Notre charge apostolique

Ons apostolisch ambt maakt het onze plicht om te waken over de zuiverheid van het geloof en de integriteit van de katholieke discipline, om de gelovigen te behoeden voor de gevaren van dwaling en kwaad, vooral wanneer dwaling en kwaad aan hen worden voorgesteld in een bezielende taal, die, de vaagheid van de ideeën en de dubbelzinnigheid van de uitdrukkingen onder de vurigheid van het gevoel en de klank van de woorden verhult, de harten in brand kan steken voor verleidelijke maar fatale oorzaken. Dat waren ooit de doctrines van de zogenaamde filosofen van de achttiende eeuw, die van de Revolutie en van het liberalisme die zo vaak werden veroordeeld; dat zijn nog steeds de theorieën van Le Sillon, die onder hun briljante en vrijgevige verschijning maar al te vaak onduidelijkheid, logica en waarheid ontberen en in dit opzicht niet behoren tot het katholieke en Franse genie.

Eerwaarde broeders, we hebben lang geaarzeld om in het openbaar en plechtig onze gedachten over de Sillon te uiten. Uw zorgen moesten worden toegevoegd aan die van ons, voordat we besloten om dat te doen. Want Wij houden van de dappere jongeren die zich onder de vlag van Sillon hebben aangemeld, en wij geloven dat zij in veel opzichten lof en bewondering verdienen. We houden van zijn leiders, in wie we graag hoge zielen herkennen, superieur aan vulgaire passies en bezield door het nobelste enthousiasme voor het goede. U hebt ze gezien, Eerwaarde Broeders, doordrongen van een scherp gevoel voor menselijke broederschap, die zich uitstrekte tot degenen die werken en lijden om hen op te voeden, gesteund in hun toewijding door hun liefde voor Jezus Christus en de voorbeeldige praktijk van de religie.

Het was de dag na de gedenkwaardige encycliek [651] van Onze voorganger, van de gelukkige herinnering, Leo XIII, over de toestand van de arbeiders. De Kerk had door de mond van haar opperste leider alle tederheid van haar moederlijk hart op de nederigen en de kleinen uitgestort en leek te roepen tot steeds meer kampioenen van het herstel van de orde en de gerechtigheid in onze onrustige maatschappij. Zijn de oprichters van Le Sillon niet op het juiste moment gekomen om jonge en gelovige troepen in dienst te stellen voor de verwezenlijking van zijn verlangens en hoop? En in feite heeft de Sillon onder de arbeidersklasse de standaard van Jezus Christus verheven, het teken van verlossing voor individuen en naties, zijn sociale activiteit voedt aan de bronnen van genade, respect voor religie oplegt aan de minst gunstige kringen, de onwetende en goddeloze gewend is om over God te horen, en vaak, in tegenstrijdige conferenties, tegenover een vijandig publiek, opstaat, gewekt door een vraag of sarcasme, om luidkeels zijn geloof te schreeuwen. Dit waren de goede tijden van de Sillon; het is de mooie kant ervan die de bemoediging en goedkeuring verklaart dat het bisschopsambt en de Heilige Stoel hem niet hebben gespaard, zolang deze religieuze vurigheid het ware karakter van de Sillon-beweging maar kon verhullen.

Want, het moet gezegd worden, eerbiedwaardige broeders, onze hoop is voor een groot deel bedrogen. Er kwam een dag dat de Sillon, voor de ogen van de helderziende, verontrustende tendensen liet zien. De Sillon is afgedwaald. Zou het anders kunnen? De oprichters, jong, enthousiast en zelfverzekerd, waren niet voldoende gewapend met historische wetenschap, gezonde filosofie en sterke theologie om zonder gevaar het hoofd te bieden aan de moeilijke sociale problemen waar ze door hun activiteit en hun hart toe werden aangetrokken, en om zich op het gebied van de leer en de gehoorzaamheid te wapenen tegen liberale en protestantse infiltratie.

Er was geen gebrek aan advies, vermaningen kwamen na advies: maar we hadden de pijn van het te zien en de adviezen en {...} Het is zo ver gekomen dat we onze plicht zouden verraden als we nog langer zouden zwijgen. We zijn de waarheid verschuldigd aan onze lieve kinderen van de Sillon, die een grootmoedige vurigheid hebben meegesleept op een even vals als gevaarlijk pad. We zijn het verschuldigd aan een groot aantal seminaristen en priesters die de Sillon heeft verwijderd, zo niet van het gezag, dan toch van de richting en de invloed van hun bisschoppen. We zijn het ten slotte verschuldigd aan de Kerk, waar de Sillon verdeeldheid zaait en wiens belangen ze compromitteren.

Op de eerste plaats moet de claim van de Sillon om te ontsnappen aan de aanwijzingen van het kerkelijk gezag ernstig worden genoteerd. De leiders van Le Sillon beweren namelijk dat ze op een terrein opereren dat niet dat van de Kerk is; dat ze alleen de belangen van de wereldlijke orde nastreven en niet die van de geestelijke orde; dat de Sillonist gewoonweg een katholiek is die zich inzet voor de zaak van de arbeidersklasse, voor de democratische werken en die uit de praktijken van zijn geloof de energie van zijn devotie put; dat hij, net als katholieke ambachtslieden, arbeiders, economen en politici, onderworpen blijft aan de regels van de moraal die iedereen gemeen heeft, en niet meer of minder is dan zij, op een bijzondere manier, onderworpen zijn aan kerkelijk gezag.

Wij zijn ons er terdege van bewust dat zij er prat op gaan de menselijke waardigheid en de al te verachte toestand van de arbeidersklasse te verhogen, de arbeidswetten en de betrekkingen tussen kapitaal en loontrekkenden rechtvaardig en volmaakt te maken, meer rechtvaardigheid en liefdadigheid op aarde tot stand te brengen, en door middel van diepe en vruchtbare sociale bewegingen een onverwachte vooruitgang in nederigheid te bevorderen. En we geven deze inspanningen niet de schuld, die in alle opzichten uitstekend zouden zijn als de gegroefde mannen niet zouden vergeten dat de vooruitgang van een wezen bestaat uit het versterken van zijn natuurlijke vermogens door nieuwe energieën en het vergemakkelijken van het spelen van hun activiteit binnen het kader en in overeenstemming met de wetten van zijn grondwet, en dat, in tegendeel, door het verwonden van zijn essentiële organen, door het breken van het kader van hun activiteit, men het wezen niet in de richting van de vooruitgang duwt, maar in de richting van de dood. Dit is echter wat ze willen doen met de menselijke samenleving; het is hun droom om de natuurlijke en traditionele fundamenten ervan te veranderen en een toekomstige stad te beloven die gebouwd is op andere principes, die ze vruchtbaarder en weldadiger durven te verklaren dan de principes waarop de huidige christelijke stad rust.

Nee, eerbiedwaardige broeders - in deze tijden van sociale en intellectuele anarchie, waarin iedereen zich voordoet als arts en wetgever, moet er krachtig aan herinnerd worden - de stad zal niet anders gebouwd worden dan God haar gebouwd heeft; de maatschappij zal niet gebouwd worden tenzij de Kerk de fundamenten legt en het werk regisseert; nee, de beschaving zal niet meer uitgevonden worden en de nieuwe stad zal niet meer in de wolken gebouwd worden. Nee, de beschaving is niet meer uit te vinden of de nieuwe stad te bouwen in de wolken. Het is, het is; het is de christelijke beschaving, het is de katholieke stad. Het is slechts een kwestie van het vestigen en het onophoudelijk herstellen van het natuurlijke en goddelijke fundament tegen de steeds toenemende aanvallen van ongezonde utopie, opstand en onreinheid: "omnia instaurare in Christo".

En om te voorkomen dat wij worden beschuldigd van een te summier en ongerechtvaardigd rigoureus oordeel over de sociale theorieën van de Sillon, willen wij de belangrijkste punten in herinnering brengen.

De Sillon heeft de nobele zorg voor de menselijke waardigheid. Maar zij begrijpt deze waardigheid op de manier van bepaalde filosofen wier werk de Kerk verre van te prijzen is. Het eerste element van deze waardigheid is vrijheid, begrepen in de zin dat, behalve op het gebied van religie, ieder mens autonoom is. Uit dit basisprincipe trekt hij de volgende conclusies: Vandaag de dag staat het volk onder een bestuurlijk gezag dat losstaat van zichzelf, en moet het zich daarvan bevrijden: politieke emancipatie. Zij staan onder de afhankelijkheid van de beschermheiligen die, met hun arbeidsinstrumenten, hen uitbuiten, onderdrukken en verlagen; zij moeten hun juk van zich afschudden: de economische emancipatie. Ten slotte wordt zij gedomineerd door een kaste die de heerser wordt genoemd en waarvan de intellectuele ontwikkeling zorgt voor een overwicht in de richting van het bedrijfsleven; zij moet ontsnappen aan haar overheersing: de intellectuele emancipatie. Het gelijktrekken van de voorwaarden vanuit dit drievoudige gezichtspunt zal de gelijkheid tussen de mensen tot stand brengen, en deze gelijkheid is echte menselijke gerechtigheid.

Een politieke en sociale organisatie die gebaseerd is op deze dubbele basis, vrijheid en gelijkheid (binnenkort samengevoegd met de broederschap), noemen ze Democratie.

Vrijheid en gelijkheid zijn echter slechts de negatieve kant, zogezegd. Wat de democratie schoon en positief maakt, is de grootst mogelijke participatie van iedereen in de regering van de publieke zaak. En dit omvat een drievoudig element: politiek, economie en moraal.

Ten eerste, in de politiek schaft de Sillon het gezag niet af; integendeel, hij acht het noodzakelijk; maar hij wil het delen, of beter gezegd, vermenigvuldigen, zodat elke burger een soort koning wordt. Gezag, het is waar, gaat uit van God, maar het zit vooral in het volk en komt uit het volk voort door middel van uitverkiezing of, beter nog, door selectie, zonder daarom het volk te verlaten en onafhankelijk van het volk te worden; het zal uitwendig zijn, maar alleen in uiterlijk; in werkelijkheid zal het inwendig zijn, omdat het een toegestemd gezag zal zijn.

Proporties behouden, zal het dezelfde zijn in de economische orde. Afgetrokken van een bepaalde klasse, zal het mecenaat zo worden vermenigvuldigd dat elke werknemer een soort baas wordt. De vorm om dit economische ideaal te realiseren is niet, zo wordt beweerd, die van het socialisme, maar een systeem van coöperaties dat voldoende vermenigvuldigd is om een vruchtbare concurrentie te bewerkstelligen en de onafhankelijkheid van de werknemers, die niet aan een van hen geketend zullen zijn, te waarborgen.

Nu is hier het hoofdelement, het morele element. Aangezien het gezag, zoals we hebben gezien, zeer klein is, is er een andere kracht nodig om het goed te maken en zich te verzetten tegen een permanente reactie op individueel egoïsme. Dit nieuwe principe, deze kracht, is de liefde voor het professionele belang en het publieke belang, dat wil zeggen voor het einde van het beroep en de samenleving. Stelt u zich een maatschappij voor waar in de ziel van ieder mens, met de aangeboren liefde voor het individuele goede en het goede van het gezin, de liefde voor het professionele goed en het publieke goed zou heersen, waar in het geweten van ieder mens deze liefdes zo ondergeschikt zouden zijn dat het superieure goed altijd voorrang heeft op het inferieure goed; zou zo'n maatschappij niet zonder gezag kunnen doen en het ideaal van de menselijke waardigheid kunnen bieden, waarbij iedere burger de ziel van een koning heeft, iedere arbeider de ziel van een baas? Verlost van de engheid van zijn privé-belangen en verheven tot de belangen van zijn beroep en, nog hoger, tot die van de hele natie en, nog hoger, tot die van de mensheid (want de horizon van de Sillon houdt niet op bij de grenzen van het vaderland, hij strekt zich uit tot alle mensen tot aan de uiteinden van de wereld), zou het menselijke hart, vergroot door de liefde voor het algemeen belang, alle kameraden van hetzelfde beroep, alle landgenoten, alle mensen omhelzen. En dit is de ideale menselijke grootsheid en adel die bereikt wordt door de beroemde trilogie: Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap.

Deze drie elementen, politiek, economisch en moreel, zijn ondergeschikt aan elkaar en het is, zoals gezegd, het morele element dat het belangrijkste is. Geen enkele politieke democratie is immers levensvatbaar als ze niet diep geworteld is in de economische democratie. Geen van beide is mogelijk, tenzij het geworteld is in een gemoedstoestand waarin het geweten met evenredige morele verantwoordelijkheden en energieën wordt belegd. Maar stel dat deze gemoedstoestand, die dus bestaat uit bewuste verantwoordelijkheid en morele krachten, de economische democratie op natuurlijke wijze zal voortkomen uit deze gemoedstoestand door de vertaling in actie van dit geweten en deze energieën; en op dezelfde manier en met dezelfde middelen zal de politieke democratie voortkomen uit het bedrijfssysteem; en de politieke en economische democratie, die de andere draagt, zal zich in het geweten van het volk op onwankelbare fundamenten vastzetten.

Dit is, kortom, de theorie, men zou kunnen zeggen de droom van de Sillon, en dit is waar het onderwijs van de Sillon en de zogenaamde democratische opvoeding van het volk op gericht is, dat wil zeggen, om het burgerbewustzijn en de verantwoordelijkheid van elk individu, waaruit de economische en politieke democratie, en de heerschappij van rechtvaardigheid, gelijkheid en broederschap zullen voortkomen, tot het uiterste te brengen.

Deze korte uiteenzetting, Eerwaarde Broeders, laat al duidelijk zien hoe juist Wij zeiden dat de Sillon zich verzet tegen de leer van de leer, dat zij haar stad bouwt op een theorie die in strijd is met de katholieke waarheid, en dat zij de essentiële en fundamentele begrippen die de sociale verhoudingen in elke menselijke samenleving bepalen, verdraait. Dit verzet zal nog duidelijker tot uiting komen in de volgende overwegingen.

De Silon plaatst het openbaar gezag in de eerste plaats bij het volk, van wie het dan afgeleid is aan de heersers, en wel op zo'n manier dat het in hen blijft wonen. Nu veroordeelt Leo XIII deze leer formeel in zijn encycliek Diuturnum illud [821] over de burgerlijke macht, waarin hij zegt:

"De moderne mensen verklaren in grote getale, in navolging van hen die zich in de vorige eeuw filosofen noemden, dat alle macht van het volk komt; dat zij die de macht in de maatschappij uitoefenen deze dus niet als een eigen gezag uitoefenen, maar als een gezag dat door het volk aan hen is gedelegeerd en op voorwaarde dat deze kan worden herroepen door de wil van het volk waaraan zij deze macht ontlenen".

Integendeel, het gevoel van de katholieken, die het recht om te bevelen aan God ontlenen als een natuurlijk en noodzakelijk principe.

"Ongetwijfeld laat de Silon deze autoriteit neerdalen van God, die hij als eerste in het volk plaatst, maar op zo'n manier dat "het van beneden naar boven gaat om naar boven te gaan, terwijl in de organisatie van de Kerk de macht van boven naar beneden komt om naar beneden te gaan". Marc Sangnier, Discours de.. Marc Sangnier, Discours de Rouen, 1907

Maar naast het feit dat het abnormaal is dat de delegatie naar boven gaat, omdat het van nature naar beneden gaat, heeft Leo XIII deze poging om de katholieke leer te verzoenen met de dwaling van de filosofen bij voorbaat weerlegd. Want hij gaat verder:

"Het is belangrijk om hier op te merken dat degenen die de regering van publieke zaken voorzitten, in bepaalde gevallen wel degelijk gekozen kunnen worden door de wil en het oordeel van de menigte, zonder weerzin of verzet tegen de katholieke leer. Maar als deze keuze de heerser aanwijst, geeft hij niet de bevoegdheid om te regeren, delegeert hij geen macht, maar wijst hij de persoon aan die ermee zal worden belegd."

Trouwens, als het volk de macht blijft houden, wat gebeurt er dan met het gezag? Een schaduw, een mythe; er is geen wet meer als zodanig, er is geen gehoorzaamheid meer. De Silon heeft dit erkend, omdat het, in naam van de menselijke waardigheid, de drievoudige emancipatie eist - politiek, economisch en intellectueel - de toekomstige stad waarin het werkt zal geen meesters of dienaren meer hebben; de burgers zullen allemaal vrij zijn, allen kameraden, allen koningen. Een bevel, een voorschrift, zou een aanval op de vrijheid zijn; ondergeschiktheid aan elke superioriteit zou een vermindering van de mens zijn, gehoorzaamheid een verval. Is het zo, eerbiedwaardige broeders, dat de traditionele leer van de Kerk voor ons de sociale verhoudingen in een zo volmaakt mogelijke stad vertegenwoordigt? Heeft niet elke maatschappij van afhankelijke en ongelijke wezens een autoriteit nodig die hun activiteit op het algemeen belang richt en haar wet oplegt? En als er in de maatschappij perverse wezens zijn (en dat zal altijd zo blijven), zou het gezag dan niet des te sterker moeten zijn naarmate het egoïsme van de goddelozen bedreigender wordt? Ten tweede, kan men met een zekere redelijkheid zeggen dat er onverenigbaarheid is tussen gezag en vrijheid, tenzij men zich ernstig vergist in het begrip vrijheid? Kan men leren dat gehoorzaamheid in strijd is met de menselijke waardigheid en dat het ideaal zou zijn om deze te vervangen door "consensueel gezag"? Had de Apostel Paulus niet in alle mogelijke stadia de menselijke samenleving voor ogen toen hij voorschreef dat de gelovigen aan alle gezag onderdanig moesten zijn? Is de gehoorzaamheid aan de mensen als legitieme vertegenwoordigers van God, dat wil zeggen, uiteindelijk de gehoorzaamheid aan God, lager in de mens en schikt hij hem onder zichzelf? Zou een religieuze staat die gebaseerd is op gehoorzaamheid in strijd zijn met het ideaal van de menselijke natuur? Waren de heiligen, die het meest gehoorzaam waren aan de mensen, de slaven en de ontaarden? Kunnen we ons ten slotte een sociale staat voorstellen waarin Jezus Christus naar de aarde terugkeert en niet langer het voorbeeld van de gehoorzaamheid geeft en niet langer zegt: "Geef aan Caesar wat van Caesar is, en aan God wat van God is"?

De Sillon die dergelijke doctrines onderwijst en in zijn innerlijk leven in praktijk brengt, zaait zo onder uw katholieke jeugd foutieve en fatale opvattingen over gezag, vrijheid en gehoorzaamheid. Rechtvaardigheid en gelijkheid zijn niet anders. Hij werkt, zegt hij, aan een tijdperk van gelijkheid, dat op zijn beurt een tijdperk van grotere rechtvaardigheid zou zijn. Dus, voor hem is elke ongelijkheid van toestand een onrechtvaardigheid of, op zijn minst, een mindere rechtvaardigheid! Een principe dat soevereiniteit in strijd is met de aard van de dingen, een generator van jaloezie en onrechtvaardigheid, en subversief van elke sociale orde. Zo zal alleen de democratie de heerschappij van de volmaakte rechtvaardigheid inluiden!

Is dit niet een belediging voor de andere regeringsvormen, die op deze manier worden opgeslokt, tot de rang van een machteloze lelijke regering? Bovendien stuit de Sillon op dit punt nog steeds op de leer van Leo XIII. Hij had in de reeds geciteerde Encycliek over de burgerlijke macht [821] kunnen lezen dat

"het niet verboden is voor volkeren om zichzelf de regering te geven die het beste past bij hun karakter of bij de instellingen en gebruiken die ze van hun voorouders hebben ontvangen";

en de Encycliek verwijst naar de bekende drievoudige regeringsvorm. Zij gaat er dus van uit dat gerechtigheid met elk van hen verenigbaar is. En bevestigt de Encycliek over de toestand van de arbeiders [651] niet duidelijk de mogelijkheid om de gerechtigheid in de huidige organisaties van de samenleving te herstellen, aangezien zij de middelen aangeeft om dat te doen? Nu, zonder twijfel, sprak Leo XIII niet over enige vorm van gerechtigheid, maar over volmaakte rechtvaardigheid. In zijn onderwijs leert hij dus dat gerechtigheid verenigbaar is met de drie regeringsvormen die we kennen, en hij leert dat de democratie in dit opzicht geen speciaal voorrecht geniet. De sillonnisten, die het tegenovergestelde beweren, weigeren ofwel naar de Kerk te luisteren, ofwel vanuit rechtvaardigheid en gelijkheid een begrip te vormen dat niet katholiek is.

Hetzelfde is het gesteld met de notie ‘broederlijkheid’ waarvan zij de basis leggen in de liefde voor gemeenschappelijke interesses of, aan de overzijde van alle filosofieën en religies, in het eenvoudige begrip ‘mensheid’ dat in dezelfde liefde en met een gelijke tolerantie alle mensen omvat met al hun ellendes, zowel intellectueel als moreel, fysiek en tijdelijk. Welnu, de katholieke leer onderwijst ons dat de eerste plicht van de liefde er niet in bestaat verkeerde overtuigingen te tolereren, hoe oprecht ze ook mogen zijn. Evenmin bestaat deze in de theoretische of praktische onverschilligheid voor de dwaling en de ondeugd waarin wij zien dat onze broeders zijn terechtgekomen. Daarentegen bestaat de eerste plicht van de liefde in de ijver voor hun intellectuele en morele verbetering en evenzeer voor hun materieel welzijn. Dezelfde katholieke leer onderwijst ons ook dat de bron van de naastenliefde zich bevindt in de liefde tot God, gemeenschappelijke vader en doel van geheel de menselijke familie, en in de liefde tot Jezus Christus, waarvan wij de leden zijn zodanig dat in het troosten van een ongelukkige wij goed doen ten aanzien van Jezus Christus zelf. Elke andere liefde is een illusie of een steriel en voorbijgaand gevoelen. Er is inderdaad de menselijke ervaring van heidense en seculiere maatschappijen van alle tijden om aan te tonen dat op een bepaald moment de beschouwingen over gemeenschappelijke interesses of natuurlijke gelijkenissen slechts weinig vermogen ten aanzien van de passies en begeerten van het hart.

Eerbiedwaardige Broeders, er is geen echte broederlijkheid buiten de christelijke liefde die, door de liefde voor God en Zijn Zoon Jezus Christus onze Redder, alle mensen omvat om hen allen te troosten en hen allen te leiden naar hetzelfde geloof en hetzelfde hemelse geluk. Door broederlijkheid te scheiden van de christelijke liefde in deze zin zou de democratie, veeleer dan een vooruitgang, een desastreuze stap terug betekenen voor de beschaving. Want, indien men wel komen tot - en Wij verlangen dit met geheel Ons hart - het grootst mogelijke geheel van welzijn voor de maatschappij en voor elk van de leden door middel van de broederlijkheid of, zoals men ook zegt, door middel van de universele solidariteit, dan dienen alle geesten verenigd te zijn in de waarheid, elke wil verenigd in de moraal en elk hart verenigd in de liefde tot God en tot Zijn Zoon, Jezus Christus. Deze vereniging is enkel realiseerbaar door middel van de katholieke liefde en daarom kan de enkel de katholieke liefde de volkeren leiden naar in de mars naar de vooruitgang naar de ideale beschaving.

Ten slotte legt de Sillon aan de basis van alle vervalsingen van fundamentele sociale begrippen een vals idee van menselijke waardigheid. Volgens haar zal de mens pas echt menselijk zijn, die naam waardig, wanneer hij een verlicht, sterk, onafhankelijk, autonoom geweten heeft verworven, in staat is het zonder meester te stellen, alleen zichzelf te gehoorzamen en in staat is de ernstigste verantwoordelijkheden op zich te nemen en te dragen zonder valsheid in geschrifte. Dit zijn de grote woorden waarmee het gevoel van menselijke trots wordt verheven; als een droom die de mens, zonder licht, zonder gids en zonder hulp, langs de weg van de illusie leidt, waar hij, in afwachting van de grote dag van het volle bewustzijn, zal worden verslonden door dwaling en hartstochten. En wanneer komt die grote dag? Tenzij de menselijke natuur wordt veranderd (wat niet binnen de macht van de Sillon ligt), zal het ooit komen? Hadden de heiligen, die de menselijke waardigheid op haar hoogtepunt hebben gebracht, die waardigheid? En de nederigen der aarde, die niet zo hoog kunnen klimmen en die zich tevreden stellen met het bescheiden opsporen van hun Sillon, tot de rang die de Voorzienigheid hen heeft toegekend, met de energieke vervulling van hun plichten in christelijke nederigheid, gehoorzaamheid en geduld, zouden zij dan niet de naam van de mensen waardig zijn, die de Heer op een dag uit hun duistere toestand zal putten om hen in de hemel te plaatsen onder de vorsten van zijn volk?

We stoppen hier om na te denken over de fouten van de Sillon. We beweren niet dat we het onderwerp uitputten, want er zouden nog andere punten zijn om uw aandacht op te vestigen die net zo vals en gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld over hoe we de dwangmatige kracht van de Kerk moeten begrijpen. Het is nu belangrijk om de invloed van deze fouten op het praktische gedrag van de Sillon en op zijn sociale actie te zien.

De doctrines van de Sillon blijven niet in het domein van de filosofische abstractie. Ze worden onderwezen aan katholieke jongeren, en meer nog, ze worden geleefd. De Sillon ziet zichzelf als de kern van de toekomstige stad en weerspiegelt deze daarom zo getrouw mogelijk. Inderdaad, er is geen hiërarchie in de Sillon. De elite die haar leidt heeft zich door middel van selectie losgemaakt van de massa, dat wil zeggen door zich op te dringen door haar morele autoriteit en door haar deugden. Men komt er vrij in, zoals men er vrijuit gaat. Studies worden gedaan zonder leraar, of hooguit met een begeleider. Studiekringen zijn echte intellectuele coöperaties, waar iedereen zowel leraar als student is. De meest absolute kameraadschap heerst tussen de leden en brengt hun zielen in totaal contact: vandaar de gemeenschappelijke ziel van de Sillon. Het is gedefinieerd als "een vriendschap". De priester zelf verlaagt bij zijn intrede de eminente waardigheid van zijn priesterschap en wordt door de vreemdste rolwisseling een leerling, plaatst zich op het niveau van zijn jonge vrienden en is niet meer dan een kameraad.

In deze democratische gewoontes en de theorieën over de ideale stad die hen inspireren, zult u, Eerwaarde Broeders, de geheime oorzaak herkennen van de disciplinaire tekortkomingen die u de Sillon zo vaak hebt moeten verwijten. Het is niet verwonderlijk dat u in de leiders en in hun aldus gevormde kameraden, of het nu seminaristen of priesters zijn, niet het respect, de volgzaamheid en de gehoorzaamheid vindt die te danken zijn aan uw personen en aan uw gezag; dat u zich niet gehoord voelt van hun kant en dat u er spijt van heeft dat ze zich volledig terugtrekken of, wanneer ze daartoe gedwongen worden door gehoorzaamheid, zich met afschuw overgeven aan niet-sillonisten werken. U bent het verleden, zij zijn de pioniers van de toekomstige beschaving. U staat voor hiërarchie, sociale ongelijkheid, gezag en gehoorzaamheid: oude instellingen waar hun ziel, verliefd op een ander ideaal, niet meer voor kan buigen. In deze gemoedstoestand hebben we bewijs van pijnlijke gebeurtenissen die tranen in hun ogen kunnen veroorzaken, en we kunnen ons, ondanks onze jarenlange animositeit, niet verdedigen tegen een rechtvaardig gevoel van verontwaardiging. Wat! Uw katholieke jeugd is geïnspireerd door wantrouwen jegens de Kerk, hun moeder; zij wordt geleerd dat zij er in de wereld al negentien eeuwen niet in geslaagd is de maatschappij op haar ware fundamenten op te bouwen; dat zij de sociale begrippen gezag, vrijheid, gelijkheid, broederschap en menselijke waardigheid niet heeft begrepen; dat de grote bisschoppen en monarchen, die Frankrijk hebben gecreëerd en zo glorieus hebben geregeerd, er niet in zijn geslaagd hun volk echte rechtvaardigheid en geluk te geven omdat ze niet het ideaal van de Sillon hadden!

De adem van de Revolutie is hier voorbijgegaan en we kunnen concluderen dat als de sociale doctrines van de Sillon verkeerd zijn, de geest ervan gevaarlijk is en de opvoeding ervan fataal.

Maar wat moeten we dan denken van zijn actie in de Kerk, hij wiens katholicisme zo kieskeurig is dat we, als we zijn zaak niet omarmen, in zijn ogen een innerlijke vijand van het katholicisme zouden zijn en we niets zouden begrijpen van het Evangelie en van Jezus Christus? Wij geloven dat het goed is om op deze vraag aan te dringen, omdat het juist zijn katholieke ijver is die de Sillon, zelfs in de afgelopen tijd, kostbare aanmoediging en roemrijke stemmen heeft verdiend. Welnu, in het licht van de woorden en daden moeten we zeggen dat de Sillon, zowel in zijn daden als in zijn leer geen voldoening geeft aan de Kerk.

In de eerste plaats aanvaardt zijn katholicisme alleen de vorm van democratisch bestuur, die hij als de meest gunstige voor de Kerk beschouwt, en wordt hij er als het ware mee verward; hij geeft zijn religie dus door aan een politieke partij. We hoeven niet te laten zien dat de komst van de universele democratie niet van belang is voor het optreden van de Kerk in de wereld; we hebben er al op gewezen dat de Kerk het altijd aan de naties heeft overgelaten om zichzelf de regeringsvorm te geven die zij het voordeligst achten voor hun belangen. Wat wij na onze voorganger nogmaals willen bevestigen is dat het katholicisme uit principe ondergeschikt is aan een regeringsvorm; immers de dwaling en gevaar is des te groter wanneer religie wordt gesynthetiseerd met een soort democratie waarvan de doctrines fout zijn. Dit is nu het geval met de Sillon, die door dit feit, en voor een speciale politieke vorm, door de Kerk te compromitteren, de katholieken verdeelt, de jeugd en zelfs de priesters en seminaristen verdeelt van de eenvoudige katholieke actie, en de levende krachten van een deel van de natie met een volledig verlies doorbrengt.

En zie, Eerwaarde broeders, een verbazingwekkende tegenstrijdigheid. Juist omdat religie alle partijen moet domineren, onthoudt de Sillon zich van het verdedigen van de aangevallen Kerk door een beroep te doen op dit principe. Zeker, het is niet de Kerk die in de politieke arena is neergedaald: ze is erin gesleept om haar te verminken en te beroven. Is het dan niet de plicht van iedere katholiek om de politieke wapens die hij in zijn hand heeft te gebruiken om het te verdedigen, en ook om de politiek te dwingen in haar domein te blijven en zich alleen met de Kerk bezig te houden om haar terug te geven wat haar toekomt? Welnu, in het aangezicht van de aldus geschonden Kerk heeft men vaak het leed om de sillonisten die zich stil houden, al was het maar om haar te verdedigen vinden ze hun weg terug; men ziet ze een programma dicteren of ondersteunen dat nergens of in geen enkele mate de katholiek verraadt. Dit belet niet dat mannen, te midden van een politieke strijd, onder provocatie, hun geloof in het openbaar kunnen tonen. Wat betekent dit, zo niet dat er twee mannen in de sillonist zitten: het individu dat katholiek is; de sillonist, de man van actie, die neutraal is.

Er was een tijd dat de Sillon als zodanig formeel katholiek was. In feite had het slechts één morele kracht, de katholieke kracht, en het zou verkondigen dat de democratie katholiek zou zijn of dat het dat niet zou zijn. Er kwam een moment dat hij van gedachten veranderde. Hij liet iedereen zijn religie of zijn filosofie na. Hijzelf noemde zichzelf niet langer "katholiek", en in plaats van "Democratie zal katholiek zijn" verving hij "Democratie zal niet anti-katholiek zijn", noch zal het anti-joods of anti-boeddhistisch zijn. Dit was de tijd van de grote Sillon. Alle arbeiders van alle religies en sekten werden opgeroepen om de toekomstige stad te bouwen. Er werd hen alleen gevraagd om hetzelfde sociale ideaal te omarmen, alle religies te respecteren en een zekere mate van morele kracht mee te brengen. Zeker, het werd verkondigd,

"de leiders van de Sillon zetten hun religieus geloof boven alles. Maar kunnen ze anderen het recht ontnemen om hun morele energie te putten waar ze kunnen? Aan de andere kant willen ze dat anderen hun recht respecteren om het te putten uit het katholieke geloof. Daarom vragen zij allen die de huidige samenleving in de richting van de democratie willen veranderen, elkaar niet af te stoten vanwege de filosofische of religieuze overtuigingen die hen kunnen scheiden, maar hand in hand te gaan, niet door afstand te doen van hun overtuigingen, maar door te proberen de uitmuntendheid van hun persoonlijke overtuigingen te bewijzen op basis van de praktische realiteit. Misschien kan op dit gebied van emulatie tussen zielen die gehecht zijn aan verschillende religieuze of filosofische overtuigingen, eenheid worden bereikt." Marc Sangnier, Discours de.. Marc Sangnier, Discours de Rouen, 1907

En tegelijkertijd werd verklaard (hoe kon dit worden bereikt?) dat de kleine katholieke Sillon de ziel van de grote kosmopolitische Sillon zou zijn.

Onlangs is de naam van de grote Sillon verdwenen en is er een nieuwe organisatie opgericht, zonder de geest en de inhoud van de dingen te veranderen:

"om het werk op orde te brengen en de verschillende vormen van activiteit te organiseren. De Sillon blijft altijd een ziel, een geest, die zich met de groepen zal vermengen en hun activiteit zal inspireren".

En alle nieuwe groepen, die schijnbaar autonoom zijn geworden: katholieken, protestanten, vrijdenkers, worden gevraagd aan het werk te gaan.

"De katholieke kameraden werken onderling in een speciale organisatie om elkaar te instrueren en op te voeden. De protestantse democraten en vrijdenkers zullen hetzelfde doen aan hun kant. Allemaal, katholieken, protestanten en vrijdenkers, zullen het in hun hart hebben om de jeugd niet te wapenen voor een broederstrijd, maar voor een genereuze emulatie op het gebied van sociale en burgerlijke deugden." Marc Sangnier, Paris, mei.. Marc Sangnier, Paris, mei 1910

Deze verklaringen en deze nieuwe organisatie van de sillonnistische actie vragen om een zeer serieuze bezinning.

Hier, gesticht door katholieken, is een interkerkelijke vereniging ontstaan, om te werken aan de hervorming van de beschaving, een religieus werk in de eerste plaats, omdat geen echte beschaving zonder morele beschaving, en geen echte morele beschaving zonder echte religie kan: het is een bewezen waarheid, het is een feit van de geschiedenis. En de nieuwe sillonnisten zullen niet kunnen doen alsof ze alleen maar "op de grond van de praktische realiteit" zullen werken, waar de diversiteit aan overtuigingen er niet toe doet. Hun leider is zich zo bewust van de invloed van de overtuigingen van de geest op het resultaat van de actie dat hij hen, ongeacht hun religie, uitnodigt om

"de uitmuntendheid van hun persoonlijke overtuigingen te bewijzen op het gebied van de praktische realiteit".

En terecht, want praktische verworvenheden krijgen het karakter van religieuze overtuigingen, net zoals de leden van een lichaam tot aan hun laatste ledematen hun vorm krijgen van het vitale principe dat het bezielt.

Maar wat te denken van de promiscuïteit waarin jonge katholieken met heterodoxe en ongelovige mensen van allerlei pluimage zich met een dergelijk werk zullen bezighouden? Is het niet duizend keer gevaarlijker voor hen dan een neutrale vereniging? Wat te denken van deze oproep aan alle heterodoxen en ongelovigen om hun overtuigingen op sociaal gebied te bewijzen, in een soort verontschuldigende wedstrijd, alsof deze wedstrijd niet al negentien eeuwen aan de gang is, in omstandigheden die minder gevaarlijk zijn voor het geloof van de gelovigen en allen ter ere van de katholieke kerk? Wat valt er te denken van dit respect voor alle fouten en van de vreemde uitnodiging van een katholiek aan alle dissidenten om hun overtuigingen door studie te versterken en hen steeds meer bronnen van nieuwe kracht te geven? Wat te denken van een vereniging waarin alle religies en zelfs het vrije denken zich op hun gemak kunnen manifesteren? Want de sillonnisten die in openbare lezingen en elders met trots hun individuele geloof verkondigen, zijn zeker niet van plan hun mond te houden voor anderen en de protestant te beletten zijn protestantisme te bevestigen en de scepticus zijn scepsis te uiten. Wat moet men tenslotte denken van een katholiek die bij het betreden van zijn studiekring zijn katholicisme buiten de deur laat staan om de kameraden niet bang te maken die,

"dromend van belangeloze sociale actie, er niet voor terugdeinzen om de triomf van de belangen, de {...} of zelfs veroordelingen van welke aard dan ook te laten dienen"?

Dit is de geloofsbelijdenis van het nieuwe Democratisch Comité voor Sociale Actie, dat de grootste taak van de oude organisatie heeft geërfd en dat, zo zegt het,

"in het doorbreken van de dubbelzinnigheid die rond de grote Sillon wordt onderhouden, zowel in reactionaire als antiklerikale kringen",

openstaat voor alle mensen

"die de morele en religieuze krachten respecteren en ervan overtuigd zijn dat geen echte sociale emancipatie mogelijk is zonder de zuurdesem van een genereus idealisme".

Ja, helaas, de dubbelzinnigheid is gebroken; de sociale actie van de Sillon is niet meer katholiek; de ploegbaas werkt als zodanig niet voor een kliek, en "de Kerk, zegt hij, kan op geen enkele manier de vruchten plukken van de sympathieën die zijn actie kan opwekken". Vreemde insinuatie, echt waar! Er wordt gevreesd dat de Kerk de sociale actie van de Sillon zal gebruiken voor egoïstische en egoïstische doeleinden, alsof alles wat de Kerk ten goede komt de mensheid niet ten goede komt! Vreemde omkering van ideeën: het is de Kerk die zou profiteren van sociale actie, alsof de grootste economen niet hadden erkend en aangetoond dat het sociale actie is, die, om serieus en vruchtbaar te zijn, de Kerk ten goede moet komen.

Maar nog vreemder, beangstigend en bedroevend tegelijk, zijn de durf en de lichtheid van de geest van de mensen die zich katholiek noemen, die dromen van de wederopbouw van de maatschappij onder dergelijke omstandigheden en van de vestiging op aarde, naast de katholieke kerk, van "de heerschappij van gerechtigheid en liefde", met arbeiders uit alle delen, van alle godsdiensten of geen enkele religie, met of zonder geloofsovertuiging, op voorwaarde dat zij vergeten wat hen scheidt: hun religieuze en filosofische overtuigingen, en dat ze delen wat hen verenigt: een genereus idealisme en morele krachten genomen "waar ze kunnen". Als we denken aan alle kracht, wetenschap en bovennatuurlijke deugden die nodig waren om de christelijke stad te vestigen, en het lijden van miljoenen martelaren, en de verlichting van de Vaders en de Artsen van de Kerk, en de toewijding van alle helden van de naastenliefde, en een machtige hiërarchie geboren uit de hemel, en rivieren van goddelijke genade, en het geheel gebouwd, verbonden, doordrongen van het Leven van Jezus Christus, de Wijsheid van God, het Woord maakte de mens...; Als we denken, laten we zeggen, aan dit alles, zijn we bang om nieuwe apostelen te zien die ernaar streven het beter te doen met de bundeling van een vaag idealisme en burgerlijke deugden. Wat zullen ze produceren? Wat komt er van deze samenwerking terecht? Een puur verbale en hersenschimmige constructie, waarin we de woorden vrijheid, rechtvaardigheid, broederschap en liefde, gelijkheid en menselijke verheffing zullen zien, allemaal gebaseerd op een verkeerd begrepen menselijke waardigheid, glinsterend in een warboel en in een verleidelijke verwarring. Het zal een tumultueuze agitatie zijn, steriel voor het voorgestelde doel en dat zal de minder utopische massa-roerders ten goede komen. Ja, echt, we kunnen zeggen dat de Sillon een pad is voor het socialisme, met het oog gericht op een hersenschim.

We zijn bang dat het nog erger kan worden. Het resultaat van deze promiscuïteit in het werk, de begunstiging van deze kosmopolitische sociale actie kan alleen maar een democratie zijn die noch katholiek, noch protestants, noch joods zal zijn; een religie (want sillonnisme, zoals de leiders hebben gezegd, is een religie) die universeler is dan de Katholieke Kerk, die alle mensen verenigt die uiteindelijk broeders en kameraden zijn geworden in "het koninkrijk van God" - "Wij werken niet voor de Kerk, wij werken voor de mensheid".

En nu, doordrongen van het diepste verdriet, vragen wij ons af wat er van het katholicisme van de Sillon is geworden. Helaas is deze heldere en onstuimige rivier, die ooit zoveel hoop gaf, in zijn loop gevangen genomen door de moderne vijanden van de Kerk en vormt voortaan niets meer dan een ellendige zijrivier van de grote beweging van de afvalligheid die in alle landen is georganiseerd voor de vestiging van een universele kerk die geen dogma's zal hebben, geen hiërarchie, geen regels voor de geest, geen beperkingen voor de passies en die, onder het mom van vrijheid en menselijke waardigheid, de wereld terug zou brengen, als ze zou kunnen zegevieren, de wettelijke heerschappij van sluwheid en geweld, en de onderdrukking van de zwakken, van degenen die lijden en werken.

We kennen maar al te goed de donkere kanten waarin deze schadelijke doctrines, die geen helderziende geesten moeten verleiden, worden ontwikkeld. De leiders van de Furrow konden zich er niet tegen verdedigen: De verheffing van hun gevoelens, de blinde goedheid van hun hart, hun filosofische mystiek, vermengd met een vleugje verlichting, leidde hen naar een nieuw evangelie, waarin zij geloofden het ware Evangelie van de Verlosser te zien, dat ze Onze-Lieve-Heer Jezus Christus durven te behandelen met een vertrouwdheid die ten diepste oneerbiedig is en dat ze, omdat hun ideaal verband houdt met dat van de Revolutie, niet bang zijn om godslasterlijke vergelijkingen te maken tussen het Evangelie en de Revolutie, zonder het excuus te hebben ontsnapt te zijn aan een of andere tumultueuze improvisatie.

Wij willen uw aandacht vestigen, Eerwaarde broeders, op deze verdraaiing van het Evangelie en van de heiligheid van onze Heer Jezus Christus, God en de mens, die in de "Sillon" en elders wordt beoefend. Zodra de sociale kwestie aan de orde komt, is het in bepaalde kringen modieus om eerst de goddelijkheid van Jezus Christus terzijde te schuiven en dan alleen nog maar te spreken over zijn soevereine mildheid, over zijn medeleven met alle menselijke ellende, over zijn dringende aansporingen tot naastenliefde en tot broederlijkheid. Zeker, Jezus hield van ons met een immense, oneindige liefde en hij kwam naar de aarde om te lijden en te sterven, zodat alle mensen in vrede en geluk zouden kunnen leven, om hem heen verzameld in rechtvaardigheid en liefde, bezield door dezelfde gevoelens van wederzijdse naastenliefde. Maar voor de realisatie van dit tijdelijke en eeuwige geluk stelt hij met soeverein gezag de voorwaarde dat men deel uitmaakt van zijn kudde, zijn leer aanvaardt, deugd beoefent en zich laat onderrichten en leiden door Petrus en zijn opvolgers. Als Jezus dan goed was voor de verlorenen en zondaars, respecteerde Hij hun foutieve overtuigingen niet, hoe oprecht ze ook mogen lijken; Hij hield van hen allen om hen te instrueren, te bekeren en te redden. Als hij hem heeft opgeroepen om hen, die lijden en pijn lijden, te verlichten, dan is het niet geweest om hun de jaloezie van een chimerische gelijkheid te prediken. Als hij de nederigen heeft opgevoed, is het niet geweest om hen te inspireren tot een gevoel van onafhankelijke waardigheid en rebellie tot gehoorzaamheid. Als zijn hart overloopt van clementie voor zielen van goede wil, kan hij zich ook met een heilige verontwaardiging wapenen tegen de ontheiligen van het huis van God, tegen de ellendelingen die de kleintjes verontwaardigen, tegen de autoriteiten die het volk met zware lasten opzadelen zonder een vinger uit te steken om ze op te tillen. Hij is even sterk als zachtaardig geweest; hij heeft ons uitgescholden, bedreigd, gekastijd en geleerd dat angst vaak het begin is van wijsheid en dat het soms nodig is een ledemaat af te hakken om het lichaam te redden. Tenslotte kondigde hij voor de toekomstige maatschappij niet de heerschappij van de ideale gelukzaligheid aan, waarvan het lijden zou worden verbannen; maar door zijn lessen en voorbeelden spoorde hij de weg van het mogelijke geluk op aarde en het volmaakte geluk in de hemel op: de koninklijke weg van het kruis. Dit zijn leringen die het verkeerd zou zijn om alleen op het individuele leven toe te passen met het oog op het eeuwige heil; het zijn bij uitstek sociale leringen, en ze laten ons in Onze Heer Jezus Christus iets anders zien dan een humanitarisme zonder inhoud en autoriteit.

Voor u, Eerwaarde Broeders, zet u het werk van de Verlosser van de mensen actief voort door zijn zachtheid en kracht na te bootsen. Laat je bezorgdheid niet weghouden bij je pastorale zorg; laat geen enkele klacht je onverschillig laten. Maar preek ook moedig hun plichten aan groot en klein; het is aan u om het geweten van het volk en van de overheid te vormen. De sociale kwestie zal zeer dicht bij een oplossing komen wanneer beide partijen, die minder hoge eisen stellen aan elkaars rechten, hun plichten beter zullen vervullen.

Bovendien, zoals in het belangenconflict, en vooral in de strijd met oneerlijke krachten, is de deugd van een mens, zijn eigenlijke heiligheid, niet altijd voldoende om hem van dagelijks brood te voorzien, en dat sociale radertjes zo moeten worden georganiseerd dat ze door hun natuurlijke wisselwerking de inspanningen van de goddelozen verlammen en zijn legitieme aandeel in het tijdsgeluk betaalbaar maken voor alle goede wil, Wij wensen oprecht dat u actief deelneemt aan de organisatie van de samenleving voor dit doel. En met dit doel voor ogen zult u, terwijl uw priesters vurig bezig zijn met het werk van de heiliging van de zielen, de verdediging van de Kerk en de eigenlijke werken van de naastenliefde, enkele van hen kiezen, actief en met een gezonde geest, met doctorale graden in de filosofie en de theologie, en met een perfecte kennis van de geschiedenis van de oude en de moderne beschaving, en u zult ze inzetten op de minder verheven en meer praktische studies van de sociale wetenschappen, om ze te zijner tijd aan het hoofd te plaatsen van uw werken van katholiek actie. Maar laat deze priesters zich niet misleiden in het doolhof van de hedendaagse opinie door de luchtspiegeling van een valse democratie; laat ze niet van de retoriek van de ergste vijanden van de Kerk en het volk een nadrukkelijke taal vol beloften ontlenen die even sonore als onvervulde beloften zijn. Laat hen ervan overtuigd zijn dat de sociale kwestie en de sociale wetenschap niet nieuw zijn; dat de Kerk en de Staat, gelukkig in overleg, altijd vruchtbare organisaties zijn geweest voor dit doel; dat de Kerk, die nooit het geluk van het volk heeft verraden door compromissen te sluiten, zich niet hoeft te bevrijden van het verleden en dat het voldoende is dat zij, met de hulp van de echte werkers van het sociaal herstel, de door de Revolutie gebroken organisaties weer opneemt en ze aanpast, in dezelfde christelijke geest die hen inspireerde, aan de nieuwe omgeving die is ontstaan door de materiële evolutie van de hedendaagse maatschappij: want echte vrienden van het volk zijn niet revolutionair of innovatief, maar traditionalistisch.

Wij wensen dat de jeugd van de "Sillon", verre van een obstakel te zijn voor dit werk, vrij zal zijn van hun fouten en er, in de juiste prioriteit en met overgave, een loyale en effectieve bijdrage aan zal leveren.

Daarom wenden wij ons tot de leiders van de "Sillon", met het vertrouwen van een Vader die tot zijn kinderen spreekt, Wij vragen hen voor hun eigen bestwil, voor het welzijn van de Kerk en van Frankrijk, om hun plaats aan jullie op te geven. We zijn ons zeker bewust van de omvang van het offer dat we van hen vragen, maar we weten dat ze genereus genoeg zijn om het uit te voeren, en we zegenen hen bij voorbaat in de naam van Onze Heer Jezus Christus, wiens onwaardige vertegenwoordiger we zijn. Wat de leden van de "Sillon" betreft, wensen wij dat zij zich in de rij van bisdommen opstellen om, onder leiding van hun respectieve bisschoppen, te werken aan de christelijke en katholieke wedergeboorte van het volk en aan de verbetering van hun lot. Deze diocesane groepen zullen voorlopig onafhankelijk van elkaar zijn: en om aan te tonen dat ze gebroken hebben met de fouten uit het verleden, zullen ze de naam "Katholieke Sillon" aannemen, en elk van hun leden zal aan zijn of haar titel van "sillonnist", dezelfde kwalificatie van "Katholiek" toevoegen. Het spreekt voor zich dat iedere katholieke sillonnist vrij zal blijven om zijn politieke voorkeuren te handhaven, vrij van alles wat niet volledig in overeenstemming is met de leer van de Kerk in deze kwestie. Dat als er, Eerwaarde Broeders, groepen zijn die weigeren zich aan deze voorwaarden te onderwerpen, u ze moet beschouwen als een weigering om zich te onderwerpen aan uw leiderschap; en dan zou moeten worden onderzocht of ze zich beperken tot de politiek of tot pure economie, of dat ze volharden in hun vroegere fouten. In het eerste geval is het duidelijk dat je niet meer met hen te maken hebt dan met het gewone volk; in het tweede geval moet je daarnaar handelen, voorzichtig maar vastberaden. Priesters zullen zich volledig moeten afzijdig houden van andersdenkenden en zullen zich tevreden stellen met de hulp van het individuele heilig ministerie aan hun leden, waarbij ze in de Biecht de gemeenschappelijke regels van de moraal met betrekking tot de leer en het gedrag zullen toepassen. Wat de katholieke groepen betreft, moeten priesters en seminaristen zich ervan onthouden zich als lid bij hen aan te sluiten, want het is gepast dat de priestermilitie boven zelfs de meest nuttige en geestelijk ingestelde lekenverenigingen blijft staan.

Dit zijn de praktische maatregelen waarmee wij het nodig vonden om deze brief over de "Sillon" en de sillonnisten te sanctioneren. Moge de Heer, wij bidden vanuit het diepst van onze ziel, deze mannen en jongeren de ernstige redenen doen begrijpen die het hebben gedicteerd, moge Hij hun van harte volgzaamheid geven, met de moed om voor de Kerk de oprechtheid van hun katholieke vurigheid te bewijzen; en moge Hij u, Eerwaarde Broeders, in hen de gevoelens van een zeer vaderlijke genegenheid inboezemen, want zij zijn nu de uwe.

Het is in deze hoop, en om deze meest wenselijke resultaten te bereiken, dat wij u, uw geestelijkheid en uw volk de apostolische zegen schenken.

Gegeven in Rome, bij de St. Pieter, op 25 augustus 1910, de Achtste van ons Pontificaat.

Pius X, paus