Goede herders komen voor huwelijk en gezin

Dierbare broeders in onze heer Jezus Christus,

Het is voor mij echt een vreugde u bij deze collegiale bijeenkomst te verwelkomen, waarin samen komen in de naam van Christus, die de “Opperherder”, (1 Petr. 5, 4) [b:1 Petr. 5, 4] is van de Kerk en de Heer en Redder van ons allemaal. En omdat de aanleiding van onze samenkomst uw ad limina- bezoek is, zou ik met u willen nadenken over een van de belangrijkste gebieden van onze gezamenlijke herderlijke verantwoordelijkheid: christelijk huwelijk en gezinsleven.

In de pastorale constitutie Gaudium et Spes [575] stelden de bisschoppen van het Tweede Vaticaans concilie dat “het welzijn van de persoon en van de menselijke en christelijke gemeenschap nauw samen hangt met de gezondheid van die gemeenschap die gevormd word door huwelijk en gezin” Gaudium et Spes [[575|47]]. Wij hebben allemaal weet van bepaalde hedendaagse ontwikkelingen die de stabiliteit, om niet te zeggen het bestaan zelf van het gezin bedreigen: de nadruk komt meer te liggen op het welbevinden van het individu dan op het welzijn van het gezin als basis – gemeenschap van de samenleving, een toename van de echtscheidingen, permissieve houdingen op seksueel gebied en de suggestie dat andere relatie - vormen huwelijk en gezin kunnen vervangen. Ten overstaan van deze houdingen hebben wij de belangrijkste zending om de Blijde Boodschappen van Christus te verkondigen aangaande christelijke huwelijksliefde, de identiteit en waarde van het gezin en zijn belangrijke taak in de Kerk en in de wereld. Vandaar dat ik in Familiaris Consortio [267] schreef dat de bisschoppen een bijzondere zorg moet hebben voor het gezin door daarnaast “persoonlijke aandacht, zorg, tijd, personeel en geldmiddelen te besteden, maar vooral door persoonlijke steun aan de gezinnen en aan allen die hem in de verschillende diocesane structuren bijstaan in de herderlijke zorg voor het gezin” Familiaris Consortio [[267|73]] .

Duurzaam en onontbindbaar
Deze herderlijke verantwoordelijkheid steunt op het feit dat christelijk gezinsleven gegrondvest is op het sacrament van het huwelijk, dat “de eigen bron en het oorspronkelijke middel is tot heiliging voor christelijke echtparen en gezinnen” Familiaris Consortio [[267|65]]. Het is aan ons om samen met onze priesters aan de gelovigen de rijkdom aan te bieden van de leer van de Kerk over het sacrament van het huwelijk. Dit onderricht is, wanneer het goede wordt uitgesteld, een enorme kracht, omdat het het Verbond laat zien van Gods verhouding met Zijn volk en van Christus’ verhouding met de Kerk. Voor christelijke echtparen is het uitermate belangrijk dat zij besef hebben van de goddelijke waarheid dat zij in hum menselijke liefde, verheven en geheiligd door de sacramentele huwelijkssluiting, werkelijk “een teken zijn van en deelhebben aan die vruchtbare liefde tussen Christus en Zijn Kerk” Lumen Gentium [[617|11]]. Omdat het christelijke huwelijk uitdrukking is van de verhouding tussen Christus en de Kerk, bezit het de eigenschappen van eenheid, duurzaamheid of onontbindbaarheid, trouw en vruchtbaarheid. Met de woorden van het tweede Vaticaans concilie verkondigen wij:

“De intieme gemeenschap van het gehuwde leven en de huwelijksliefde is door de Schepper gesticht. Hij bepaalde er de eigen aard van door Zijn wetten, en het steunt op dat huwelijksverbod dat men aangaat door een onherroepelijke persoonlijke ja –woord. Door die menselijke daad, waarbij bruid en bruidegom zich wederzijds aan elkaar schenken en elkaar ontvangen, ontstaat aldus een betrokkenheid op elkaar die door Gods wil en ook ten overstaan van de samenleving duurzaam is” Gaudium et Spes [[575|48]].

Huwelijksliefde en verantwoord ouderschap
De voornaamste verantwoordelijkheden van echtparen worden zowel in Gaudium et Spes [575] alsook Humanae Vitae [34] beschreven in termen van groei van de huwelijksliefde en streven naar verantwoord ouderschap. Fundamenteel voor de huwelijksrelatie is die bijzondere interpersoonlijke liefde die de echtgenoten aan elkaar schenken. De Kerk verklaart dat deze liefde bij uitstek menselijk is, doordat zij het welzijn van de hele persoon insluit en zowel man als vrouw verijkt en verheft in hun Christelijke leven. Deze liefde schept tussen de man en vrouw een bijzondere eenheid die lijkt op de eenheid tussen Christus en de Kerk. Gaudium et Spes [575] verzekert ons dat de huwelijksliefde in de liefde van God is opgenomen en dat zij verwerven is met de verlossende kracht van Christus en de heilswerkzaamheid van de Kerk. Gaudium et Spes [575] verzekert ons dat huwelijksliefde in de liefde van God is opgenomen dat zij verweven is met de verlossende kracht van Christus en de heilswerkzaamheden van de Kerk vgl: Gaudium et Spes [[[575|48]]]. Bovendien staat het huwelijk gericht op het stichten van een gezin. De gehuwden delen met God in het scheppingswerk dat voortgang vindt. De huwelijksliefde wortelt in de liefde van God en is bedoeld om scheppend te zijn en het leven te onderhouden. Door hun geestelijke vereniging en door de eenwording van hun lichaam vervult het echtpaar zijn scheppende taak voortplanting door leven te geven, liefde en een gevoel van veiligheid aan hun kinderen.

Het leven doorgeven en hun kinderen helpen de wasdom te bereiken door hen op te voeden, hoort tot de voornaamste voorrechten en verantwoordelijkheden van echtparen, Wij weten dat gehuwde stellen gewoonlijk uitzien naar het ouderschap, maar soms van de vervulling van hun hoop en verlangens worden afgehouden door sociale omstandigheden, of ook persoonlijke omstandigheden, of zelfs door een onvermogen om nieuw leven voort te brengen. Maar de Kerk moedigt echtparen aam om edelmoedig te zijn en vol hoop, om zich te realiseren dat het ouder een voorrecht is en dat ieder kind getuigen afleg van de liefde die het echtpaar voor elkaar heeft, van hun edelmoedigheid en hun openheid voor God. Zij moeten aangemoedigd worden om het kind als een verring te zien van hun huwelijk en als een gave van God aan henzelf en de andere kinderen.

Volledige zelfgave en seksualiteit
De gehuwden moeten hun beslissingen met betrekking tot de spreiding van de geboortes en de grootte van hun gezin weloverwogen en vanuit hun gebed nemen. Daarbij dienen ze aandacht te schenken aan de leer van de Kerk over de inherente band tussen de twee aspecten van de huwelijksdaad: enerzijds de verenging en anderzijds de voortplanting vgl: Humanae Vitae [[[34|12]]] Er moet bij de gehuwden op worden aangedrongen dar zij elke handeling vermijden die het reeds ontvangen leven het reeds ontvangen leven bedreigt: elke handeling die aan hun vermogen tot het verweken van kinderen voorbijgaat of deze tegengaat, of die de integriteit van de huwelijksdaad geweld aandoet.

Als bisschoppen bent u, samen met uw priesters en andere medewerkers in het gezinsapostolaat, geroepen om de gehuwden te helpen bij het kennisnemen van en inzicht verwerven in argumenten die de Kerk heeft voor haar leer over de menselijke seksualiteit. Deze leer kan alleen maar worden begrepen in het licht van Gods plan met de menselijke liefde en het huwelijk in samenhang met de schepping en de verlossing. Laten wij daarom aan onze mensen dikwijls die verheffende en bij makende waarheid omtrent de menselijke liefde voorhouden en hun zeggen dat “God in het mens-zijn van man en vrouw de roeping en daarmee het vermogen en de verantwoordelijkheid heeft geleid tot liefde en gemeenschap”, en dat ”liefde daarom de fundamentele en natuurlijke roeping is van ieder menselijk wezen” Familiaris Consortio [[267|11]] Willen wij voorkomen dat de seksualiteit omlaaggehaald of ontheiligd word, dan moeten wij als leraars duidelijk maken hoe de seksualiteit de louter biologische sfeer overstijgt en het diepste wezen raakt van de menselijke persoon als zodanig. De sexuele liefde is slechts dan echt menselijk als zij een integrerend bestanddeel vormt van de liefde waarmee man en vrouw zich geheel en al aan elkaar binden tot de dood. Deze volledige zelfgave is alleen maar mogelijk binnen het huwelijk.

Het is deze leer, welke gebaseerd is op het kerkelijke verstaan van de waardigheid van de menselijk persoon en op het feit dat het geslachtelijke een gave van God is, waarmee wij zowel de gehuwden als de verloofden, ja de hele Kerk vertrouwd mee moeten maken. Deze leer moet ten grondslag liggen aan alle opvoeding in seksualiteit en kuisheid. Wij moeten er de ouders mee vertrouwd maken, die immers de eerste verantwoordelijkheid hebben inzake de opvoeding van hun kinderen, alsook de herders en de godsdienstleraren die met de ouders meewerken bij de vervulling van hun verantwoordelijkheid.

Natuurlijke gezinsplanning
Een speciaal en belangrijk oordeel van uw dienst aan de gezinnen heeft te maken met de natuurlijke gezinsplanning. Het aantal echtparen dat met succes de natuurlijke methoden gebruikt, groeit aanhoudend. Maar is nog meer toeleg en inzet nodig. Zoals in Familiaris Consortio [267] gezegd is, "moet de kerkelijke gemeenschap in deze tijd de taak op zich nemen een vaste overtuiging te wekken en concrete hulp te bieden aan degenen die hun ouderschap op werkelijke verantwoorde wijzen willen verwezenlijke. Dit houdt een bredere, meer beslissende en meer systematische aanpak in om de natuurlijke methode van geboorteregeling bekend te maken, te doen waarderen en toepassen” Familiaris Consortio [[267|35]]. Die echtparen die voor de natuurlijke methoden kiezen, merken het diepe verschil - zowel met betrekking tot het mensbeeld als op zedelijk gebied – dat er tussen voorbehoedmiddelen en natuurlijke gezinsplanning bestaat. Niettemin kunnen zij mogelijkheden tegenkomen. Zij gaan inderdaad dikwijls door een zekere bekering heen, wanner zij besluiten de natuurlijke methode te gaan gebruiken, en daarbij hebben zij deskundige instructie nodig bemoediging en pastorale begeleiding en ondersteuning. Wij moeten begrip hebben voor hun strijd en gevoel voor de moeilijkheden die ze tegenkomen. Wij moeten hen aansporen hun inspanningen edelmoedig vol te houden, met vertouwen en hoop. Als bisschoppen bezitten wij het charisma en de pastorale verantwoordelijkheid om onze mensen bewust te maken van de unieke uitwerking die de genade van het huwelijkssacrament heeft op elk aspect die van het huwelijksleven, inclusief het sexuele leven vgl: Familiaris Consortio [[[267|33]]]. De leer van Christus' Kerk is niet alleen een licht en een kracht voor het volk van God, maar zij verheft ook hun harten in blijdschap en hoop.

Uw bisschoppenconferentie heeft een speciaal programma op gesteld om de inspanningen in de diverse bisdommen uit te breiden en te coördineren. Wil een dergelijke inspanning echter succes hebben, dan vraagt dat een volhardende pastorale belangstelling en ondersteuning van iedere bisschop in zijn eigen diocees, en ik ben u heel dankbaar voor wat u in dit belangrijke apostolaat doet.

Delend in het leven en de zending van de Kerk
Het gezin wordt terecht omschreven als de huiskerk. Als zodanig geeft het van de ene generatie aan de andere het geloof door de christelijke waarden-ordening. Dat op de ouders een beroep wordt gedaan tot deelname in de vorming van hun kinderen, is juist met het oog op hun vorming tot jonge christenen. Het gezin is ook het middelpunt van de sacrament-catechese. In toenemende mate wordt op de ouders een beroep gedaan om actief deel te nemen in de voorbereiding van hun kinderen op het Doopsel, de eerste Biecht en de Eerste Communie. Ook zijn er echtparen actief in cursussen van Huwelijksvoorbereiding. Dat alles raakt de taak van het gezin om deel te nemen in het leven en de zending van de Kerk. Met heel ons hart dienen wij aan te sporen tot gezinsgebed en tot een gezinsbeleving van het sacramentele leven, geconcentreerd rond eucharistie. De vitaliteit van het christelijk gezin steunt, vloeit immers voort uit zijn vereniging met Christus in het genadeleven, wat gevoerd wordt door de liturgie en door het gezinsgebed.

Tot de verantwoordelijkheden van het christelijk gezin hoort ook zijn deelname aan de opbouw van de samenleving. Als bisschoppen van de Verenigde Staten in deze een lange traditie van toegewijde diensten aan gezinnen in nood met name door uw Katholiek Maatschappelijk werk (Catholic Social Service). Op diocesaan niveau heeft dit een bijzondere inzet getoond voor de armen, voor de raciale ethnische en culturen minderheden evenals voor de ten achter gestelden. De bisschoppensynode van1980 echter heeft er op aangedrongen, en zo is het ook in Familiaris Consortio [267] gesteld, dat .de sociale taak van de gezinnen ook behartigd moet worden in de vorm van politieke activiteit: gezinnen dienen de eerste te zijn om stappen te ondernemen dat de wetten en instellingen van de staat de rechten en plichten van het gezin niet alleen niet scheiden, maar ze ook positief ondersteunen en verdedigen vgl: Familiaris Consortio [[[267|44]]]. Uw bisschoppenconferentie heeft met ijver deze bevorderd door haar “pro-life”-activiteiten , en met name door de jaarlijkse “Eerbiedig - het – leven”-actie.

Een grote pastorale uitdaging
Het betreft hier een grote pastorale uitdaging die uw persoonlijk en aanhoudende leiding vraag, de medewerking van uw priesters en religieuzen, en de edelmoedige en toegewijde inzet van de katholieken leken, met name van de gezinnen. In het land zo groot als het uwe is het een heel ingewikkelde opgave. Niettemin wil ik u nog eens de aanbeveling van Familiaris Consortio [267] op het hart drukken, dat namelijk de bisschoppenconferentie een directorium of handboek voor de gezinspastoraal zouden moeten opstellen met daarin aangegeven wat er inhoudelijk bij de huwelijksvoorbereiding ter sprake moet komen, en dat priesters en seminaristen een bijzondere voorbereiding moeten krijgen op de gezinsapostolaat. Met name om deze reden is er aan de pauselijke universiteit “het Lateranum” een speciaal instituut opgericht voor studies op het terrein van huwelijk en gezinsleven. Ik ben mij ervan bewust dat u nog veel andere herderlijke verantwoordelijkheden en zorgen hebt, maar mijn pastorale reizen hebben mij heel erg overtuigd van de vitaliteit van het christelijk gezinsleven, zelfs ten overstaan van zoveel spangen en druk. Vandaar dat ik u op het hart druk uw bijzondere liefde en aandacht te schenken aan de gezinnen, met andere samen te werken in de ondersteuning van het gezinsleven, en uw volk voortdurend voor te houden dat “de toekomst van de mensheid van het gezin afhangt" Familiaris Consortio [[267|86]].

Wij kunnen eenvoudig niet de hedendaagse jacht op overdreven gemak en comfort aanvaarden, want als christenen moeten wij de krachtige aansprong van Sint Paulus in acht nemen: “Stemt uw gedrag niet af op deze wereld! (Rom. 12, 2) [b:Rom. 12, 2]. Wij dienen te bedanken dat wij in onze strijd om de negatieve invloeden van de moderne samenleving te keren, bij Christus de Heer geplaatst worden, die door Zijn lijden en dood de wereld verlost heeft. Dan zijn wij ook beter in staat ons volk de boodschap te brengen van het Tweede Vaticaans Concilie dat “

de gehuwden, in het voetspoor van Christus, bron van alle leven, in en door de offers vreugde van hun roeping en door hun trouwe liefde de getuigen worden van dat liefdesmysterie dat de Heer aan de wereld heeft geopenbaard door Zijn dood en verrijzenis” Gaudium et Spes [[575|25]].

Ja, mijn dierbare broeders, huwelijk en gezin zijn ten nauwste verbonden met pasmysterie van de Heer Jezus, en de menselijke huwelijksliefde blijft voor altijd de grote sacramenten uitdrukking van het feit dat “Christus de Kerk heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd” (Ef. 5, 25) [b:Ef. 5, 25]. Laten wij in de kracht van de heilige Geest deze gave van Gods waarheid aan de wereld meedelen.

De verkondiging van deze waarheid is het, wat wij aan de gehuwden te bieden hebben. Zij vormt het bewijs van onze herderlijke liefde voor de gezinnen en zij zal een bron van immense vitaliteit zijn voor de Kerk van God, voor de huidige zowel als de toekomstige generaties. Laten wij vastbesloten, in vertrouwen en hoopvol Christus’ Blijde Boodschap voor de huwelijksliefde en het gezinsleven verkondigen. En moge Maria, de moeder ven Jezus, ons bijstaan bij deze apostolische taak.