Het dubbele verlangen naar gelijkheid en medeverantwoordelijkheid vraagt om een democratische vorm van samenleving. Allerlei modellen zijn voorgesteld en sommige ervan zijn ook in praktijk gebracht, maar geen ervan bevredigt volkomen en men blijft nog steeds zoeken, weifelend tussen ideologische en pragmatische tendensen. De christenen hebben de plicht evengoed aan dit onderzoek deel te nemen als aan de organisatie en koers van de politieke samenleving. Als maatschappelijk wezen bouwt de mens aan zijn bestemming binnen een reeks bijzondere groeperingen die ter voltooiing en ontplooiing om een wijdere gemeenschap van algemeen karakter vragen, namelijk de politieke samenleving. Elke particuliere activiteit moet binnen het raam van deze wijdere gemeenschap worden geplaatst: daardoor krijgt ze de dimensie van het algemeen welzijn. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 74 Het zal dan ook duidelijk zijn van hoeveel belang een opvoeding tot leven in gemeenschap is: men leert daar niet alleen zijn eigen rechten kennen, maar ook, als noodzakelijke aanvulling daarop, zijn plichten jegens de anderen. Op hun beurt hangen plichtsbesef en plichtsbetrachting in hoge mate af van de zelfbeheersing, van het aanvaarden van verantwoordelijkheid en van de grenzen die aan de vrijheid van individu of groep worden gesteld.

De politieke actie - is het nog nodig op te merken, dat het hier om actie, niet om ideologie gaat? - moet steunen op een samenlevingsproject dat een samenhangend geheel van concrete middelen voorstelt en dat zijn inspiratie vindt in een volledig begrip van de menselijke roeping en van de vormen waarin deze zich in de samenleving tot uitdrukking brengt. Noch aan de staat noch aan de politieke partijen die slechts op hun eigen belang bedacht zouden zijn, komt het toe te proberen een ideologie op te leggen door middelen te gebruiken die een dictatuur over de menselijke geest - de ergste dictatuur van alle - zouden meebrengen. De groeperingen van cultureel en religieus karakter hebben tot taak - met behoud van de vrijheid van hun leden, dat spreekt vanzelf - deze grondovertuigingen over natuur, oorsprong en bestemming van mens en samenleving belangeloos en op hun eigen wijze in de maatschappij te ontwikkelen.

Het heeft zijn nut op dit punt het beginsel aan te halen dat het Tweede Vaticaans Concilie heeft geformuleerd: De waarheid legt zich op geen enkele andere wijze op dan door de kracht van de waarheid zelf, die zacht en sterk tegelijk de geest binnendringt. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 1