Beste vrienden,
Ik denk nog dikwijls aan onze vorige ontmoetingen: twee in het Vaticaan en één in Santa Cruz de la Sierra, en ik moet jullie zeggen dat dit “souvenir” mijn hart verwarmt. Het brengt me dichter bij jullie en helpt me om zoveel dialogen die we in die tijd hebben gevoerd opnieuw te beleven. Ik denk aan alle mooie projecten die uit die gesprekken zijn voortgekomen en die vorm hebben gekregen en werkelijkheid zijn geworden. Nu, te midden van deze pandemie, denk ik op een bijzondere manier aan jullie en wil ik mijn verbondenheid met jullie tot uitdrukking brengen.
In deze dagen van grote angst en ontbering hebben velen in oorlogsachtige beeldspraak verwezen naar de pandemie die we meemaken. Als de strijd tegen COVID-19 een oorlog is, dan zijn jullie werkelijk een onzichtbaar leger, dat vecht in de gevaarlijkste loopgraven; een leger waarvan de enige wapens solidariteit, hoop en gemeenschapszin zijn, die allemaal herleven in een tijd waarin niemand zichzelf alleen kan redden. Zoals ik jullie in onze bijeenkomsten heb verteld, zijn jullie voor mij sociale dichters, omdat jullie vanuit de vergeten periferie waar jullie wonen, bewonderenswaardige oplossingen creëren voor de meest urgente problemen waardoor zij die gemarginaliseerd worden, geteisterd worden.
Ik weet dat jullie bijna nooit de erkenning krijgen die jullie verdienen, omdat jullie echt onzichtbaar zijn voor het systeem. De oplossingen van de markt bereiken de periferie niet, en de bescherming van de staat is daar nauwelijks zichtbaar. U hebt ook niet de middelen om het functioneren ervan te vervangen. Je wordt met argwaan bekeken wanneer je via de gemeenschapsorganisatie probeert verder te gaan dan filantropie of wanneer je, in plaats van op te geven en te hopen dat je wat kruimels kunt pakken die van de tafel van de economische macht vallen, je rechten opeist. Je voelt vaak woede en machteloosheid bij het zien van hardnekkige ongelijkheden en wanneer elk excuus voldoende is om de privileges in stand te houden. Toch berusten jullie niet in klagen: jullie stropen de mouwen op en blijven werken voor jullie gezinnen, jullie gemeenschappen en het algemeen belang. Jullie veerkracht helpt me, daagt me uit en leert me veel.
Ik denk aan alle mensen, vooral vrouwen, die broden in de soepkeuken vermenigvuldigen: twee uien en een pakje rijst vormen een heerlijke stoofpot voor honderden kinderen. Ik denk aan de zieken, ik denk aan de ouderen. Zij verschijnen nooit in het nieuws, net zo min als kleine boeren en hun gezinnen die hard werken om gezond voedsel te produceren zonder de natuur te verwoesten, zonder te hamsteren, zonder de behoeften van de mensen uit te buiten. Ik wil dat je weet dat onze hemelse Vader over jullie waakt, jullie waardeert, jullie hoogacht en jullie steunt bij je inzet.
Hoe moeilijk is het om thuis te blijven voor mensen die in kleine, krakkemikkige huizen wonen, of voor daklozen! Hoe moeilijk is het voor migranten, voor mensen die van hun vrijheid beroofd zijn en voor mensen die van een verslaving aan het afkicken zijn. Jullie staan schouder aan schouder met hen en helpen hen om de dingen minder moeilijk en minder pijnlijk te maken. Ik feliciteer en bedank jullie van harte.
Ik hoop dat de regeringen begrijpen dat technocratische paradigma’s (of ze nu door de staat of door de markt worden gestuurd) niet genoeg zijn om deze crisis of de andere grote problemen waar de mensheid mee te maken heeft, aan te pakken. Meer dan ooit moeten personen, gemeenschappen en volkeren in het middelpunt worden geplaatst, verenigd om te genezen, te zorgen en te delen.
Ik weet dat u bent uitgesloten van de voordelen van de globalisering. U geniet niet van de oppervlakkige geneugten die zoveel gewetens verdoven, maar toch lijdt u altijd onder de schade die ze veroorzaken. De kwalen die iedereen treffen, raken u twee keer zo hard. Velen van jullie leven van dag tot dag, zonder enige vorm van wettelijke garantie om jullie te beschermen. Straatverkopers, recycleerders, kermisklanten, kleine boeren, bouwvakkers, kleermakers, de verschillende soorten verzorgers: jullie die informeel zijn, alleen of in de basiseconomie werken, hebben geen vast inkomen om jullie door deze moeilijke tijd heen te helpen… en de lockdowns worden ondraaglijk. Dit kan het moment zijn om een universeel basisloon te overwegen dat de nobele, essentiële taken die je uitvoert, erkent en waardig maakt. Het zou het menselijke en o zo christelijke ideaal van iedere arbeider zonder rechten in één keer verzekeren en concretiseren.
Bovendien dring ik er bij u op aan om na te denken over “het leven na de pandemie”, want terwijl deze storm voorbij zal gaan, zijn de ernstige gevolgen ervan al voelbaar. U bent niet machteloos. U hebt de cultuur, de methode, en vooral de wijsheid die gekneed wordt met de zuurdesem van het meevoelen met het lijden van anderen. Ik wil dat we allemaal nadenken over het project van integrale menselijke ontwikkeling waar we naar verlangen en dat gebaseerd is op de centrale rol en het initiatief van de mensen in al hun diversiteit, maar ook op universele toegang tot die drie T’s die jullie verdedigen: Trabajo (werk), Techo (huisvesting), en Tierra (land en voedsel).
Ik hoop dat deze tijd van gevaar ons zal bevrijden van het te werk gaan op de automatische piloot, ons slaperige geweten zal wakker schudden en een humanistische en ecologische bekering mogelijk zal maken die een einde maakt aan de afgoderij van het geld en het menselijk leven en de menselijke waardigheid centraal stelt. Onze beschaving – zo concurrerend, zo individualistisch, met haar hectische productie- en consumptieritmes, haar extravagante luxe, haar onevenredige winsten voor slechts enkelen – moet terugschakelen, de balans opmaken en zich vernieuwen.
U bent de onmisbare bouwers van deze verandering die niet langer kan worden uitgesteld. Bovendien, wanneer u getuigt dat verandering mogelijk is, is uw stem gezaghebbend. U hebt crisissen en ontberingen gekend … dat u erin slaagt om – met bescheidenheid, waardigheid, inzet, hard werken en solidariteit – een belofte van leven te maken voor uw gezinnen en uw gemeenschappen.
Houd stand in jullie strijd en zorg voor elkaar als broeders en zusters. Ik bid voor jullie, ik bid met jullie. Ik wil God onze Vader vragen u te zegenen, u te vullen met zijn liefde en u te verdedigen op deze weg, waardoor u de kracht krijgt die ons overeind houdt en die nooit teleurstelt: de hoop. Bid alstublieft voor mij, want ik heb het ook nodig.
Broederlijk,
Franciscus
Vaticaanstad, Paaszondag, 12 april 2020
Naar de oude site