Begroeting aan de voet van de Mariazuil op het Mariaplein in München

Geeerde mevrouw de Bondskanselier,
zeer geëerde heer minister-pressident,
zeer geliefde heren Kardinalen
geliefde medebroeders in het bisschops- en priesterambt
zeer geëerde dames en heren,
dierbare zusters en broeders!

Het is voor mij een zeer emotioneel moment opnieuw op dit wonderschone plein aan de voet van de Mariazuil te staan, op de plek, het is al gezegd, die voor mij twee keer getuige is geweest van beslissende veranderingen in mijn leven.

Hier ben ik, het werd zojuist nog aangehaald, 30 jaar geleden door de gelovigen met grote geestdrift opgenomen en ik heb de Moeder Gods de weg toevertrouwd, die ik toen te gaan had. Want de overgang van de stoel van een professor naar de dienst voor het bisdom München-Freising was geweldig groot. En onder zo'n schutse en met de merkbare liefde van de bevolking van München en Beieren kon ik het proberen, de dienst als opvolger van Kardinaal Döpfner over te nemen.

En toen was het weer zo, in 1982, dat ik afscheid heb genomen. En toen was de Aartsbisschop van de Congregatie voor de Geloofsleer, de latere Kardinaal Seper, erbij en die heeft bij die gelegenheid gezegd: "De bevolking van München is als die van Napels, ze willen de Aartsbisschop aanraken en houden van hem" en hij was totaal verbaasd zoveel hartelijkheid in München te zien. Het Beierse hart hier te mogen leren kennen, waarbij ik mij nog één keer aan de Moeder Gods heb toegewijd.

Ik dank u, zeer geëerde heer minister-president, dr. Edmund Stoiber, voor de vriendelijke begroetingswoorden, die u uit naam van de Beierse Landesregering en van het Beierse volk tot mij gericht hebt. Ik dank in het bijzonder heel hartelijk mijn opvolger in het ambt van herder van het Aartsbisdom München en Freising, de heer Friedrich Kardinaal Wetter, voor de hartelijke woorden, waarmee hij mij begroet heeft. Ik groet mevrouw de Bondskanselier, dr. Angela Merkel, en alle politieke, burgerlijke en militaire persoonlijkheden, die aan deze bijeenkomst van begroeting en van gebed deelnemen.

Een bijzondere groet wil ik aan de priesters richten, vooral diegenen, met wie ik als priester en bisschop in mijn thuisbosdom München-Freising heb mogen samenwerken. U allen, lieve landgenoten, die hier op het plein verzameld bent, wil ik met grote hartelijkheid en dankbaarheid begroeten, en danken, zoals ik het al op het vliegveld heb kunnen doen tot de velen, die bij de voorbereiding meegewerkt hebben en nu ervoor zorg dragen dat alles zich op zo'n mooie manier afspelen kan.

Misschien mag ik bij deze gelegenheid een gedachte weer opnemen, die mij te binnen schiet, zoals ik die met betrekking tot de benoeming tot Aartsbisschop van München en Freising beschreven heb. Ik zou de opvolger worden van de heilige Corbinianus en ben het geworden. Van de legende van de heilige Korbinian heeft mij, sinds mijn kindheid, de geschiedenis gefascineerd, volgens welke een beer het rijdier van de heilige op zijn reis door de Alpen verslonden had - hij verwees hem streng en als straf beval hij de beer zijn bagage op te nemen en dat tot aan Rome te dragen. Zo moest de beer naar Rome lopen, beladen met de bagage van de heilige, en werd daar door Korbinian vrijgelaten. Als ik in 1977 voor de zware beslissing werd gesteld, de benoeming van Aartsbisschop van München en Freising aan te nemen of niet - een benoeming, die mij uit de normale bezigheden van docent aan de universiteit weg zou halen naar nieuwe opgaven en verantwoordelijkheden, heb ik diep moeten nadenken en mij juist de beer in gedachten geroepen en aan de interpretatie die de heilige Augustinus gaf van de versen 22 en 23 van Psalm 73, die hij in precies de eendere situatie van zijn priester- en bisschopswijding ontwikkelde en later in zijn preken over de psalmen neerschreef.

In deze Psalm vraagt de psalmist waarom het de slechte mensen in deze wereld vaak zo goed gaat. En waarom het zo veel goede mensen slecht gaat. En dan zegt de Psalmist: “Onwijs was ik toen en zonder begrip, een dom stuk vee in uw ogen. Ik zal toch altijd dicht bij U zijn, Gij houdt mijn hand stevig vast." (Ps. 73, 22-23) [b:Ps. 73, 22-23].

Augustinus heeft deze Psalm met liefde iedere keer hernomen. En in de woorden "Ik was een dom stuk vee voor u", "iumentum" in het Latijn, heeft hij de beschrijving van een lastdier gezien, die toentertijd in het landschap van Noord Afrika gewoon was. En hij beschreef zichzelf in de zin waarin hij zichzelf herkende als iumentum - lastdier van God, zichzelf gezien als iemand die onder de last van zijn opdracht, zijn "sarcina episcopalis" staat.

Hij heeft voor zichzelf het leven van een geleerde gekozen en was - zoals men dat zegt - door God tot "lastdier van God" gekozen geworden - tot brave os, die de ploeg door de akker van God trekt, die het zware werk doet, dat hem opgedragen wordt en dan herkent: Juist zo ben ik heel dicht bij God, want zo dien ik Hem direct in het oprichten van zijn rijk, voor de opbouw van de Kerk.

Met op de achtergrond de gedachte van de bisschop van Hippo bemoedigt de beer mij steeds opnieuw mijn dienst met vreugde en vertrouwen te doen - dertig jaar geleden zowel als nu in mijn nieuwe opgave - en dag na dag mijn 'ja' tegen God te zeggen: Een lastdier ben ik voor U geworden, maar juist daardoor "ben ik steeds bij U" (Ps. 73, 23) [b:Ps. 73, 23].

De beer van de heilige Corbinianus werd in Rome vrijgelaten. In mijn geval heeft de Heer anders besloten.

En zo sta ik dus weer aan de voet van de Mariazuil, om de voorspraak en de zegen van de Moeder Gods af te smeken, niet alleen voor de stad München en niet alleen voor het geliefde Beierse land, maar voor de Kerk in de gehele wereld en voor alle mensen van goede wil.