Geef ons, nooit een instrument van verdeeldheid te zijn

Dierbare broeders en zusters, goeie dag!

In het Credo zeggen wij: “ik geloof in de ene Kerk”; wij belijden dus dat de Kerk één is en dat deze Kerk in zichzelf eenheid is. Maar als wij naar de katholieke Kerk in de wereld kijken, ontdekken wij dat zij bijna 3.000 bisdommen bevat, verspreid over alle werelddelen: zoveel talen, zoveel culturen! Er zijn hier bisschoppen van zeer verschillende culturen, uit vele landen: de bisschop van Sri Lanka, de bisschop van Zuid-Afrika, een bisschop uit Indië, er zijn er hier vele … bisschoppen uit Latijns Amerika. De Kerk is over heel de wereld verspreid! En toch vormen de duizenden katholieke gemeenschappen een eenheid. Hoe kan dat?

We vinden een samenvattend antwoord in de Catechismus van de Katholieke Kerk [1]: "de Kerk die over de wereld verspreid is, heeft één enkel geloof, één enkel sacramenteel leven, één enkele apostolische opvolging, een gemeenschappelijke hoop, dezelfde liefde. Het is een mooie definitie, duidelijk, die ons goed oriënteert. Eenheid in geloof, hoop en liefde, eenheid in de sacramenten, in het ambt: het zijn pijlers die samen het grote bouwwerk van de Kerk ondersteunen en samenhouden. Waar wij ook gaan, zelfs in de kleinste parochie, in de meest verloren hoek van deze aarde, vinden wij de ene Kerk; wij zijn thuis, in familie, onder broeders en zusters." En dat is een grote gave Gods! De Kerk is de ene voor iedereen. Er is geen Kerk voor Europeanen, één voor Afrikanen, één voor Amerikanen, één voor Aziaten en een andere voor wie in Oceanië leven, het is overal dezelfde. Het is zoals in een familie: men kan ver zijn, verspreid over de wereld, maar de hechte banden die alle leden van een familie verenigen, blijven stabiel wat de afstand ook is.

Ik denk aan de ervaring van de Wereldjongerendagen in Rio de Janeiro [d:353]: in deze eindeloze massa jongeren op het strand van Copacabana [5016], hoorde men vele talen, zag men zeer verschillende gelaatstrekken, herkende men verschillende culturen en nochtans was er diepe eenheid, men vormde één enkele Kerk, wij waren één en dat was voelbaar. Vragen wij ons allen af: en ik, voel ik die eenheid als katholiek? Beleef ik die eenheid van de Kerk als katholiek? Of interesseert mij dat niet omdat ik mij opsluit in mijn groepje of in mezelf? Maak ik deel uit van hen die de Kerk “privatiseren” voor hun eigen groepering, hun eigen volk, hun eigen vrienden? Het is droevig, een “geprivatiseerde” Kerk omwille van egoïsme en gebrek aan geloof. Het is droevig! Wanneer ik hoor hoeveel Christenen in de wereld lijden, ben ik dan onverschillig of is het alsof iemand van mijn familie lijdt? Als ik bedenk of hoor dat veel Christenen vervolgd worden en hun leven geven omwille van hun geloof, raakt dat mijn hart of niet? Sta ik open voor die broeder of zuster van mijn familie die zijn leven geeft voor Jezus Christus? Bidden wij voor elkaar? Ik stel u een vraag maar u hoeft niet luidop te antwoorden, wel in uw hart: hoevelen onder u bidden voor de vervolgde Christenen? Hoevelen? Dat ieder in zijn hart antwoordt. Bid ik voor die broeder, voor die zuster die het moeilijk heeft om zijn of haar geloof te belijden en te verdedigen? Het is belangrijk over zijn eigen omheining te kijken, te voelen dat men Kerk is, de ene familie van God!

Laat ons een stap verder zetten en stellen wij ons de vraag: zijn er kwetsuren in die eenheid? Kunnen wij die eenheid verwonden? Helaas zien wij dat in heel de geschiedenis en zelfs nu, de eenheid niet altijd beleefd wordt. Soms doet zich onbegrip voor, conflicten, spanningen en verdeeldheid die de eenheid verbreken en dan heeft de Kerk niet meer het gelaat dat wij zouden willen, dan manifesteert zij niet de liefde die God wil. Wij zijn het die verscheurdheid veroorzaken! En als wij de verdeeldheid zien die nog onder christenen, katholieken, orthodoxen, protestanten … heerst, dan ervaren wij hoe moeilijk het is om deze eenheid ten volle zichtbaar te maken. God geeft ons eenheid, doch dikwijls valt het ons moeilijk ernaar te leven. Gemeenschap moet nagestreefd en opgebouwd worden, men dient tot gemeenschap op te voeden, onbegrip en verdeeldheid te overstijgen, te beginnen in ons eigen gezin, binnen Kerkelijke instanties en ook in de oecumenische dialoog. Onze wereld heeft eenheid nodig, wij leven in een tijd waarin wij allen eenheid, verzoening, gemeenschap nodig hebben en de Kerk is het Huis van gemeenschap.

De heilige Paulus zei tot de christenen van Efeze: “Ik, de gevangene in de Heer, vraag u met aandrang: leidt een leven dat beantwoordt aan de roeping die gij van God ontvangen hebt, in alle deemoed en zachtheid, in lankmoedigheid, liefdevol elkaar verdragend. Beijvert u de eenheid des Geestes te behouden door de band van de vrede” (Ef. 4,1-3) [b:Ef. 4,1-3]. Nederigheid, zachtmoedigheid, lankmoedigheid, liefde om de eenheid te bewaren! Ziedaar de wegen, de echte wegen van de Kerk. Beluisteren wij ze nogmaals. Nederigheid tegen verwaandheid, tegen hoogmoed, nederigheid, zachtmoedigheid, lankmoedigheid, liefde om de eenheid te bewaren. En Paulus vervolgt: één lichaam, dat van Christus dat wij in de Eucharistie ontvangen; één Geest die de Kerk voortdurend bezielt en herschept; één hoop, het eeuwig leven; één geloof, één doopsel, één enkele God, Vader van allen. (Ef. 4, 4-6) [[b:Ef. 4, 4-6]] De rijkdom van wat ons verenigt! En dat is ware rijkdom: wat ons verenigt, niet wat ons verdeelt. Dat is de rijkdom van de Kerk. Dat ieder zich vandaag de vraag stelt: doe ik de eenheid in het gezin, in de parochie, in de gemeenschap groeien, of ben ik een kwaadspreker? Ben ik oorzaak van verdeeldheid, van onbehagen? Kent u het kwaad niet dat geroddel veroorzaakt aan de Kerk, aan parochies, gemeenschappen! Dat doet kwaad! Geroddel kwetst. Voor te roddelen, moet een christen zich op de tong bijten! Ja of nee? Zich op de tong bijten: dat zal ons goed doen omdat de tong dan zwelt en men niet meer kan spreken, niet meer kan roddelen. Heb ik de nederigheid de kwetsuren aan de gemeenschap met geduld en opoffering te lenigen?

Tenslotte, een laatste stap, meer in de diepte. En het is een mooie vraag: wie is de motor achter deze eenheid in de Kerk? De Heilige Geest, die wij allemaal ontvangen hebben bij het Doopsel en ook bij het Vormsel. Het is de Heilige Geest. Onze eenheid is niet in de eerste plaats de vrucht van overeenstemming of van democratie in de Kerk of van onze inspanningen om overeen te komen, maar zij komt van Hem die de eenheid maakt binnen de verscheidenheid omdat de Heilige Geest harmonie is, Hij bewerkt altijd harmonie in de Kerk. Het is een harmonische eenheid in een zeer grote verscheidenheid aan culturen, talen en gedachten. De Heilige Geest is de motor. Daarom is gebed belangrijk omdat het de ziel is van ons engagement als mannen en vrouwen van gemeenschap, van eenheid. Gebed tot de Heilige Geest, opdat Hij zou komen en eenheid scheppen in de Kerk.

Vragen wij de Heer: geef ons steeds meer verenigd te zijn, nooit een instrument van verdeeldheid te zijn; maak dat wij ons engageren om liefde te brengen waar haat is, vergeving waar zonde is, eenheid waar verdeeldheid is – zoals een mooi Franciscaans gebed het zegt. Zo zij het!