The Memorable Message

De gedenkwaardige boodschap, die uw excellentie ons op de vooravond van het heilig kerstfeest heeft willen doen toekomen, heeft het lijden, de hartverscheurende angst en bitterheid der volkeren, meegesleept in de draaikolk van de oorlog, met een straal van troost, hoop en vertrouwen verlicht. Hiervoor hebben alle welgezinde mensen u spontaan de cijns betaald van hun oprechte dank.

Wij zijn diep getroffen door de nobele gedachte, vervat in uw schrijven, waarin de geest van het kerstfeest en het verlangen om dien te zien toegepast op de grote problemen der mensheid zulk een welsprekende uitdrukking hebben gevonden; en ten volle overtuigd van de buitengewone belangrijkheid er van hebben wij er geen ogenblik mee gewacht het me te delen aan de illustere vergadering, dien eigen morgen bijeen in de consistoriezaal van dit apostolisch paleis van het Vaticaan, om daardoor voor de wereld, de katholieke zowel als de niet-katholieke, op plechtige wijze uiting te geven aan onze waardering voor dit moedige document, ingegeven door verziende staatsmanswijsheid en een diepgevoelde menselijkheid.

Eén karakteristieke trek van de boodschap van uw excellentie heeft bijzonder indruk op ons gemaakt: het levendige geestelijke contact met de gedachten en de gevoelens, de verwachtingen en de idealen van de overgrote meerderheid der mensen, van die klassen nl., waarop, meer dan op andere, in een nooit te voren ondervonden mate de last drukt van de smarten en het offer, opgelegd door het onrustige en stormachtige heden. Ook om deze reden kan misschien niemand beter dan wij de bedoeling, de uitdrukkingskracht en de warmte van gevoel begrijpen, die uit deze daad van uw excellentie blijken. Onze eigen dagelijkse ondervinding inderdaad spreekt ons van het innige, diepe verlangen naar vrede, dat de harten van het gewone volk vervult. Naarmate de oorlog met de directe en indirecte terugslag er van zich uitbreidt; naarmate het economische, het sociale en het gezinsleven door het voortduren van de oorlog steeds meer gewelddadig wordt losgerukt van zijn normale grondslagen en gedwongen wordt de weg te gaan van het offer en van allerlei ontbering, waarvan de bittere noodzakelijkheid voor iedereen niet altijd duidelijk is: des te inniger is het verlangen naar vrede, dat de harten der mensen vervult, en hun vastbesloten wil om de middelen te vinden en aan te wenden, die tot de vrede leiden.

Als de dag aanbreekt – en wij zouden gaarne hopen dat hij niet te ver af is – waarop het strijdrumoer zal stilvallen en de mogelijkheid zal ontstaan een waren en gezonden vrede te stichten, overeenkomstig de normen en beginselen van rechtvaardigheid en billijkheid, op dien dag zal hij alleen in staat zijn de te volgen weg te onderscheiden, die aan hoge staatkundige invloed een helder begrip paart voor de eisen der menselijkheid tegelijk met een oprechte eerbied voor de goddelijke levenswetten, gelijk men die vindt in het Evangelie van Christus.

Slechts mannen van zulk een zedelijk formaat zullen in staat zijn de vrede te scheppen, die opweegt tegen onberekenbare offers van deze oorlog en die de weg baant naar een hoffelijkheid in de internationale betrekkingen, die eerlijk is tegenover iedereen, die doeltreffend is, en steunt op wederzijds vertrouwen.

Wij zijn er ons ten volle van bewust, hoe moeilijk de belemmeringen zijn, die het bereiken van dit doel in de weg staan; en hoe het van dag tot dag lastiger wordt om ze te overwinnen. En als de vrienden van de vrede hun arbeid niet tevergeefs willen verrichten, moeten zij duidelijk de ernst van deze belemmeringen inzien en bijgevolg de geringe waarschijnlijkheid van onmiddellijk succes, zolang de tegenwoordige stand van de elkaar bestrijdende partijen essentieel ongewijzigd blijft.

Als plaatsbekleder op aarde van de Vredevorst hebben wij van de eerste dagen van ons pontificaat af onze inspanning en onze zorg gewijd aan het handhaven van de vrede en later aan het herstellen er van. Zonder ons te bekommeren om de mislukkingen van het ogenblik en om de daaraan verbonden moeilijkheden, blijven wij de weg volgen, die ons door onze apostolische zending wordt aangewezen.

Terwijl wij dezen weg, dikwijls oneffen en doornig, bewandelen, is de echo, die ons van ontelbare zielen, zowel binnen als buiten de Kerk, bereikt, tegelijk met het bewustzijn onzen plicht te doen, voor ons een overvloedige en troostende beloning.

En nu in dit uur van wereldomspannend leed en bange voorgevoelens de hoogste gezagsdrager van de grote Noord-Amerikaanse republiek, aangezet door de gedachte aan de heilige kerstnacht, zulk een opvallende plaats heeft ingenomen in de voorhoede van hen, die de vrede willen bevorderen en de oorlogsslachtoffers edelmoedig te hulp willen komen, betekent dit feit een providentiële hulp, welke wij met dankbare vreugde en vermeerderd vertrouwen begroeten. Het is een voorbeeldige daad van broederlijk en hartelijk samenhorigheidsgevoel tussen de Nieuwe en Oude Wereld ter verdediging tegen de verkillende adem van agressieve en fel atheïstische en antichristelijke strevingen, die de bron dreigen op te drogen, waaruit de beschaving is voortgekomen en haar kracht heeft geput.

In deze omstandigheden zullen wij – gelijk wij uw excellentie reeds hebben meegedeeld – er een bijzondere voldoening in vinden, met al de eer verschuldigd aan zijn bekende eigenschappen en aan de belangrijkheid van zijn gewichtige zending, de gevolmachtigde te ontvangen, die naar ons zal worden gezonden als de trouwe tolk van uw opvattingen betreffende het verkrijgen van de vrede en het verlichten van het oorlogsleed.

Terwijl wij met levendige vreugde ons de aangename herinneringen te binnen roepen, ons bijgebleven na ons onvergetelijk bezoek aan uw grote natie, en opnieuw het oprechte genoegen beleven, dat de persoonlijke kennismaking met uw excellentie ons bracht, geven wij op onze beurt uiting aan onze hartelijke goede wensen, met een zeer vurig gebed voor het welzijn van uw excellentie en van heel het volk der Verenigde Staten.

Gegeven te Rome, bij St. Pieter, de 7e januari 1940, in het eerste jaar van ons pontificaat.