Oecumene en aankondiging Encycliek

Volgende week woensdag, 25 januari, feest van de Bekering van de Apostel van de Heidenen, zal ik in de voetstappen treden van paus Joannes Paulus II en gaan naar de basiliek Sint-Paulus-buiten-de-muren om daar te bidden met de orthodoxe en protestantse broeders: bidden om te danken wat de Heer ons heeft gegeven; bidden dat de Heer ons mag leiden op de paden van de eenheid. Op dezelfde dag, 25 januari, zal bovendien mijn eerste encycliek eindelijk gepubliceerd worden. De titel ervan luidt 'Deus Caritas Est - God is Liefde' [715]. Het onderwerp is niet direct oecumenisch, maar het kader en de achtergrond zijn oecumenisch, want God en onze liefde zijn de voorwaarde voor de eenheid van de christenen. Zij zijn de voorwaarde van vrede in de wereld. Met deze encycliek zou ik het begrip liefde in al zijn verschillende dimensies willen laten zien. In de tegenwoordige terminologie lijkt 'liefde' vaak iets anders te betekenen dan wat een christen denkt als hij spreekt van naastenliefde. Graag wil ik aantonen dat het één beweging is met verschillende dimensies.

De 'eros', de liefdesgave tussen man en vrouw, komt uit dezelfde bron van de goedheid van de Schepper als de mogelijkheid van een liefde die zichzelf wegcijfert omwille van de ander. De 'eros' is getransformeerd in 'agapè' als de twee werkelijk van elkaar houden en niet langer zichzelf zoeken, het eigen plezier, het eigen geluk, maar bovenal zoeken naar de goedheid van de ander. Op deze wijze, wordt de eros getransformeerd in naastenliefde, op een pad van zuivering en verdieping. Vanuit het eigen gezin opent men zich voor het grotere gezin van de samenleving, het gezin van de Kerk en het gezin van de wereld.

Ook zal ik proberen aan te tonen dat de geheel persoonlijke handeling die van God tot ons komt een unieke daad van liefde is, die ook uitgedrukt moet worden als een kerkelijke, organisatorische handeling. Als het echt waar is dat de Kerk een uitdrukking is van Gods liefde, van de liefde die God voor zijn menselijk schepsel heeft, dan moet het ook waar zijn dat de fundamentele geloofsdaad - waardoor de Kerk wordt gemaakt en verenigd en ons hoop geeft op het eeuwig leven en de aanwezigheid van God in de wereld - een kerkelijke daad behelst. Met andere woorden: de Kerk als kerk en als gemeenschap zijnde, moet liefhebben op institutionele wijze.

Deze 'Caritas' de paus verwijst naar de.. de paus verwijst naar de gelijknamige katholieke internationale hulporganisatie; caritas is de Latijnse vertaling van het Griekse agapè, dat naastenliefde betekent is niet louter een organisatie zoals andere filantropische organisaties, maar een noodzakelijke uitdrukking van de meest diepgaande handeling van persoonlijke liefde samen met hetgeen God voor ons heeft geschapen, een duw richting de liefde, als weerschijn van God-Liefde, die zijn beeld aan ons meedeelt.

Er is wat tijd verstreken voordat de tekst klaar en vertaald was. Het feit dat het zal worden gepubliceerd juist op de dag dat we bidden voor de eenheid onder de christenen, lijkt een geschenk van de Voorzienigheid te zijn. Ik hoop dat het tot verlichting zal leiden en bijstand kan geven aan ons christelijk leven.