Tijdens de Eucharistieviering op het Pilsudzki-plein, Warschau

Geloofd zij Jezus Christus!

Dierbare broeders en zusters in Jezus Christus onze Heer, “ik wil samen met u een lofzang zingen voor de goddelijke voorzienigheid, die maakt dat ik hier als pelgrim kan zijn”. Met deze woorden begon mijn geliefde voorganger, paus Johannes Paulus II, 27 jaar geleden zijn homilie in Warschau. Men kan Christus niet buiten de geschiedenis van de mens sluiten [[4190]] Ik neem die woorden over en dank de Heer die gemaakt heeft dat ik hier vandaag op dit historische plein kan zijn. Aan de vooravond van Pinksteren bad paus Johannes Paulus II hier de belangrijke woorden: “Laat uw Geest neerdalen en vernieuw het aangezicht van de aarde.” En daar voegde hij aan toe: “Van dit land.” Men kan Christus niet buiten de geschiedenis van de mens sluiten [[4190|(5)]] Op deze zelfde plaats werd met een plechtige uitvaartceremonie afscheid genomen van de grote primaat van Polen, kardinaal Stefan Wyszynski, wiens vijfentwintigste sterfdag we dezer dagen gedenken.

God heeft deze twee mannen niet alleenverenigd door hetzelfde geloof, dezelfdehoop en dezelfde liefde, maar ook doordezelfde wendingen van het menselijklot, waardoor zij beiden zo sterk verbondenzijn geraakt met de geschiedenis vandit volk en de Kerk die in haar middenleeft. Aan het begin van zijn pontificaatschreef paus Johannes Paulus II aan kardinaalWyszynski: “Deze Poolse paus zounu niet de Stoel van Petrus bekleden eneen nieuw pontificaat aanvangen, vervuldvan de vrees Gods, maar tegelijkertijdvol vertrouwen, als hij niet getuigewas geweest van uw geloof, dat niet boogvoor gevangenschap en lijden, van uwheldhaftige hoop en uw onvoorwaardelijkevertrouwen in de Moeder van de Kerk;als Jasna Góra er niet was geweest en dehele periode van de geschiedenis van deKerk in ons vaderland, die verbonden ismet uw ambt als bisschop en primaat.” Brief aan het Poolse volk [[4191]]We kunnen niet anders dan God dankenvoor alles wat er tijdens het pontificaatvan Johannes Paulus II bereikt is in uwland en in de wereld. Er hebben zich vooronze ogen veranderingen voltrokken incomplete politieke, economische en socialesystemen. In verschillende landenhebben volken hun vrijheid en het besefvan hun waardigheid herwonnen: “Latenwij nooit vergeten wat God gedaan heeft” (Ps. 78, 7) [[b:Ps. 78, 7]]. Ik dank ook u voor uw aanwezigheiden uw gebeden. Ik dank dekardinaal-primaat voor de woorden diehij tot mij heeft gesproken. Ik groet allebisschoppen die hier aanwezig zijn. Ikben blij dat de president en vertegenwoordigersvan de nationale en plaatselijkeoverheid hier aanwezig konden zijn.En met heel mijn hart omhels ik het gehelePoolse volk, hier thuis en in het buitenland.

“Weest standvastig in het geloof!” We hebben zojuist de woorden van Jezus gehoord: “Als gij Mij liefhebt, zult ge mijn geboden onderhouden. Dan zal de Vader op mijn gebed u een andere Helper geven om voor altijd bij u te blijven: de Geest van de waarheid” (Joh. 14, 15-17; a) [b:Joh. 14, 15-17]. Met deze woorden wijst Jezus op het nauwe verband dat er bestaat tussen het geloof en het getuigen van de goddelijke waarheid, tussen het geloof en het in liefde aan Jezus Christus toegewijd zijn, tussen het geloof en de praktijk van een leven dat geïnspireerd is door de geboden. Deze drie dimensies van het geloof zijn alle de vrucht van de werking van de heilige Geest. Die werking manifesteert zich als een innerlijke kracht die de harten van de leerlingen in harmonie brengt met het hart van Christus en hen in staat stelt om hun broeders lief te hebben zoals Hij hen heeft liefgehad. Zo is het geloof een geschenk, maar tegelijkertijd ook een opdracht.

“Hij zal u een andere Helper geven – deGeest van de waarheid.” Het geloof, alskennis en getuigenis van de waarheidover God en mens “ontstaat door de prediking,en de prediking geschiedt in opdrachtvan Christus”, zoals Paulus zegt (Rom. 10, 17) [b:Rom. 10, 17]. Door de hele geschiedenisvan de Kerk hebben de apostelen hetWoord van Christus gepredikt en ervoorgezorgd dat zij het onaangetast overdroegenaan hun opvolgers, die het op hunbeurt weer hebben overgebracht aan volgendegeneraties, tot op de dag vandaag.Vele predikers van het evangelie hebbenhun leven gegeven vanuit hun trouw aande waarheid van het Woord van Christus.En zo is uit de zorg voor de waarheid dekerkelijke traditie ontstaan. Net als invroeger eeuwen zijn er ook nu mensen ofgroeperingen die door verwaarlozing vandeze eeuwenoude traditie het Woord vanChristus vervalsen en het evangelie willenontdoen van waarheden die in hun ogende moderne mens onwelgevallig zijn. Zijproberen de indruk te wekken dat allesbetrekkelijk is: ook de geloofswaarhedenzouden afhankelijk zijn van de historischesituatie en het menselijk oordeel.Toch kan de Kerk de Geest van de waarheidniet tot zwijgen brengen. De opvolgersvan de apostelen zijn, samen met depaus, verantwoordelijk voor de waarheidvan het evangelie en alle christenen zijngeroepen om in deze verantwoordelijkheidte delen daar zij de gezaghebbendeaanwijzingen daarvan aanvaarden. Iederechristen zal zijn eigen overtuigingenvoortdurend moeten toetsen aan hetonderricht van het evangelie en de kerkelijketraditie om zo trouw te blijven aanhet Woord van Christus, zelfs wanneerdat veeleisend is en, menselijk gezien,moeilijk te begrijpen. Wij moeten niettoegeven aan de verleiding van relativismeof van een subjectivistische en selectieveinterpretatie van de heilige Schrift.Alleen de gehele waarheid kan ons openstellenvoor het werkelijk volgen vanChristus, die voor ons heil gestorven enverrezen is.

Want Christus zegt: “Als gij Mij liefhebt...” Het geloof houdt niet slechts in dat je een aantal abstracte waarheden over demysteriën omtrent God, mens, leven endood, en de toekomst aanvaardt. Hetgeloof bestaat in een innerlijke relatie metChristus, een relatie die is gebaseerd op deliefde van Hem die ons het eerste heeftliefgehad (1 Joh. 4, 11) [[b:1 Joh. 4, 11]], zozeer zelfs datHij zich volledig voor ons heeft geofferd.“God echter bewijst zijn liefde voor onsjuist hierdoor, dat Christus voor ons isgestorven, toen wij nog zondaars waren” (Rom. 5, 8) [b:Rom. 5, 8]. Hoe kunnen wij anders reagerenop een liefde die zo alomvattend is,dan door ons hart open te stellen en zelfook tot liefde bereid te zijn? Maar watbetekent het om Christus lief te hebben?Dat betekent Hem vertrouwen, zelfs in tijdenvan beproeving, dat wij Hem trouwvolgen, zelfs op de Via Crucis, in de hoopdat de ochtend van de verrijzenis snel zalaanbreken. Door onszelf aan Christus toete vertrouwen, verliezen wij niets, maarwinnen we alles. In zijn handen verkrijgtons leven zijn ware betekenis. De liefdevoor Christus uit zich in de wil om onsleven af te stemmen op de gedachten engevoelens van zijn Hart. Dat bereiken wedoor de innerlijke verbondenheid die isgebaseerd op de genade van de sacramenten,en die gesterkt wordt door voortdurendgebed, lofprijzing, dankzeggingen boetedoening. We moeten daarbij aandachtigluisteren naar de inspiratie die Hijons ingeeft door zijn Woord, door demensen die wij ontmoeten, door de situatiesin het dagelijks leven. Hem liefhebbenbetekent met Hem in gesprek blijven,om zijn wil te leren kennen en die indaden om te zetten.

Je persoonlijke geloof beleven als een liefdesrelatie met Christus houdt ook in dat je bereid bent alles af te wijzen wat een ontkenning van zijn liefde betekent. Daarom zei Jezus tot de apostelen: “Als gij Mij liefhebt, zult ge mijn geboden onderhouden.” Maar wat zijn Christus’ geboden? Toen de Heer Jezus de menigten onderwees, bevestigde Hij altijd de wet die de Schepper in het hart van de mens heeft gelegd en later heeft geformuleerd op de tafelen van de Tien Geboden. “Denkt niet dat Ik gekomen ben om Wet en Profeten op te heffen; Ik ben niet gekomen om op te heffen, maar om de vervulling te brengen. Want voorwaar, Ik zeg u: Eerder nog zullen hemel en aarde vergaan, dan dat één jota of haaltje vergaat uit de Wet, voordat alles geschied is” (Mt. 5, 17-18) [b:Mt. 5, 17-18]. Maar Jezus toonde ons met nieuwe helderheid wat de samenbindende kern is van de goddelijke wetten die op de Sinaï zijn geopenbaard, namelijk de liefde voor God en de liefde voor de naaste: God “beminnen met heel zijn hart, heel zijn verstand en heel zijn kracht en de naaste beminnen als zichzelf, gaat boven alle brand- en slachtoffers” (Mc. 12, 33) [b:Mc. 12, 33]. En door zijn leven en het mysterie van Pasen heeft Jezus zelf de gehele wet tot vervulling gebracht. Door zichzelf met ons te verenigen door de gave van de heilige Geest, draagt Hij met ons en in ons het “juk” van de wet, dat daardoor een “lichte last” wordt (Mt. 11, 30) [[b:Mt. 11, 30]]. In die geest formuleerde Jezus zijn opsomming van de innerlijke kwaliteiten van hen die hun geloof diepgaand tot uiting willen brengen in hun leven: "Zalig de armen van geest, de treurenden, de zachtmoedigen, zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, de barmhartigen, de zuiveren van hart, de vredestichters, zij die vervolgd worden om de gerechtigheid ..." (Mt. 5, 3-12) [[b:Mt. 5, 3-12]].

Dierbare broeders en zusters, het geloofdat Jezus is toegewijd, openbaart zich alsliefde die ons ertoe aanzet om het goedete versterken dat door de Schepper in de aard van iedere man en vrouw, in de persoonlijkheidvan iedere mens en in alleswat er in de wereld bestaat, gelegd is. Wieop deze manier gelooft en liefheeft,bouwt mee aan de ware “beschaving vanliefde” waarvan Christus het centrum is.27 jaar geleden zei paus Johannes PaulusII op deze plaats: “Polen is nu het landgeworden van een bijzonder verantwoordelijkegetuige.” Men kan Christus niet buiten de geschiedenis van de mens sluiten [[4190|(5)]] En ik vraag u nu: koesterdit rijke erfgoed van het geloof dat udoor vorige generaties is overgeleverd,het erfgoed van het denken en doen vandie grote Pool die paus Johannes Paulus IIwas. Weest standvastig in het geloof, geefhet door aan uw kinderen, getuig van degenade die u door de heilige Geest zoovervloedig hebt ondervonden in de loopvan uw geschiedenis. Moge Maria, dekoningin van Polen, u de weg tonen naarhaar Zoon, en moge zij u vergezellen opuw reis naar een gelukkige, vreedzametoekomst. Moge uw hart altijd vol zijnvan de liefde voor Christus en voor zijnKerk. Amen! Benedictus XVI