Wie is de naaste?

Dierbare broeders en zusters, Zoals u ziet heb ik Rome enkele dagen geleden verlaten voor het zomerverblijf in Castel Gandolfo. Ik dank God die mij deze mogelijkheid om te rusten geeft. Aan de dierbare inwoners van deze kleine mooie stad, waar ik steeds graag terugkeer, richt ik mijn hartelijke groeten. Het Evangelie van deze zondag begint met de vraag van een wetgeleerde aan Jezus: “Meester, wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven?” (Lc. 10, 25) [b:Lc. 10, 25]. Omdat Hij weet dat hij een expert is in de Heilige Schrift, nodigt de Heer deze man uit zelf het antwoord te geven, wat deze ook perfect formuleert door de twee belangrijkste geboden te citeren: God met geheel zijn hart beminnen, geheel zijn ziel en met al zijn krachten, en zijn naaste als zichzelf. Dan vraagt de wetgeleerde als om zichzelf te rechtvaardigen: “wie is dan mijn naaste?” (Lc. 10, 29) [b:Lc. 10, 29]. Dit keer antwoordt Jezus en wel met de gekende parabel over de barmhartige Samaritaan (Lc. 10, 30-37) [[b:Lc. 10, 30-37]] om erop te wijzen dat wij het zijn die ons tot naaste moeten maken van wie hulp nodig heeft. De Samaritaan stelt zich namelijk verantwoordelijk voor de situatie waarin een onbekende zich bevindt, die door rovers halfdood langs de weg werd achtergelaten; terwijl een priester en een leviet om hem heen gegaan zijn, misschien denkend dat zij volgens een bepaling, bij contact met zijn bloed, besmet zouden raken. De parabel moet ons er dus toe brengen onze mentaliteit te veranderen volgens de logica van Christus, die de logica van de liefde is: God is liefde, en Hem eredienst brengen betekent onze broeders dienen met oprechte en edelmoedige liefde.

Dit Evangelieverhaal biedt het “criterium voor de maat”, namelijk “de universaliteit van de liefde die zich keert naar wie in nood is, die “toevallig” ontmoet wordt (Lc. 10, 31) [[b:Lc. 10, 31]], wie deze ook zij” Deus Caritas Est [[715|25]]. Naast deze universele regel is er ook een specifiek kerkelijke vereiste: “in de Kerk als familie, mag geen enkel lid lijden omdat hij in nood is” Deus Caritas Est [[715|25]]. Het programma van de christen, dat overgenomen wordt van het onderricht van Jezus, is “een hart dat ziet” waar nood aan liefde is en dat in overeenstemming daarmee handelt vgl: Deus Caritas Est [[[715|31]]].

Dierbare vrienden, ik wens vandaag ook in herinnering te brengen dat de Kerk de heilige Benedictus van Nusia [2297] gedenkt, de grote patroon van mijn pontificaat, vader en schrijver van een regel voor het westerse monnikendom. Zoals de heilige Gregorius de Grote vertelt, “was hij een man die heilig leefde ... naar zijn naam en door genade” II, 1: Bibliotheca Gregorii Magni IV, Rome 2000, p. 136 [[1888]]. “Hij schreef een regel voor de monniken ... spiegel van een leergezag dat in zijn persoon geïncarneerd was: de heilige kon namelijk niets anders onderrichten dan hetgeen hij zelf beleefde” II, XXXVI: Bibliotheca Gregorii Magni IV, Rome 2000, p. 208 [[1888]]. Paus Paulus VI heeft de heilige Benedictus op 24 oktober 1964 uitgeroepen tot patroon van Europa [2967], bij het herontdekken van zijn wonderlijk werk voor de vorming van de Europese beschaving.

Vertrouwen wij aan de Maagd Maria onze weg in het geloof toe, bijzonder in deze vakantietijd, opdat ons hart nooit het Woord van God en onze broeders in moeilijkheden uit het oog verliest.