Tot het Congres ter herdenking van twintig jaar encycliek Humanae Vitae van Paulus VI

De twintigste verjaardag van de encycliek Humanae Vitae [34] biedt aan de gehele Kerk een geschikte gelegenheid om serieus na te denken over de leer, die in deze encycliek onderwezen wordt. De doctrine van Humanae Vitae [34] heb ik hernomen in de apostolische aansporing Familiaris Consortio [267] en bij talrijke andere gelegenheden. Het gaat inderdaad over een onderricht, dat tot het permanente erfgoed van de moraal-leer van de Kerk behoort.

De ononderbroken continuïteit, waarmee de Kerk haar heeft voorgehouden, komt voort uit haar verantwoordelijkheid voor het werkelijke welzijn van de menselijke persoon en van de menselijke persoon van de echtgenoten op de eerste plaats. Immers: de huwelijksliefde is haar meest kostbare bezit. De interpersonale gemeenschap, die zich krachtens een dergelijke liefde vormt tussen twee gedoopten, is het reëele symbool van de liefde van Christus tegenover zijn Kerk. De in de encycliek Humanae Vitae [34] geformuleerde leer vormt de noodzakelijke verdediging van de waardigheid en van de werkelijkheid van de huwelijksliefde.

Net zoals tegenover elke ethische waarde, heeft de mens ook tegenover de huwelijksliefde een grote verantwoordelijkheid. De eerste verantwoordelijken voor de huwelijk liefde zijn de echtgenoten zelf, omdat zij juist geroepen zijn deze liefde te beleven in haar innerlijke werkelijkheid. De Kerk helpt de echtgenoten bij die taak door hun geweten te verlichten en door met de sacramenten hun de noodzakelijke kracht te verzekeren in de wil het goed te kiezen en het kwade te vermijden.

Samenleven
Ik kan echter niet zwijgen over het feit dat in de huidige tijd niet weinigen het de gehuwden eerder moeilijk maken, dan hen bij te staan in deze zware verantwoordelijkheid. Elke mens die de schoonheid en de waardigheid van de huwelijksliefde heeft waargenomen, kan niet onverschillig blijven ten opzichte van deze pogingen met al hun neven-effecten, waarmee geprobeerd wordt de huwelijksband gelijk te stellen met wat feitelijk louter samenleven is. Deze onrechtvaardige gelijkstelling is destructief ten aanzien van een van de meest fundamentele waarden van elke burgerlijke samenleving en dat is achting van het huwelijk en is een wan-opvoeding van de jongere generaties, die op deze manier verleid worden een begrip van vrijheid te hebben en te ervaren, dat in de wortel verwrongen en verkeerd blijkt te zijn.

De echtgenoten kunnen bovendien ernstig worden tegengewerkt in hun opdracht om hun huwelijkse liefde correct te beleven, door een zekere hedonistische mentaliteit, door toedoen van de massamedia en door ideologieën en praktijken die tegenovergesteld zijn aan het Evangelie. Maar de echtgenoten kunnen ook ernstig worden tegengewerkt met alle zware en ontbindende gevolgen van dien -, wanneer de onderwezen leer van de encycliek ter discussie gesteld wordt, zoals dat ook gebeurd van de kant van sommigen theologen en zelfs van zielenherders. Zo'n houding kan inderdaad tot twijfel leiden over een leer, die voor de Kerk een vast staande leer is. En zo wordt tevens het zicht op een waarheid verduisterd, waarover helemaal niet kan worden gediscussieerd. Dit is geen teken van 'pastoraal begrip', maar van onbegrip van het ware welzijn van de persoon. De waarheid kan niet worden gemeten volgens de opinie van de meerderheid.

Opvoeding tot kuisheid
De zorg die gij in uw congres hebt gehad om overdenkingen van een meer verfijnd technisch en wetenschappelijk karakter in te lassen over de natuurlijke controle van de vruchtbaarheid in een bredere theologische, filosofische en ethische context, is belangrijk en moet worden geprezen. Een andere manier om bij echtgenoten de verantwoordelijkheidszin tegenover de huwelijksliefde te verzwakken, is inderdaad het verspreiden van informatie over de natuurlijke methode van controle van de vruchtbaarheid, zonder dat zij vergezeld gaat van de vorming van gewetens. De techniek lost geen ethische problemen op, omdat zij eenvoudig niet in staat is de persoon te verbeteren. De opvoeding tot de kuisheid is een realiteit welke door niets vervangen kan worden. Elkaar in het huwelijk beminnen is alleen mogelijk aan de man en aan de vrouw, die een, ware harmonie hebben bereikt in het innerlijke van hun persoonlijkheid.

Op twintig jaar afstand van de publicatie van de encycliek, kan men duidelijk zien dat de morele norm, die in haar onderwezen is, niet alleen een verdediging is van de goedheid en van de waardigheid van de huwelijksliefde en dus van het welzijn van de persoonlijkheid van de echtgenoten, zij heeft een bredere ethische draagwijdte. Want de diepe logica van de contraceptieve daad en de laatste wortel daarvan, die Paulus VI op profetische wijze heeft aangewezen, zijn nu duidelijk.

Welke logica? De logica van het anti-leven: In deze twintig jaren hebben talrijke staten afgezien van hun waardigheid van verdedigers te zijn van het volkomen onschuldige menselijke leven met het invoeren van de abortuswetgeving. Een werkelijk bloedbad van onschuldigen wordt dagelijks over de wereld uitgestort.

Welke wortel? Het is de rebellie tegen God, de Schepper, enige Heer van leven en dood van de menselijke persoon. Het is het niet erkennen van God als God. Het is een poging, in zijn kern zelf al absurd, een wereld op te bouwen waar God buiten staat.

In de encycliek Humanae Vitae [34] drukt paus Paulus VI de zekerheid uit met de verdediging van de huwelijksmoraal bij te dragen aan de opbouw van een werkelijk menselijke beschaving. vgl: Humanae Vitae [[[34|18]]] Twintig jaar na de publicatie van het document ontbreekt het zeker niet aan bevestigingen van de gefundeerdheid van deze overtuiging. Het zijn bevestigingen, die verifiëerbaar zijn, niet alleen door de gelovigen, maar door elk mens die nadenkt over het lot van de mensheid, omdat ieder kan zien, met welke consequentie het niet gehoorzamen aan de heilig wet van God is verbonden.

Slotgroet aan de deelnemers van het congres
(... ) in uw opdracht zoals die van zoveel andere personen van goede wil zien we een teken van hoop, niet alleen voor de Kerk maar voor de gehele mensheid.