Het is essentieel het onderscheid te benadrukken tussen politiek en godsdienst

Meneer de president,

Dames en heren,

Dierbare vrienden,

{...}

De voornaamste reden van mijn reis is de viering van de 150° verjaardag van de verschijningen van de Maagd Maria in Lourdes. Ik verlang mij bij de massa van de ontelbare pelgrims uit de ganse wereld te voegen, die in de loop van dit jaar samenkomen in het mariale heiligdom, bezield door het geloof en door de liefde. Het is een geloof, het is een liefde, die ik hier in uw land kom vieren, gedurende de vier genadedagen, die ik er zal mogen doorbrengen.

Mijn bedevaart naar Lourdes moest een halte inhouden te Parijs. Ik ben vertrouwd met uw hoofdstad, ik ken ze goed. Ik heb er dikwijls vertoefd en heb er, in de loop der jaren goede menselijke relaties gemaakt door mijn studies en vorige functies. Ik kom er met vreugde terug, gelukkig om de gelegenheid die mij aldus wordt geboden om hulde te brengen aan het imposant erfdeel van cultuur en van geloof, dat uw land, op schitterende wijze heeft gevormd door de eeuwen heen en dat aan de wereld grote figuren heeft geschonken als dienaren van de natie en van de Kerk, waarvan het onderwijs en voorbeeld uw grenzen spontaan hebben overschreden, geografisch en nationaal om op de ontwikkeling van de wereld zijn stempel te drukken.

Tijdens uw bezoek aan Rome heeft u eraan herinnerd hoe de wortels van Frankrijk, evenals die van Europa, christelijk zijn. De geschiedenis volstaat om het aan te tonen: vanaf zijn oorsprong ontving uw land de evangelische boodschap. Zelfs als documenten soms mankeren, is er niettemin over het bestaan van christelijke gemeenschappen in Gallië getuigd sedert een zeer oude datum: men brengt in herinnering, en niet zonder ontroering, hoe de stad Lyon reeds een bisschop had, halverwege de 2e eeuw en hoe de heilige lreneüs, schrijver van Adversus Haereses [848] een betekenisvol getuigenis bracht van de christelijke gedachte. Welnu, de heilige Ireneüs kwam uit Smyrna om het geloof in de verrezen Christus te prediken. Lyon had een bisschop met het Grieks als moedertaal: is er een mooier teken voor de natuur en de universele bestemming van de christelijke boodschap? Gevestigd in een vroeg tijdperk in uw land, volbracht de Kerk er een beschavende rol, waarvoor ik hier eer wil betuigen. In uw toespraak in het paleis van Lateranen, december laatstleden, heeft u ernaar verwezen en vandaag opnieuw.

Overlevering van antieke cultuur langsheen de monniken, leraren of kopiisten, vorming van de harten en gemoederen tot liefde voor de armen, hulp aan de meest hulpelozen door de stichting van talrijke geestelijke orden, de bijdrage van Christenen bij het oprichten van instituten in Gallië en later in Frankrijk, is al te bekend, dat ik er lang zou bij stilstaan.

{...}

Velen in Frankrijk hebben nagedacht over de verhouding tussen de politieke en de religieuze sferen. Christus zelf had reeds het principe aangetoond voor een juiste oplossing toen Hij antwoord gaf op de vraag, die men Hem stelde: Geef dan aan de keizer wat de keizer toekomt en aan God wat God toekomt. (Mc. 12, 17) [b:Mc. 12, 17]

De Kerk in Frankrijk geniet heden van een vrijheidsregime. De achter docht uit het verleden veranderde stilaan tot een serene en positieve dialoog, die zich iedere dag bevestigt. Er bestaat sinds 2002 een nieuw instrument voor dialoog en ik heb groot vertrouwen in zijn werking, want de goede wil is wederkerig. Wij beseffen hoe nog sommige terreinen voor dialoog openstaan, die we zullen moeten doorkruisen en langzamerhand saneren door vastberadenheid en geduld. U gebruikte overigens {...} de mooie uitdrukking Laïcité positive om dit opener begrip aan te duiden. Op dit historisch moment, nu de culturen mekaar meer en meer kruisen, ben ik diep overtuigd dat een nieuwe overweging, over de ware zin en over het belang van de laïcité noodzakelijk is. Het is inderdaad essentieel, enerzijds het onderscheid te benadrukken tussen politiek en godsdienst, om zowel de religieuze vrijheid van burgers te waarborgen en de verantwoordelijkheid van de Staat ten hunne opzichte, en anderzijds een duidelijker inzicht te verkrijgen van de onvervangbare functie van de godsdienst voor de gewetensvorming en de bijdrage die ze kan leveren, tezamen met andere instanties tot het scheppen van een fundamentele ethische consensus voor de maatschappij.

{...}

De jongeren vormen mijn grootste zorg. Sommigen onder hen hebben moeite om een gepaste weg te vinden of missen houvast in hun gezin. Anderen nog experimenteren de beslotenheid van een religieuze gemeenschap. Soms tot randfiguren verworden en, dikwijls aan hun lot overgelaten, zijn ze verzwakt en moeten een werkelijkheid trotseren die hen te boven gaat. Het is dus noodzaak hun een goed opvoedkundig kader aan te bieden en hen aan te moedigen om de anderen te eerbiedigen en te helpen, opdat ze sereen tot volwassenheid komen. Op dat vlak kan de Kerk haar specifieke bijdrage verschaffen. De toestand van de westerse maatschappij, helaas, getekend door een geniepige groei van de afstand tussen rijken en armen, bekommert mij eveneens. Ik ben overtuigd van de mogelijkheid tot het vinden van geschikte oplossingen, die de noodzakelijke en onmiddellijke hulp overschrijden en die tot de kern van de problemen doordringen om de zwakken te beschermen en hun waardigheid te bevorderen.

{...}

De toestand van onze planeet bekommert me eveneens. God heeft ons met grote mildheid de wereld toevertrouwd. Het is noodzaak die beter te leren eerbiedigen en beschermen. Het lijkt me dat het tijd is om meer opbouwende voorstellen te maken om het erfgoed voor de toekomstige geslachten te vrijwaren.

{...}

De taak die op u rust, Mijnheer de President, is niet eenvoudig. De tijden zijn onzeker en het is een moeilijke opdracht de juiste weg te vinden doorheen de kronkels van het sociale en economische, het nationale en internationale. Tegenover het gevaar van het opduiken van vroegere wantrouwens, spanningen en tegenstellingen tussen natiën, waarvan we heden de bezorgde getuigen zijn, is Frankrijk, in het bijzonder, historisch gevoelig voor de verzoening van volkeren en het is geroepen om Europa bij te staan bij het opbouwen van vrede binnen zijn grenzen en in de ganse wereld.

{...}

Ik druk mijn vertrouwen uit dat uw land almaar meer zal bijdragen om deze eeuw te bevorderen naar sereniteit, verstandhouding en vrede.

{...}

Moge God Frankrijk en alle Fransen zegenen!