Licht in de duisternis: weest niet bang!

“Het volk dat in het donker wandelt, ziet een groot licht” (Jes. 9, 1) [b:Jes. 9, 1].

Deze profetie van Jesaja houdt niet op ons te ontroeren, vooral wanneer we ze in de Liturgie van de Kerstnacht horen. En dat is geen emotioneel, sentimenteel feit. Het ontroert ons omdat een diepe werkelijkheid van wat we zijn wordt uitgesproken: we zijn een volk op tocht en rondom ons – en ook in ons – is er duisternis en licht. En in deze Nacht, terwijl het duister de wereld omhult – hernieuwt zich het gebeuren dat ons altijd verbaast en verrast: het volk op tocht ziet een groot licht. Een licht dat ons doet nadenken over dit geheim: het geheim van op tocht zijn en zien.

Op tocht zijn. Deze woorden doen ons denken aan de loop van de geschiedenis, aan die lange tocht die de heilsgeschiedenis is, te beginnen met Abraham, onze vader in het geloven, die de Heer op een dag riep om te vertrekken, zijn land te verlaten en naar een land te gaan dat Hij hem zou aanwijzen. Vanaf dat ogenblik is onze identiteit van gelovigen die van mensen op pelgrimstocht naar het beloofde land. Deze geschiedenis wordt voortdurend door de Heer begeleid! Hij is altijd trouw aan zijn verbond en aan zijn beloften. Hij is trouw want “God is licht, er is in Hem geen spoor van duisternis” (1 Joh. 1, 5) [b:1 Joh. 1, 5]. Van de kant van het volk wisselen momenten van licht en duisternis, van trouw en ontrouw, van gehoorzaamheid en opstandigheid elkaar af, momenten van pelgrimerend volk en momenten van dwalend volk.

Ook in onze persoonlijke geschiedenis wisselen lichtende en donkere momenten, licht en schaduw elkaar af. Als we God en de broeders liefhebben, wandelen we in het licht, maar als ons hart zich sluit, als in ons hoogmoed, leugen en eigenbelang overheersen, dan daalt duisternis in en rondom ons neer. “Maar wie zijn broeder haat - schrijft de apostel Johannes - is in duisternis. Hij tast in het donker en weet niet waarheen zijn weg hem voert, want de duisternis heeft hem blind gemaakt” (1 Joh. 2, 11) [b:1 Joh. 2, 11]. Volk op tocht, een pelgrimerend volk dat geen dwalend volk wil zijn.

In deze Nacht klinkt, als een bundel van het helderste licht, de boodschap van de Apostel “... de genade van God, bron van heil voor alle mensen, is op aarde verschenen” (Tit. 2, 11) [b:Tit. 2, 11].

De genade die in de wereld is verschenen is Jezus, geboren uit de Maagd Maria, waarlijk mens en waarlijk God. Hij is onze geschiedenis binnengetreden, heeft onze tocht gedeeld. Hij is gekomen om ons van de duisternis te bevrijden en ons het licht te schenken. In Hem is de genade, de barmhartigheid, de tederheid van de Vader verschenen: Jezus is de vlees geworden Liefde. Hij is niet slechts een meester van wijsheid, Hij is niet een ideaal waarnaar we streven en waarvan we onontkoombaar verwijderd zijn. Hij is de zin van het leven en van de geschiedenis die zijn tent in ons midden heeft opgeslagen.

De herders zijn de eersten geweest die deze “tent” hebben gezien, die de boodschap van de geboorte van Jezus hebben vernomen. Zijn waren de eersten omdat zij bij de laatsten, de gemarginaliseerden, waren. En ze zijn de eersten geweest omdat ze ’s nachts waakten, door hun kudde te hoeden. Waken is de wet van de pelgrim. En zij waakten. Met hen staan we stil bij het Kind, in stilte houden we halt. Met hen danken we de Heer dat Hij ons Jezus gegeven heeft. En met hen laten we uit het diepst van ons hart de lofprijzing van zijn trouw opstijgen. Wij zegene U Allerhoogste Heer God die U voor ons verlaagd hebt. Gij zijt oneindig en Gij hebt U kleingemaakt. Gij zijt rijk en Gij hebt U arm gemaakt. Gij zijt almachtig en Gij hebt U zwak gemaakt.

In deze Nacht delen we in de vreugde van het Evangelie. God heeft ons lief, Hij heeft zo lief dat Hij zijn Zoon als onze broeder heeft gegeven, als licht in onze duisternis. De Heer herhaalt voor ons: “Vreest niet” (Lc. 2, 10) [b:Lc. 2, 10]. Zoals de engelen aan de herders hebben gezegd: “Vreest niet”. En ook ik herhaal voor jullie allen: Vreest niet! Onze Vader is geduldig, Hij houdt van ons, Hij geeft ons Jezus om ons op de tocht naar het beloofde land te gidsen. Hij is het licht dat de duisternis zal verhelderen. Hij is de barmhartigheid: onze Vader schenkt ons altijd vergiffenis. Hij is onze vrede.

Amen