Onderwijs is er voor allen

Dierbare broeders en zusters,

Ik heet u welkom, u die de geestelijke familie vertegenwoordigt die gesticht werd door de heilige Jean-Baptiste de La Salle, ter gelegenheid van de 300e verjaardag van zijn overlijden. Ik groet en dank Broeder Robert Schieler, algemene overste. Ik groet ieder van u hartelijk en mogen mijn groeten alle Broeders van de Christelijke Scholen bereiken die edelmoedig, competent en met trouwe aanhankelijkheid aan het Evangelie, werkzaam zijn in de Kerk. Deze belangrijke verjaardag van uw stichter is voor uw Instituut een gunstige gelegenheid om de figuur te belichten van een pionier op het vlak van het onderwijs, die voor zijn tijd een vernieuwend onderwijssysteem heeft opgevat. Zijn voorbeeld en getuigenis bevestigen de originele actualiteit van zijn boodschap voor de christengemeenschap vandaag, die de weg belicht. Hij was geniaal en creatief in zijn visie op de school en de onderwijzer en in zijn onderwijsmethodes.

Zijn visie op de school bracht hem tot de steeds rijper wordende overtuiging dat onderwijs een recht is van iedereen, ook van de armen. Daarom aarzelde hij niet om de aanstelling tot kanunnik en zijn groot familiebezit af te wijzen, om zich helemaal te wijden aan het onderwijs van de laagste sociale klasse. Hij creëerde een gemeenschap uitsluitend voor leken om zijn ideaal tot een goed einde te brengen, in de overtuiging dat de Kerk niet vreemd mag blijven aan de sociale tegenstellingen waarmee zij geroepen is zich te confronteren. Het was deze overtuiging die hem ertoe bracht een originele ervaring van godgewijd leven in te voeren: de aanwezigheid van religieuze opvoeders, die geen priester zijn en de rol van “lekenmonniken” op een nieuwe manier interpreteren, door zich helemaal onder te dompelen in de realiteit van hun tijd en zo bij te dragen tot de vooruitgang van de burgerlijke samenleving.

Het dagelijks contact met de wereld van de school deed in hem het besef te rijpen dat hij een nieuwe opvatting over de onderwijzer gevonden had. Inderdaad, hij was overtuigd dat de school een ernstige realiteit is, waarvoor goed opgeleid personeel nodig is; maar hij had allerlei soorten van structurele en functionele gebreken van een precair instituut voor ogen dat orde en vorm nodig had. Hij had toen de intuïtie dat het onderwijs niet alleen een beroep mag zijn, maar dat het een zending is. Hij omringde zich dus met personen die geschikt waren voor een volksschool, die een christelijke gevoeligheid hebben, en bekwaamheden en natuurlijke gaven voor het onderwijs. Hij wijdde heel zijn energie aan hun opleiding, werd zelf een voorbeeld en model voor hen die zowel een Kerkelijke als sociale dienst moesten uitoefenen door hun actieve inzet voor wat hij “de waardigheid van de onderwijzer” noemde.

Om aan de instanties van zijn tijd, concrete antwoorden te geven op onderwijsvlak, voerde Jean-Baptiste de La Salle stoutmoedige hervormingen van de onderwijsmethodes door. Hierin werd hij gedreven door een buitengewone pedagogische zin voor de realiteit. Hij verving het Latijn, de gebruikelijke taal voor het onderwijs, door het Frans. Hij verdeelde de leerlingen in homogene leergroepen om efficiënter te kunnen werken. Hij richtte seminaries op voor leerlingen die onderwijzer wilden worden zonder tot een religieus instituut te behoren. Hij stichtte zondagsscholen voor volwassenen en twee internaten, één voor jonge delinquenten en een ander voor de rehabilitatie van gevangenen. Hij droomde van een school die openstaat voor iedereen en aarzelde niet zich ook met extreme opvoedkundige behoeften te confronteren door het invoeren van een rehabilitatiemethode via school en werk. In deze opleidingsvormen, lanceerde hij een correctieve pedagogie die in tegenstelling met het gebruik van die tijd, aan jongeren een straf gaf die bestaat uit studie en werk, artisanale arbeid inbegrepen, in plaats van uitsluitend celstraf en stokslagen.

Dierbare geestelijke zonen van Jean-Baptist de La Salle, ik doe een oproep om u te verdiepen in zijn geestdrift voor de kleinsten en de marginalen en hem daarin na te volgen. Wees in het spoor van zijn apostolisch getuigenis, protagonisten van een verrijzeniscultuur, vooral in existentiële contexten waarin de doodscultuur overheerst. Wordt het niet moe op zoek te gaan naar wie zich in de moderne graven bevinden van ontreddering, ontwaarding, onbehagen en armoede om hoop te geven op een nieuw leven. Moge het elan voor een zending in de opvoeding, die van uw stichter een meester en getuige maakte voor zo vele van zijn tijdsgenoten, ook vandaag uw plannen en werking voeden.

Zijn altijd zo actuele figuur is een gave voor de Kerk en een waardevolle stimulans voor uw Congregatie, die geroepen is tot vernieuwde en begeesterde aanhankelijkheid aan Christus. door naar de Goddelijke Meester te kijken, kan u met grotere edelmoedigheid werken ten dienste van de nieuwe evangelisatie waarin heel de Kerk vandaag geëngageerd is. De manieren waarop het Evangelie verkondigd wordt, vereisen een aanpassing aan de concrete situaties in de verschillende contexten, maar vraagt ook de inspanning om trouw te blijven aan het eerste begin, opdat de apostolische stijl die eigen is aan uw religieuze Familie kan blijven beantwoorden aan de verwachtingen van de mensen. Ik weet dat dit het engagement is dat u bezielt en ik roep u op om moedig in die richting door te gaan.

Mocht u uw zending onder de jonge generaties met vernieuwde geestkracht realiseren, met de hervormende stoutmoedigheid die Jean-Baptiste de La Salle kenmerkte: hij verkondigde het Evangelie van hoop en liefde aan iedereen. Moge de Heilige Maagd u altijd tot steun zijn en overvloedige vruchten voor u verkrijgen.

Dierbare broeders en zusters, ik dank u voor al wat u doet op het vlak van het onderwijs. Ik vergezel u met mijn gebed en zegen. En ik vraag u, alstublieft voor mij te bidden. Dank u!