Vrede en ontwikkeling vormen een uitdaging voor het nationaal egoïsme

Dierbare vrienden,

Het is voor mij een genoegen vandaag de leden te verwelkomen van de onafhankelijke commissie voor internationale ontwikkelingszaken onder voorzitterschap van Willy Brandt en van de onafhankelijke commissie voor ontwapenings- en veiligheidszaken welke wordt voorgezeten door Olaf Palme. Deze twee commissies hebben deskundigen en leiders uit de hele wereld samengebracht met een indrukwekkende ervaring op verschillende gebieden om enkele van de belangrijkste problemen van de hedendaagse beschaving te bestuderen.

Uw twee commissies hebben kwesties bestudeerd die vele van de belangrijkste uitdagingen omvatten, welke de mensheid aan het einde van dit millennium onder ogen moet zien. Uw samenkomst in Rome geeft mij nogmaals de gelegenheid het noodzakelijk verband te benadrukken, dat tussen de twee reeksen problemen bestaat waarmee elke commissie zich heeft beziggehouden en tussen de oplossingen zowel voor de Noord-Zuid kwesties als voor de problemen die in Oost-West verband bestaan.

Bij verschillende gelegenheden, vooral in de boodschap voor wereldvredesdag van dit jaar (Archief van de Kerken 39 (1984/ 3), 22-26) [[7210]] en in mijn toespraak tot het corps diplomatique Gesprek en onderhandelen zijn de enige weg om een echte vrede te verkrijgen [[7208]], heb ik de aandacht van de wereldleiders en mensen van elke stand gevraagd voor het onderlinge verband van deze twee grote problemen.

Elke inspanning om aan de instelling van een rechtvaardiger en broederlijker internationale orde bij te dragen moet rekening houden met de werkelijkheid van de huidige wereld. De uitdagingen en problemen die de volkeren overal raken, overstijgen de nationale en zelfs regionale grenzen. De leiders van de naties kunnen niet langer hun beleid regelen met alleen het oog op hun eigen nationale belangen. Beslissingen die voor het welzijn van een land of streek in de economische, sociale en politieke sfeer worden genomen, raken noodzakelijk andere volkeren, naties en streken. Wanneer 'het sociale vraagstuk vandaag door zijn wereldomvattende dimensies wordt gekenmerkt' Populorum Progressio [[266|3]], dan moeten de concrete programma's van de naties en regio's voortkomen uit een bewust besef van dat feit en vanaf het begin trachten de invloed te beoordelen welke deze projecten zullen hebben op de direct en indirect betrokken volkeren en naties. Het is geen kwestie of de middelen en kundigheden beschikbaar zijn; het is vandaag de taak van de leiders ze te benutten en hun mensen te laten zien hoe deze wereldvisie uiteindelijk de beste waarborg is voor henzelf en voor de andere volkeren van de wereld.

Er zijn zeer ingewikkelde technische, wetenschappelijke, sociale en politieke factoren, elk met zijn eigen belangrijkheid, waarmee men zich moet bezighouden wanneer de huidige wereldsituatie moet worden verbeterd. Wij zouden onszelf misleiden wanneer wij denken, dat enige eenvoudige algemene formules zouden kunnen worden toegepast die de situatie zouden verbeteren en een wereldorde van rechtvaardigheid, broederschap en vrede zouden teweegbrengen. De antwoorden op de problemen moeten zorgvuldig worden uitgewerkt en geduldig ten uitvoer worden gebracht. Ze moeten getoetst en gecontroleerd worden om te waarborgen dat ze aan de noden beantwoorden en werkelijk evenredige oplossingen zijn. Zo'n werk vraagt het beste van grote groepen deskundigen die samenwerken voor het algemeen welzijn. Het betekent, waar nodig, de systemen te verbeteren of zelfs nieuwe systemen op te bouwen waar dat vereist wordt.

Maar er is nog een dieper aspect waaraan niet stilzwijgend voorbij mag worden gegaan. Want er liggen in elk van deze initiatieven innerlijke eisen waarop gelet dient te worden en waarop ik graag uw aandacht zou willen vestigen. Dit is wat ik bedoelde toen ik in de boodschap van vredesdag [7210] van dit jaar zei: 'De onmacht waarin de mensheid verkeert om de spanningen op te lossen tonen aan, dat de belemmeringen of daarentegen de verwachtingen voortkomen uit iets diepers dan de systemen zelf'. De vrede ontspringt aan een nieuw hart [[7210|1]] Geen systeem is in staat te voldoen aan alle verlangens van het menselijk hart. Elk systeem is onderworpen aan groei of neergang, omdat het afhankelijk is van de aspiraties van de menselijke wezens die het beheersen. Daarom is het hoogst belangrijk dat iedereen erkent, dat de structuren die we proberen te verbeteren of te scheppen de vrijheid en waardigheid van de personen en betrokken volkeren moeten kunnen bevorderen.

Dit betekent, dat de mens nooit tot een object herleid kan worden of tot een louter meetbare werkelijkheid als 'homo economicus' of 'homo faber'. Het betekent ook, dat de mens in het middelpunt van ieder project moet worden gehouden, zodat de structuren die wij opbouwen of hervormen de grootste mate van vrijheid en waardigheid voor iedere bij de instelling betrokken persoon zal mogelijk maken. Hierin ligt de visie op de mens besloten als alles te bovengaand en overtreffend, als zichzelf ontwikkelend door een groei welke hem buiten zichzelf brengt, als zijn eigen mogelijkheden verwezenlijkend door met zijn broeders en zusters in gemeenschap deel te nemen en tenslotte door het bereiken van zijn verhouding met God die de Vader van ons allen is en de uiteindelijke bron van het leven en de waardigheid van iedere persoon.

Wanneer de leiders en vormers van onze samenlevingen aan het eind van dit millennium dit beeld van ieder mens in zijn volle mogelijkheden voor ogen houden, dan zullen groeperingen zoals de uwe een grotere mogelijkheid hebben om bij te dragen aan de rechtvaardige verdeling van de hulpbronnen van de aarde in een gemeenschap van naties die in eensgezindheid en vrede hebben leren leven. Wegens dit edele doel prijs ik uw inspanningen en geef ik u de verzekering van mijn gebed voor hun welslagen.