De rechten van de mens en de verzoening

Sinds de synode van 1971 hebben zich twee verjaarda­gen van bijzondere betekenis voorgedaan voor de kerk en de wereld: de tiende verjaardag van de encycliek Pacem in Terris [53] (1963) van paus Johannes en de vijf­entwintigste verjaardag van de Verklaring van de Rech­ten van de Mens van de Verenigde Naties (1948). Bei­de documenten herinneren er ons aan, dat de mense­lijke waardigheid de verdediging en bevordering van de rechten van de mens vereist.

Wij zijn in een synode vergaderd waarvan het onder­werp de evangelisatie is, de verkondiging van de blijde boodschap van Jezus. Terwijl de waarheden omtrent de waardigheid van de mens voor iedereen toegankelijk zijn, vinden wij in het evangelie haar volledigste uit­drukking en onze sterkste beweegredenen tot de ver­bintenis haar te beschermen en te bevorderen. De ver­houding tussen deze verbintenis en de bediening van de kerk is op deze synode duidelijk naar voren geko­men in onze uitwisseling van pastorale ervaringen, die de bovennationale aard van de kerk weerspiegelen, haar aanvaarding in de gewetens van de mensen en haar deelneming in hun lijden, wanneer rechten worden ontkend of geschonden.

Nadenkend over deze ervaringen in het licht van het evangelie, richten wij deze boodschap over de rechten van de mens en de verzoening aan de kerk en aan heel de wereld, bijzonder aan allen die in verantwoordelijk­heid zijn gesteld. Wij wensen onze stem te verheffen namens de slachtoffers van het onrecht die geen stem hebben.

De menselijke waardigheid is geworteld in het beeld en de weerspiegeling van God in ieder van ons. Dit maakt juist alle personen in wezen gelijkwaardig. De algehele ontwikkeling van de personen maakt het god­delijk beeld in hen meer zichtbaar. In onze tijd is de kerk zich dieper bewust geworden van deze waarheid; daarom gelooft zij vast, dat de bevordering van de rechten van de mens door het evangelie wordt geëist en centraal staat in haar bediening.

De kerk wenst zich vollediger tot de Heer te bekeren en haar bediening uit te oefenen door in haar leven eerbied en achting te betonen voor de rechten van de mens. Er is een vernieuwd bewustzijn in de kerk van de rol van de rechtvaardigheid in haar bediening. De reeds geboekte vooruitgang moedigt ons aan om de inspanningen voort te zetten steeds vollediger met de wil van de Heer overeen te stemmen.

Uit eigen ervaring weet de kerk, dat haar bediening om de rechten van de mens in de wereld te bevorderen een voortdurend kritisch onderzoek en uitzuivering eist van haar eigen leven, haar wetten, instellingen en beleid. De synode van 1971 [d:244] verklaarde, dat "al wie tot de mensen over rechtvaardigheid durft te spreken eerst zelf van rechtvaardigheid dient blijk te geven". Het bewustzijn van onze beperktheden, fouten en tekortkomingen in de rechtvaardigheid helpt ons het te kort schieten van andere instellingen en enkelingen beter te begrijpen. In de kerk is, zoals in andere instellingen en groeperingen, een zuivering nodig in de interne praktij­ken en procedures, en in de betrekkingen met sociale structuren en systemen waarvan de schendingen van de rechten van de mens afkeuring verdienen.

Geen natie is tegenwoordig zonder gebreken, wanneer het de rechten van de mens betreft. Het is niet de taak van de synode om bijzondere schendingen aan te wij­zen: dit kan beter op plaatselijk vlak worden gedaan. Tegelijkertijd wensen wij door ons woord en ons han­delen degenen te bemoedigen die zich voor de rech­ten van de mens inzetten, degenen die gezag dragen op te roepen de rechten van de mens te bevorderen, en hoop te geven aan hen die schendingen van hun rech­ten verduren. Wij vragen hier aandacht voor bepaalde rechten die tegenwoordig het meest worden bedreigd.

Het recht op leven:

Dit is een grondrecht en onver­vreembaar. Het wordt in onze tijd afschuwelijk geschonden door abortus en euthanasie, door wijdver­breide foltering, door gewelddaden tegen onschuldige groeperingen, en door de gesel van de oorlog. De bewapeningswedloop is een krankzinnigheid die de we­reld belast en de voorwaarden schept voor een nog massievere vernietiging van leven.

Het recht op voeding:

Dit recht is onmiddellijk verbonden met het recht op leven. 9 [[al:9]]. Miljoenen staat vandaag de hongerdood voor ogen. De naties en volkeren van de wereld moeten een gezamenlijke daad van solidariteit stellen op de komende voedselconferentie van de Verenigde Naties. Wij roepen de regeringen op om van houding te veranderen tegenover de slachtoffers van de honger, om te beantwoorden aan de eisen van rechtvaardigheid en verzoening, en snel de middelen te vinden om degenen te voeden die zonder voedsel zijn.

Socio-economische rechten: Verzoening is geworteld in rechtvaardigheid. De massieve ongelijkheid van macht en rijkdom in de wereld en dikwijls binnen de naties, is een ernstige belemmering voor de verzoe­ning. De concentratie van economische macht in de handen van enkele naties en multinationale groepen, structurele onevenwichtigheid in handelsbetrekkingen en handelsprijzen, het zowel op nationaal als interna­tionaal niveau falen om de economische groei met een billijke verdeling in evenwicht te brengen, de wijdver­breide werkloosheid en de discriminerende praktijkten bij bewerkstelling, alsook de wijzen van het gangbare opgebruiken van de hulpbronnen eisen allen een her­vorming, indien verzoening mogelijk wil worden.

Politiek-culturele rechten: Verzoening van de samenle­ving en de rechten van de persoon eisen, dat enkelin­gen een effectieve rol hebben in het bepalen van hun eigen bestemming. Zij hebben recht vrij en verantwoor­delijk deel te nemen aan het politieke proces. Zij hebben recht op vrije werving van informatie, vrijheid van meningsuiting en pers, alsook vrijheid van verschil in overtuiging. Zij hebben recht op ontwikkeling en op bepaling van de opvoeding van hun kinderen. Enke­lingen en groepen dienen beveiligd te zijn tegen arrestatie, foltering en gevangenschap wegens politieke of ideologische redenen, en allen in de samenleving, met inbegrip van de gastarbeiders, moet juridische bescher­ming van hun persoonlijke, sociale, culturele en poli­tieke rechten worden gewaarborgd. Wij veroordelen de ontkenning of inperking van rechten wegens ras. Wij vragen, dat de naties en contesterende groepen met aandrang verzoening nastreven door vervolging en dergelijke stop te zetten en een door barmhartig­heid en billijkheid gekenmerkte amnestie te verlenen aan politieke gevangenen en ballingen.

Het recht op godsdienstvrijheid: Dit recht weerspie­gelt op unieke wijze de waardigheid van de persoon zoals dit vanuit het woord van God en de rede zelf wordt gekend. Vandaag wordt dit recht geloochend of beperkt door verschillende politieke systemen op een manier die de eredienst, de godsdienstige opvoeding en de sociale dienstverlening belemmeren. Wij roepen alle regeringen op het recht op godsdienstvrijheid in woord te erkennen en metterdaad te bevorderen, elke soort discriminatie uit te bannen, en zonder onder­scheid van godsdienstige overtuiging iedereen de volle­dige rechten en mogelijkheden van burgerschap toe te kennen.

Terwijl wij het heilig jaar Red.: 1975 Red.: 1975 van vernieuwing en verzoe­ning vieren, dat herinnert aan het grote jaar van ver­zoening (Lev. 25) en de gave van macht tot verzoe­ning ons door Christus gegeven (Lk. 4, 18-19: Ef. 2, 13-17), herhalen wij, dat de kerk ernaar moet streven een teken en bron van verzoening te zijn onder alle mensen. De mensen hebben recht te hopen; de kerk moet vandaag een teken en bron van hoop zijn. Daar­om schenkt de kerk vergeving aan allen die haar heb­ben vervolgd en belasterd en belooft plechtig open­heid en sympathiek begrip voor allen die haar bevra­gen, uitdagen en het hoofd bieden. Wij roepen tenslotte elke persoon op de verantwoordelijkheid te erken­nen welke hij of zij in geweten voor de rechten van anderen draagt. Verlicht in ons verstaan van de evangelisatie en gesterkt in onze verbintenis de blijde bood­schap te verkondigen, bevestigen wij ons besluit de rechten van de mens en de verzoening overal in de kerk en de hedendaagse wereld te bevorderen.