Negatieve gesprekken ten goede keren, dat is de revolutie van de barmhartigheid

Dierbare broeders en zusters, goedendag!

Het Evangelie van deze zondag (Lc. 6, 27-38) [b:Lc. 6, 27-38] gaat over een centraal en karakteristiek punt van het christenleven: liefde voor de vijand. Jezus’ woorden zijn duidelijk: “Tot u die naar Mij luistert zeg Ik: Bemint uw vijanden, doet wel aan die u haten, zegent hen die u vervloeken en bidt voor hen die u mishandelen” (Lc. 6, 27-28) [b:Lc. 6, 27-28]. Dat is geen optie, het is een gebod. Het is niet voor iedereen, maar voor de leerlingen, die Jezus noemt “u die naar Mij luistert”. Hij weet heel goed dat liefde voor de vijand onze mogelijkheden overschrijdt, maar daarom is Hij mens geworden: niet om ons te laten zoals wij zijn, maar om ons te transformeren in mannen en vrouwen die in staat zijn tot een grotere liefde, die van Zijn Vader en onze Vader. Het is de liefde die Jezus geeft aan wie “naar Hem luistert”. En dan wordt het mogelijk! Met Hem, dank zij Zijn liefde, Zijn Geest, kunnen wij zelfs beminnen wie ons niet beminnen, zelfs wie ons kwaad doet.

Zo wil Jezus dat Gods liefde in ieder hart haat en wrok overwint. De logica van de liefde die haar hoogtepunt bereikt in het kruis van Christus, is voor de christen onderscheidend en leidt ons ertoe iedereen te benaderen met het hart van een broeder. Maar hoe is het mogelijk het menselijk instinct en de wet van de wereld om te vergelden, te overschrijden? Jezus geeft het antwoord in hetzelfde Evangeliecitaat: “Wees barmhartig zoals uw Vader barmhartig is” (Lc. 6, 36) [b:Lc. 6, 36]. Wie naar Jezus luistert, wie zich inspant Hem te volgen ook als het kost, wordt kind van God en begint werkelijk te gelijken op de Vader die in de Hemel is. Wij worden in staat tot daden waarvan wij nooit gedacht hadden ze te kunnen zeggen of doen, en zelfs wie ons te schande gemaakt heeft, geeft ons nu integendeel vreugde en vrede. Wij hebben het niet meer nodig gewelddadig te zijn in woorden of daden; wij ontdekken dat we in staat zijn tot tederheid en goedheid en voelen dat dit allemaal niet van ons komt, maar van Hem! En wij gaan er niet prat op, maar zijn er slechts dankbaar om.

Er is niets groter en vruchtbaarder dan de liefde: zij verleent aan de persoon heel haar waardigheid, terwijl haat en wraak haar integendeel te kort doen, en de schoonheid misvormen van het schepsel dat naar Gods beeld gemaakt is.

Dit gebod, om belediging en onrecht met liefde te beantwoorden, heeft in de wereld een nieuwe cultuur teweeggebracht: “de cultuur van de barmhartigheid” – wij moeten haar goed leren en goed beoefenen – de cultuur van de barmhartigheid, die een echte revolutie doet ontstaan”. Misericordia et Misera [[6534|20]] Het is de revolutie van de liefde, waarvan de protagonisten de martelaren zijn van alle tijden. En Jezus verzekert dat ons gedrag, dat doordrongen is van liefde voor iedereen die ons kwaad doet, niet vergeefs zal zijn. Hij zegt: “Spreekt vrij en gij zult vrijgesproken worden. Geeft en u zal gegeven worden (...) De maat die gij gebruikt zal men ook voor u gebruiken” (Lc. 6, 37-38) [b:Lc. 6, 37-38]. Dat is mooi: het zal mooi zijn, wat God ons zal geven als wij edelmoedig en barmhartig zijn. Wij moeten vergeven omdat God ons vergeven heeft en ons altijd vergeeft. Als wij niet helemaal vergeven, kunnen wij er geen aanspraak op maken vergeven te worden. Als ons hart zich integendeel openstelt voor de barmhartigheid, als vergeving bezegeld wordt door een broederlijke omhelzing en als banden van gemeenschap nauwer aangetrokken worden, verkondigen wij ten overstaan van de wereld dat het mogelijk is het kwaad door het goede te overwinnen.

Het is voor ons soms gemakkelijker, het onrecht en kwaad te herinneren die ons aangedaan werden, dan de goede dingen. Zodanig dat er mensen zijn die deze gewoonte hebben – en dat wordt een ziekte: het zijn verzamelaars van onrechtvaardigheden. Zij herinneren zich alleen de slechte dingen die men hun aangedaan heeft. Dat is niet de weg. Wij moeten het tegendeel doen, zegt Jezus: zich de goede dingen herinneren. En wanneer iemand komt kwaadspreken, moet men zeggen “ja, misschien, maar dat is iets goed van hem”. Het gesprek ten goede keren, dat is de revolutie van de barmhartigheid.

Moge de Maagd Maria ons helpen ons hart te laten raken door dit heilig woord van Jezus, dat brandt als een vuur, dat ons transformeert en ons in staat stelt onherroepelijk het goede te doen, waardoor wij overal getuigen van de overwinning van de liefde.