Quamquam Pluries

Ofschoon wij reeds herhaaldelijk voorschreven, dat er over heel de wereld bijzondere gebeden zouden verricht worden, en dat de katholieke zaak sterker aan God zou worden aanbevolen, moge het toch niemand verwonderlijk voorkomen, als wij thans wederom deze zelfde plicht menen te moeten inprenten.

In moeilijke omstandigheden, vooral wanneer het schijnt of de macht der duisternis alles maar kan ondernemen om al wat christelijk is te vernietigen, was het steeds de gewoonte der Kerk, met meer aandrang en volharding haar smeekbeden te richten tot God, haar Stichter en Beschermer. Ook zocht zij daartoe de heiligen in de hemel aan, bij voorkeur de verheven Maagd en Moeder Gods; zij ziet in, dat hun bescherming de beste steun betekent voor haar zaak. Van die vrome gebeden en het in Gods goedheid gestelde vertrouwen toont zich vroeg of laat de vrucht.

Nu dan, eerbiedwaardige broeders, gij kent de tijdsomstandigheden: ze zijn voor de christelijke maatschappij zeker niet veel minder rampspoedig als de rampzaligste die zich ooit voorgedaan hebben. Wij zien, hoe bij zeer velen de grondslag van alle christelijke deugden, het geloof, verloren gaat; hoe de liefde verkilt; hoe er een jeugd opgroeit, bedorven van zeden en ideeën. Daarbij wordt de Kerk van Jezus Christus met geweld en sluwheid van alle kanten bestookt; een verwoede oorlog voert men tegen het pausdom; zelfs de grondslagen van de godsdienst worden met van dag tot dag klimmende vermetelheid ondermijnd. Hoe diep men de laatste tijd al gezonken is en wat voor plannen er nog in de gemoederen omgaan, is al te bekend om er over te moeten uitweiden.

Bij zo'n moeilijke en treurige toestand blijft er, wijl menselijke geneesmiddelen de kwalen niet meer aan kunnen, niets over dan bij de kracht Gods heel hun genezing te zoeken.

Daarom meenden wij het vrome christenvolk te moeten aansporen, met meer aandrang en volharding de hulp van de almachtige God af te smeken. Nu dan de maand oktober nadert, welke wij bij een andere gelegenheid aan Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans hebben toegewijd, sporen wij krachtig er toe aan, dat heel die maand dit jaar met zo groot mogelijke geloofsijver, godsvrucht en toeloop gevierd wordt.

Tot de moederlijke goedheid van de H. Maagd, dat weten wij, kunnen wij steeds onze toevlucht nemen, met de zekerheid, dat wij daar onze hoop niet vergeefs op stellen. Zij, die ons in de beslissende tijdperken van de christelijke maatschappij honderden keren te hulp kwam, zal zij — mag men daaraan twijfelen? — niet opnieuw bewijzen geven van haar macht en gunst, als men gezamenlijk met nederigheid en volharding tot haar bidt? Ja, wij zijn overtuigd: des te wonderbaarder bijstand zal zij bieden, naar gelang zij zich langer liet verbidden.

Maar wij hebben nog een ander plan; tot de uitvoering daarvan, eerbiedwaardige broeders, zult gij naar uw gewoonte ijverig met ons willen medewerken. Het is het volgende. Wij achten het, wil God genadiger luisteren naar onze gebeden en Zijn Kerk om het groter aantal voorsprekers eerder en krachtiger te hulp komen, van het grootste belang, dat het christenvolk de gewoonte aanneemt, tegelijk met Gods maagdelijke Moeder haar kuise bruidegom, de H. Jozef, met bijzondere godsvrucht en vertrouwen aan te roepen. Wij houden het er voor, op vaste gronden, dat dit de H. Maagd zelf welkom en aangenaam zal wezen.

Daartoe - het is de eerste keer dat wij er in het openbaar iets over gaan zeggen - neigt de volksdevotie niet alleen, maar heeft ze haar loop al in- en voortgezet. Want de verering van St. Jozef, die de pausen van Rome ook in vroeger tijden hadden getracht allengs te doen groeien en wijd en zijd te verbreiden, zagen wij dezen laatsten tijd overal onbetwistbaar toenemen en vooruitgaan, vooral sedert onze voorganger Pius IX z.g. de heiligen aartsvader op verzoek van zeer veel bisschoppen tot patroon der katholieke Kerk verklaard heeft.

Niettemin, daar het van zo groot belang is, dat zijn verering diep wortel schiet in de katholieke gewoonten en instellingen, willen wij, dat het christenvolk door onze gezagvolle stem bijzonder in die richting wordt voortgestuwd.

a. St. Jozef was beschermer van het heilig huisgezin
Dat de H. Jozef zo bijzonder als patroon der Kerk beschouwd wordt, en de Kerk van haar kant zich van zijn schuts en bescherming zeer veel voorstelt, dat vindt hier vooral zijn grond en verklaring in: hij was de man van Maria en, naar men meende, de vader van Jezus Christus. Daar zijn al zijn waardigheid, genade, heiligheid en glorie uit voortgekomen.

Zeker, de waardigheid van moeder Gods is zo verheven, dat er niets hogers kan geschapen worden. Maar op grond van het huwelijk, dat St. Jozef met de allerzaligste Maagd verbond-, benaderde hij althans, en dit ontwijfelbaar en meer dan wie ook, die allesovertreffende waardigheid, waardoor de Moeder Gods alle geschapen wezens ver te boven gaat. Het huwelijk toch is de allersterkste en innigste vereniging en brengt uiteraard onderlinge gemeenschap van goederen mee. Derhalve, als God St. Jozef tot bruidegom gaf aan de Maagd, gaf Hij hem zeker niet alleen om haar levensgezel, de getuige van haar maagdelijkheid en de beschermer van haar eer te zijn, maar ook, door het huwelijksverbond zelf, om te delen in haar verheven waardigheid.

Ook in dit opzicht steekt hij door verheven waardigheid boven allen uit, dat hij bij goddelijk raadsbesluit bewaarder is geweest van Gods Zoon, beschouwd als hij werd als diens vader in de mening der mensen. Daar vloeide vanzelf uit voort, dat het Woord Gods in alle bescheidenheid aan Jozef onderdanig was, naar diens bevelen luisterde en hem alle eer bewees, die kinderen aan hun vader verschuldigd zijn.

Uit deze dubbele waardigheid nu volgden vanzelf de plichten die de natuur aan huisvaders heeft voorgeschreven. Van het goddelijk huisgezin, aan het hoofd waarvan St. Jozef stond, moest hij de wettelijke en natuurlijke bewaker, verzorger en verdediger zijn. Zulke plichten en taken heeft hij, zolang zijn leven op aarde duurde, werkelijk vervuld. Met de grootste liefde en met volharding van lederen dag deed hij zijn best om zorg te dragen voor zijn echtgenote en het goddelijk Kind. Wat zij beiden aan voedsel en kleding behoefden placht hij hun door zijn arbeid te verschaffen; het levensgevaar dat hun door ‘s konings nijd bedreigde weerde hij af door met hen naar een veilige plaats te vluchten; in de ongemakken der reizen en de ontberingen der ballingschap toonde hij zich én voor de Maagd én voor Jezus een trouwen gezel, helper en trooster.

b. Welnu, het heilig huisgezin was het begin van de Kerk
Welnu, het goddelijk huisgezin, dat Jozef met vaderlijke macht bestuurde, bevatte de kiemen de beginnende Kerk. Gelijk de allerheiligste Maagd de Moeder is van Jezus Christus, zo is zij het ook van alle Christenen; hen toch heeft zij op den Calvarieberg in de uiterste folterpijnen van den Verlosser het leven geschonken. En van Zijn kant is Jezus Christus als de Eerstgeborene der Christenen, die door aanneming en verlossing Zijn broeders zijn.

c. Dus is St. Jozef ook beschermer van de Kerk
Aan die omstandigheden is het als oorzaak toe te schrijven, dat de heilige aartsvader als aan hem bijzonder toevertrouwd beschouwt de menigte Christenen waaruit de Kerk bestaat, dat is die talrijke en over alle landen verspreide familie, ten opzichte waarvan hij, als man van Maria en vader van Jezus Christus, een bijna vaderlijk gezag bezit. Gelijk hij dus eenmaal het huisgezin van Nazareth in alle voorkomende omstandigheden nauwgezet placht te behoeden, zo past het ook en hoort het echt bij St. Jozef, dat hij nu de Kerk van Christus vanuit den hemel als patroon beschermt en verdedigt.

a. Jozef van Egypte was een voorafbeelding van de H. Jozef
Deze beschouwingen vinden, zoals gij, eerbied waardige broeders, inziet, een bevestiging in het volgende: verscheidene kerkvaders — en de heilige liturgie sluit zich daarbij aan — hebben de mening gehuldigd, dat die Jozef uit het Oude Testament, zoon van den aartsvader Jacob, een voorafbeelding is geweest van de persoon en de roeping van onze heilige, en tevens door zijn verheffing op de grootheid van de toekomstige bewaarder der heilige familie heeft gewezen.

b. De verschillende trekken die de eerste als beschermer van Egypte vertoonde
Vooreerst ontvingen zij beiden dezelfde betekenisvolle naam. Maar gij kent ook wel andere, duidelijke punten van overeenkomst tussen hen tweeën; dit ene vooral, dat hij bij zijn meester genade vond en buitengewone sympathie, en dat er, toen Jozef door zijn meester over de eigen huishouding was aangesteld, om zijnentwil voorspoed en succes in milde mate over diens huis neerkwam. Dan, van groter betekenis nog was het, dat hij op 's konings bevel met onbeperkte macht over heel het rijk regeerde; en toen er ten gevolge van een grote ramp de oogst schraal en het graan duur was, zorgde hij zo goed en met zo vooruitziende blik voor Egyptenaren en naburen, dat de koning hem den titel van "redder der wereld" bij decreet verleende.

c. Die trekken hebben overeenkomst met St. Jozefs taak ten opzichte van de Kerk
In dien vroegere aartsvader mag men dus een voorafbeelding zien van de H. Jozef. Zoals de een de huiselijke zaken van zijn heer tot voorspoed en heil strekte, en daarna op wonderbare wijze het welzijn van heel het koninkrijk bevorderde, zo moet de ander, geroepen als hij is tot schuts van het Christendom, beschouwd worden als feitelijk verdediger en beschermer van de Kerk, die waarlijk het huis des Heren is en het rijk van God op aarde.

a. Iedere gelovige moet bidden tot hem
Allen, van welken rang of stand ook, hebben reden zich aan te bevelen en over te geven aan de veilige bescherming van St. Jozef.

Huisvaders hebben aan St. Jozef een schitterend voorbeeld van vaderlijke waakzaamheid en zorg; echtgenoten een volmaakt model van liefde, eensgezindheid en huwelijkstrouw; zij die leven in maagdelijke staat een ideaal en tegelijk een beschermer van de maagdelijke zuiverheid. Die van hoge geboorte zijn, kunnen, als zij1 zich het beeld van St. Jozef voor ogen stellen, leren, bij het verlies van hun fortuin een waardige houding te bewaren; die rijk zijn, kunnen dan beseffen, wat voor goederen vóór alles na te streven en met alle krachtsinspanning bijeen te gaderen zijn.

b. Vooral die van den werkenden stand en de armen moeten dat doen
Maar de mensen van geringe stand, de arbeiders, alle mensen met een klein inkomen moeten met een heel bijzonder recht hun toevlucht tot St. Jozef nemen en kijken hoe zij hem kunnen navolgen. Hij toch, ofschoon van koninklijken bloede, gehuwd met de verhevenste en heiligste van alle vrouwen, vader, naar men meende, van Gods Zoon, hij brengt zijn leven met arbeiden door en verdient als werk- en ambachtsman wat nodig is tot onderhoud der zijnen.

In werkelijkheid heeft dus de lagere stand niets verachtelijke; en het werk der arbeiders heeft in het algemeen niet enkel niets onterends, maar kan, als er de deugd bij komt, hogelijk geadeld worden. Jozef, tevreden met het zijne, hoe weinig het was, heeft de ontberingen, aan die bescheiden levensvoorwaarden noodzakelijk verbonden, met gelijkmoedigheid en zielegrootheid gedragen, blijkbaar naar het voorbeeld van zijn Zoon, die, na de gestalte van een slaaf te hebben aangenomen ofschoon Hij de Heer van allen is-, het hoogste gebrek en de ergste armoe vrijwillig aanvaard heeft.

Deze beschouwingen moeten de behoeftigen, en allen die hun levensonderhoud door harden handenarbeid verdienen, bezielen met gevoelens van vertrouwen en tevredenheid. Zeker, zij mogen met rechtvaardige middelen trachten, zich uit hun behoeftigen staat op te heffen en een beteren staat te verkrijgen. Maar de orde, die Gods voorzienigheid heeft vastgesteld, omverwerpen: dat staat het gezond verstand en de gerechtigheid niet toe. Integendeel: geweldpleging en alle revolutionaire en oproerige pogingen van dien aard zijn zelfs een grote dwaasheid, die gewoonlijk juist een verzwaring met zich meebrengt van de mistoestanden, die men er door wil wegnemen. Laten dus de armen, als zij verstandig willen zijn, geen vertrouwen stellen op de beloften van oproerstokers, maar op het voorbeeld en de bescherming van den H. Jozef en op de moederlijke liefde van de Kerk, die zich immers hoe langer hoe meer hun lot aantrekt.

a. Bij het rozenkransgebed in Oktober moet een gebed tot St. Jozef gevoegd worden
Terwijl wij ons dan, eerbiedwaardige broeders, veel voorstellen van uw invloedrijk ijveren als bisschoppen, en vast vertrouwen, dat de goeden, en vromen uit eigen wil en beweging nog meer en beter zullen verrichten dan bevolen wordt, bepalen wij, dat er gedurende heel de Oktobermaand bij het bidden van den rozenkrans — daaromtrent hebben wij bij een andere gelegenheid voorschriften gegeven — een gebed tot den H. Jozef moet worden gevoegd; de tekst daarvan zal u tegelijk met dit schrijven bereiken; en dit moet voortaan ieder jaar ten eeuwigen dage zo gebeuren. Aan elk van degenen die het zo juist vermelde gebed godvruchtig zullen bidden, verlenen wij voor lederen keer een aflaat van zeven jaar en zevenmaal veertig dagen.

b. De maand Maart moet bijzonder aan zijn verering gewijd worden
Ook is het een heilzame en aanbevelenswaardige praktijk, die hier en daar al werd ingevoerd: de maand Maart met dagelijkse oefeningen van godsvrucht aan de verering van den heiligen aartsvader te wijden. Waar dit gebruik niet gemakkelijk ingevoerd kan worden, is het althans wenselijk, dat er in de hoofdkerk van iedere stad drie dagen lang voor zijn feestdag een gebedsoefening gehouden wordt.

c. Zijn feestdag 19 Maart moet bijzonder worden gevierd
In die streken echter waar de 19de Maart, feestdag van St. Jozef, niet tot de geboden feestdagen behoort, daar sporen wij iedereen aan, oliën dag zoo mogelijk, uit persoonlijke godsvrucht even heilig als een geboden feestdag ter ere van dien hemelse patroon te willen vieren.

Apostolische zegen
Intussen, als voorteken der hemelse gunsten en blijk van onze genegenheid verlenen wij u, eerbiedwaardige broeders, alsmede uw geestelijkheid en gelovigen, vol liefde in den Heer de apostolische zegen.

Gegeven te Rome bij St. Pieter, de 15e Augustus 1889, in het twaalfde jaar van ons pausschap.

PAUS LEO XIII