beginkerk. Met Haar vrede, Haar glimlach, begeleidde Zij de vreugde van de jonge bruid, Jezus’ Kerk.

Het woord van God, bijzonder dat van vandaag, zegt ons dat de Geest handelt in personen en gemeenschappen die van Hem vervuld zijn, Hij maakt hen bekwaam tot “recipere Deum”, “capax Dei”, zeggen de Kerkvaders. En wat doet de Heilige Geest door deze nieuwe bekwaamheid die Hij ons geeft? Hij leidt naar de volle waarheid (Joh. 16, 13) [[b:Joh. 16, 13]], Hij hernieuwt het aanschijn van de aarde (Ps. 103) en geeft Zijn vruchten. (Gal. 5, 22-23) [[b:Gal. 5, 22-23]] Hij leidt, vernieuwt en maakt vruchtbaar.

Leidt
In het Evangelie belooft Jezus Zijn leerlingen dat wanneer Hij terug bij de Vader zal zijn, Hij de Heilige Geest zal zenden die hen “tot de volle waarheid zal brengen”. (Joh. 16, 13) [[b:Joh. 16, 13]] Hij noemt Hem werkelijk “Geest der waarheid” en verklaart hun dat Zijn werking erin zal bestaan hen tot een steeds groter begrip te brengen van wat Hij, de Messias, gezegd en gedaan heeft, in het bijzonder aangaande Zijn dood en verrijzenis. Aan de apostelen die de ergernis van het lijden van hun Meester niet kunnen verdragen, zal de Geest een nieuwe leessleutel geven om hen met de waarheid en schoonheid van het heilsgebeuren vertrouwd te maken. Deze mannen, eerst beangstigd en geremd, opgesloten in het cenakel om de weerslag van Goede Vrijdag te vermijden, zullen zich niet meer schamen leerlingen van Christus te zijn, zij zullen voor menselijke rechtbanken geen vrees meer hebben. Dank zij de Heilige Geest van wie zij vervuld zijn, begrijpen zij “de volle waarheid”, dat wil zeggen dat de dood van Jezus geen nederlaag is, maar de uiterste uitdrukking van Gods liefde; een liefde die de dood overwint in de Verrijzenis en die Jezus verheft als de Levende, de Heer, de Verlosser van de mens, Heer van de geschiedenis en de wereld. En deze werkelijkheid, waarvan zij getuigen zijn, wordt de Blijde Boodschap die aan iedereen moet verkondigd worden.

Vernieuwt
Vervolgens hernieuwt de Heilige Geest – Hij leidt en vernieuwt – vernieuwt Hij het aanschijn van de aarde. De psalm zegt: “zendt Gij uw geest … dan maakt Gij uw schepping weer nieuw” (Ps. 104, 30) [b:Ps. 104, 30]. Het verhaal van de Handelingen van de Apostelen over het ontstaan van de Kerk vertoont veel overeenkomst met deze psalm die een grote lofzang is tot God de Schepper. De Heilige Geest die Christus van de Vader gezonden heeft en de scheppende Geest die aan alle dingen leven geeft, is één en dezelfde Geest. Daarom is eerbied voor het geschapene een vereiste van ons geloof: de “tuin” waarin wij leven wordt ons niet toevertrouwd opdat wij hem uitbuiten maar opdat wij hem bewerken en erop toezien. (Gen. 2, 15) [[b:Gen. 2, 15]] Doch dat is maar mogelijk indien Adam – de mens, van aarde gemaakt – zich op zijn beurt door de Heilige Geest laat vernieuwen, als hij zich door de Vader laat vernieuwen naar het voorbeeld van Christus, de nieuwe Adam. Ja, vernieuwd door de Geest, kunnen wij dan de vrijheid van de kinderen beleven, in harmonie met heel het geschapene, en kunnen wij in ieder schepsel een weerglans erkennen van de heerlijkheid van de Schepper, zoals een andere psalm zegt: “Heer, onze God, hoe vol macht is uw naam wijd en zijd op de aarde” (Ps. 8, 2.10) [b:Ps. 8, 2.10]. Hij leidt, Hij vernieuwt en Hij geeft, Hij geeft vrucht.

Geeft vruchten
In de brief aan de Galaten, wil de heilige Paulus tonen wat de “vrucht” is die zich manifesteert in het leven van wie volgens de Geest leven. (Gal. 5, 22) [[b:Gal. 5, 22]] Enerzijds, is er het “vlees” met de stoet aan ondeugden die de apostel opsomt en die de werken zijn van de egoïstische mens, gesloten voor de werking van Gods genade. In de mens die Gods Geest door het geloof in hem binnen laat, bloeien daarentegen Goddelijke gaven, samengevat in negen blije deugden die Paulus “vruchten van de Geest” noemt. Vandaar de oproep, die bij de aanvang en aan het einde herhaald wordt, als een levensprogramma: “Leef naar de Geest” (Gal. 5, 16.25) [b:Gal. 5, 16.25].

De wereld heeft mannen en vrouwen nodig die niet gesloten zijn maar vervuld van de Heilige Geest. Geslotenheid voor de Heilige Geest is niet alleen gebrek aan vrijheid maar ook zonde. Er zijn zo veel manieren om zich voor de Heilige Geest af te sluiten: in het egoïsme van zijn eigen voordeel, in strikte wettelijkheid zoals de wetgeleerden die Jezus hypocrieten noemt, in vergetelheid van wat Jezus geleerd heeft, in het feit het Christenleven niet als een dienst maar uit eigenbelang te beleven, en zo verder. De wereld heeft daarentegen de moed, de hoop, het geloof en de volharing nodig van de leerlingen van Christus. De wereld heeft de vruchten, de gaven van de Heilige Geest nodig, zoals de heilige Paulus ze opsomt: “liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid” (Gal. 5, 22) [b:Gal. 5, 22]. De gave van de Heilige Geest werd overvloedig aan de Kerk en aan ieder van ons gegeven, opdat wij in authentiek geloof en actieve liefde zouden kunnen leven, opdat wij de kiemen van verzoening en vrede zouden kunnen verspreiden. Gesterkt door de Geest – die leidt, die ons in de waarheid leidt, die ons vernieuwt, ons en heel de aarde, en die ons vruchten geeft – gesterkt door de Geest en Zijn vele gaven, worden wij bekwaam om compromisloos te strijden tegen de zonde en corruptie die zich steeds meer, van dag tot dag in de wereld verspreiden en om ons te wijden aan geduldige volharding in werken van rechtvaardigheid en vrede.