Bij gelegenheid van de 100e verjaardag van de publicatie van "Maximum Illud"

Aan de eerbiedwaardige Broeder
Kardinaal Fernando Filoni,
Prefect van de Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren [d:114]

Op 30 november 2019 zal de honderdste verjaardag plaatshebben van de uitvaardiging van de Apostolische Brief Maximum Illud [641], waarmee Benedictus XV een nieuw elan heeft willen geven aan de missionaire verantwoordelijkheid om het Evangelie te verkondigen. Het was in 1919, op het einde van het verschrikkelijk wereldconflict, dat hijzelf een “nutteloze slachtpartij” noemde vgl: Dès le debut - Vredesnota [[[1930|11]]], dat de Paus de noodzaak had aangevoeld om de missie in de wereld opnieuw op een evangelische manier te kwalificeren, opdat zij zou gezuiverd worden van ieder verborgen verband met de kolonisatie en zich ver zou houden van nationalistische en expansionistische bedoelingen die zoveel rampen veroorzaakt hadden. “De Kerk van God is universeel, aan geen enkel volk vreemd”, schreef hij, en hij deed ook een oproep om elke vorm van eigenbelang af te wijzen, aangezien alleen de verkondiging en de liefde van de Heer Jezus, verspreid met de heiligheid van leven en goede werken, de bestaansreden zijn van de missie. Benedictus XV heeft op die manier een bijzonder elan gegeven aan de missio ad gentes, door zich in te spannen om met de conceptuele instrumenten en de communicatiemiddelen die toen in gebruik waren, vooral bij de geestelijkheid het bewustzijn van de missionaire plicht te wekken.

Dit beantwoordt aan de onophoudelijke uitnodiging van Jezus: “Gaat uit over de hele wereld en verkondigt het evangelie aan heel de schepping” (Mc. 16, 15) [b:Mc. 16, 15]. Op dit bevel van de Heer ingaan, is voor de Kerk geen optie: het is haar “plicht”, zoals het Tweede Vaticaans Concilie in herinnering brengt Ad Gentes Divinitus [[703|7]], aangezien de Kerk “van nature missionair is”. Ad Gentes Divinitus [[703|2]] “Evangeliseren is namelijk de genade en de roeping die eigen zijn aan de Kerk, die haar diepste identiteit uitmaken. Zij bestaat om te evangeliseren”. Evangelii Nuntiandi [[519|14]] Om aan een dergelijke identiteit te beantwoorden en om de voor iedereen gekruisigde en verrezen Jezus te verkondigen, de levende Redder, de Barmhartigheid die redt, “is het noodzakelijk – zegt het Concilie nog – dat de Kerk, steeds onder de stuwing van de Geest van Christus, dezelfde weg gaat als Hij gegaan is, dat wil zeggen de weg van armoede, gehoorzaamheid, dienstbaarheid en zelfopoffering tot de dood Ad Gentes Divinitus [[703|5]], opdat zij werkelijk de Heer zou meedelen, “voorbeeld van de nieuwe mensheid, doordrongen van broederliefde, oprechtheid, de geest van vrede, waarnaar allen verzuchten”. Ad Gentes Divinitus [[703|8]]

Wat Benedictus XV bijna honderd jaar geleden ter harte ging en waaraan het Conciliedocument ons reeds meer dan vijftig jaar herinnert, blijft geheel actueel. Vandaag evenals toen, “beseft de Kerk, die door Christus gezonden is om de liefde van God voor alle mensen en naties te manifesteren en mee te delen, dat haar een enorm missionair werk te doen staat”. Ad Gentes Divinitus [[703|10]] Hierover bemerkte de heilige Johannes Paulus II dat “de zending van Christus de Verlosser, toevertrouwd aan de Kerk, nog veraf van haar voltooiing is” en dat “een totaalblik op de mensheid toont dat deze zending nog aan het begin staat en dat wij ons met al onze krachten in haar dienst moeten inzetten”. Redemptoris Missio [[4|1]] Daarom, met de woorden die ik opnieuw onder ieders aandacht zou willen brengen, heeft hij de Kerk opgeroepen “haar missionair engagement te vernieuwen”, in de overtuiging dat missie “de Kerk vernieuwt, het geloof en de christelijke identiteit versterkt, enthousiasme en nieuwe motivaties aanwakkert. Geloof wordt sterker als men het geeft! De nieuwe evangelisatie van de christenvolken zal inspiratie en steun vinden in het engagement voor de universele missie”. Redemptoris Missio [[4|2]]

In de Apostolische Exhortatie Evangelii Gaudium [4984], die de resultaten verzamelt van de 23e Gewone Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode [d:317], die bijeengeroepen werd om na te denken over de nieuwe evangelisatie om het christelijk geloof door te geven, heb ik deze dringende roeping opnieuw aan heel de Kerk willen presenteren: “Johannes Paulus II heeft ons aangespoord te erkennen dat het “noodzakelijk is op de verkondiging gericht te blijven” aan hen die van Christus verwijderd zijn, “want dat is de eerste taak van de Kerk” en “missionering komt op de eerste plaats”. Wat zou er gebeuren als we deze woorden echt ernstig zouden nemen? We zouden gewoon erkennen dat missionering het paradigma is van elke opdracht van de Kerk”. Evangelii Gaudium [[4984|15]]

“Ik wil onderlijnen dat wat ik hier wil zeggen de betekenis heeft van een programma met belangrijke gevolgen. Ik hoop dat alle gemeenschappen het nodige zullen doen om verder een weg van pastorale en missionaire bekering te gaan, die de dingen niet op hun beloop laat. “Louter administratie” kan niet langer voldoende zijn. Laat ons alle streken van de wereld “in een permanente staat van missie” brengen”. Evangelii Gaudium [[4984|25]] Vrezen wij niet om met vertrouwen op God en veel moed “een missionaire keuze” te maken, “die alles kan omvormen en wel zo dat gebruiken, levensstijlen, werkroosters, taal en elke kerkelijke structuur meer de evangelisatie van de hedendaagse wereld dienen dan zichzelf. De structurele hervorming die voor de pastorale vernieuwing noodzakelijk is, kan slechts in die zin begrepen worden: maken dat ze allemaal meer missionair worden, dat de gewone pastoraal op alle vlakken wervender en opener wordt, dat ze al wie pastoraal werkzaam is constant naar buiten gericht houdt, en zo het positief antwoord bevordert van allen aan wie Christus zijn vriendschap aanbiedt. Zoals Johannes Paulus II het zei tot de bisschoppen van Oceanië: “Iedere vernieuwing in de Kerk dient de missie als haar doel te hebben, wil ze het risico niet lopen een Kerk te worden die in zichzelf gekeerd is”. Evangelii Gaudium [[4984|27]]

De Apostolische Brief Maximum Illud [641] deed met profetische zin en evangelische zekerheid een oproep om de grenzen der volken te overschrijden, om door de universele missie van de Kerk te getuigen van de heilswil van God. Moge haar honderdste verjaardag die nakend is, een stimulans zijn om de terugkerende bekoring te overwinnen die schuil gaat achter iedere kerkelijke introversie, iedere geslotenheid door verwijzing naar zichzelf binnen eigen beveiligende muren, iedere vorm van pastoraal pessimisme, iedere steriele nostalgie naar het verleden, om zich eerder open te stellen voor de blije nieuwheid van het Evangelie. Moge de Blijde Boodschap dat in Jezus de zonde door vergeving overwonnen wordt en dat het leven dood en angst overwint, zelfs in onze tijd die verscheurd wordt door tragedies van oorlog en bedreigd door de droevige wil om verschillen te benadrukken en conflicten uit te lokken, naar iedereen uitgedragen worden met nieuwe geestdrift, met groot vertrouwen en hoop.

Met deze gevoelens heb ik het voorstel van de Congregatie voor de Evangelisatie van de Volken [d:114] aanvaard, en verklaar ik oktober 2019 tot een buitengewone missionaire Maand, om een grotere bewustwording te wekken van de missio ad gentes en om de missionaire transformatie van het leven en de pastoraal, met een nieuw elan terug op te nemen. Men kan er zich goed op voorbereiden, ook door de missionaire oktobermaand van volgend jaar, opdat de gelovigen de verkondiging van het Evangelie en de bekering van hun gemeenschap in een missionaire en evangeliserende realiteit werkelijk ter harte nemen; en opdat de liefde voor de missie zou groeien, die “een passie is voor Jezus, maar tegelijkertijd een passie voor zijn volk”. Evangelii Gaudium [[4984|268]]

Aan u, eerbiedwaardige Broeder, aan het Dicasterium [d:114] waarvan u de voorzitter bent en aan de Pauselijke Missiewerken [d:115], vertrouw ik de opdracht toe met de voorbereiding van dit gebeuren te beginnen, vooral door een ruime sensibilisatie van de lokale Kerken, de Instituten van Godgewijd Leven en de Sociëteiten van Apostolisch Leven, evenals de verenigingen, bewegingen, gemeenschappen en andere kerkelijke realiteiten. Moge de buitengewone missionaire Maand een gelegenheid zijn van intense en vruchtbare genade om initiatieven te promoveren en te intensifiëren, vooral het gebed – ziel van iedere missie -, de verkondiging van het Evangelie, Bijbelse en theologische reflectie over de missie, werken van christelijke naastenliefde en concrete activiteiten van samenwerking en solidariteit tussen de Kerken, opdat het missionair enthousiasme zou gewekt en ons nooit ontnomen worden. Evangelii Gaudium [[4984|80]]

Vaticaan, 22 oktober 2017

29e Zondag door het Jaar
Gedachtenis van de heilige Johannes-Paulus II
Wereldmissiezondag

Franciscus