"Onze Vader": 7. Vader die in de hemel zijt

Dierbare broeders en zusters goedendag!

De audiëntie verloopt vandaag op twee plaatsen. Eerst had ik een ontmoeting met de gelovigen uit Benevento in de Sint-Pieter. En nu met jullie hier. Dat is te danken aan de voorkomendheid van de Prefectuur van het Pauselijk Huis [d:189]. Zij wilden niet dat jullie het koud krijgen. Laten we hen danken voor dit gebaar. Dankjewel.

We zetten de catechese over het “Onze Vader” [d:482] verder. De eerste stap van elk christelijk bidden is intreden in een mysterie. Het mysterie van het vaderschap van God. Men kan niet bidden als papegaaien. Ofwel treed je binnen in het mysterie, bewust dat God jouw Vader is, ofwel bid je niet. Als ik tot God mijn Vader wil bidden begin ik het mysterie. Om te verstaan in welke mate God voor ons vader is, denken we aan de figuren van onze ouders. Maar toch moeten we die realiteiten enigszins “verfijnen”, zuiveren. De Catechismus van de Katholieke Kerk [1] zegt het zo: “De zuivering van het hart heeft betrekking op de vader – en moederbeelden die afkomstig zijn uit onze persoonlijke en culturele geschiedenis en die onze verhouding tot God beïnvloeden”. Catechismus van de Katholieke Kerk [[1|2779]]

Niemand van ons heeft volmaakte ouders gehad, niemand. Wij op onze beurt zullen nooit volmaakte ouders of herders zijn. Allen hebben wij gebreken, allen. Onze liefdesverhoudingen beleven we steeds onder het teken van onze grenzen en ook van ons egoïsme. Vaak zijn ze besmet met verlangens te bezitten of te manipuleren. Vandaar dat liefdesverklaringen soms veranderen in gevoelens van woede en vijandigheid. Maar kijk, die twee hielden vorige week zoveel van elkaar en vandaag haten ze elkaar. Dat zien we elke dag gebeuren! De oorzaak is dat wij allen bittere bronnen binnen in ons hebben, die niet goed zijn en soms naar buiten komen en kwaad stichten.

Dat is de reden waarom wij verder moeten gaan, wanneer we over God spreken als “vader” en daarbij denken aan het beeld van onze ouders, zeker wanneer ze van ons hielden. Want de liefde van God is die van een Vader “die in de hemel is”, uitdrukking die Jezus ons uitnodigt te gebruiken. Het is de totale liefde die wij in dit leven slechts op onvolmaakte wijze kunnen proeven. Mannen en vrouwen bedelen eeuwig om liefde - we zijn bedelaars van liefde, we hebben nood aan liefde – ze zoeken een plek waar ze eindelijk bemind worden, maar ze vinden haar niet. Talrijk zijn de ontgoochelde vriendschappen en liefdes in onze wereld. Zeer talrijk!

De god van de liefde in de Griekse mythologie is in absolute zin de meest tragische. Men weet niet of het een engel of een duivel is. De mythologie zegt dat hij de zoon is van Poros en Penia dat wil zeggen van slimheid en armoede, bestemd om in zijn eigen wezen iets van deze ouders te vertolken. Zo kunnen we denken aan de dubbelzinnigheid van de menselijke liefde. In staat om op één moment van de dag te bloeien en arrogant te leven en onmiddellijk daarna te verwelken te sterven. Wat ze grijpt ontsnapt haar steeds. vgl: 203 [[[2152]]] Een uitspraak van de Profeet Hosea schetst een onverbiddelijk beeld van de aangeboren zwakheid van onze liefde: “Uw vroomheid is als de morgennevel, als de dauw die vroeg in de morgen verdwijnt” (Hos. 6, 4) [b:Hos. 6, 4]. Zo is onze liefde vaak: een belofte die moeilijk gehouden wordt. Een poging die snel verdort en verdampt. Zoals de zon ‘s morgens de dauw van de nacht verdrijft.

Vaak beminnen wij mensen op deze zwakke en verbrokkelde wijze. Allen kennen we die ervaring. We hebben bemind maar daarna is deze liefde vervallen of zwak geworden. De wil om lief te hebben is gestoten op onze grenzen, op de armoede van onze krachten. Onbekwaam om een belofte gestand te doen die op topdagen eenvoudig haalbaar leek te zijn. Ook de apostel Petrus werd bang en wilde vluchten. De apostel Petrus is niet trouw geweest aan de liefde van Jezus. Altijd blijft er die zwakheid die ons doet vallen. We zijn bedelaars die dreigen nooit de schat te vinden die ze vanaf de eerst dag van hun bestaan zoeken: de liefde.

Maar, er bestaat ook een andere liefde. Die van de Vader “die in de hemel is”. Niemand mag er aan twijfelen dat hij het voorwerp van die liefde is. Hij houdt van ons. “Hij houdt van mij”, mogen we zeggen. Zelfs als zouden onze vader en onze moeder ons niet bemind hebben – een hypothese - dan nog is er God in de hemel die van ons houdt zoals niemand op aarde ooit heeft gedaan en nooit kan doen. De liefde van God is standvastig. De profeet Jesaja zegt: “Zal een vrouw haar zuigeling vergeten, een liefhebbende moeder het kind van haar schoot? En zelfs als die het zouden vergeten, Ik vergeet u nooit! Zie, in mijn handpalmen heb Ik u geschreven” (49,15-16). Vandaag is tatoeage in de mode. “in mijn handpalmen heb Ik u geschreven”. God heeft van jou een tatoeage op zijn handen gemaakt. In ben in Gods handen en dat kan ik niet veranderen. De liefde van God is als de liefde van een moeder die nooit kan vergeten. En zelfs al zou ene moeder vergeten “Ik vergeet je nooit” zegt de Heer. Dat is de volmaakte liefde van God. Op die wijze worden wij door Hem bemind. Zelfs als al onze aardse liefdes zouden vergaan en we niets anders dan stof in de hand zouden hebben, dan is er voor ieder van ons nog altijd de vurige, enig en trouwe liefde van God.

In de honger naar liefde, die we allen ervaren, zoeken we niet naar iets dat niet bestaat. Die honger is daarentegen de uitnodiging om God te leren kennen die vader is. Bijvoorbeeld. De bekering van de heilige Augustinus is langs deze bergrug gegaan. De jonge, briljante advocaat zocht onder de schepselen iets dat geen enkel schepsel, hem schenken kon. Tot op de dag dat hij het aandurfde de blik te verheffen. Op die dag ontmoette hij God. God die bemint.

De uitdrukking “in de hemel” wijst niet op afstand, maar op het fundamentele verschil van de liefde. Een andere omvang van de liefde, een onvermoeibare liefde, een liefde die altijd blijft, meer nog die altijd bij de hand is. Het volstaat te zeggen: “ Onze Vader, die in de hemel zijt” en die liefde is er.

Daarom, vreest niet! Niemand van ons is alleen. Zelfs moest je aardse vader per ongeluk je vergeten zijn en jij met hem in onmin leven, dan nog word je de fundamentele ervaring van het christelijk geloof niet ontzegd, namelijk: te weten dat je een allerliefste kind van God bent. Niets in het leven kan zijn gepassioneerde liefde voor jou doven.