Tweevoudig doel van het bezoek aan Colombia

Dierbare zonen en dochters!

U weet, dat wij morgen, nog voor de dag aanbreekt, zo God het wil, zullen vertrekken naar Bogotá in Colombia in gezelschap van een aantal hoogwaardige personen. Het tweeledig doel van onze reis is de deelneming aan het internationaal eucharistisch congres, dat reeds begonnen is, en de opening van de tweede algemene vergadering van de Latijns-Amerikaanse bisschoppen.

Wij verwachten, dat u allen ons een goede reis toewenst, maar, opdat deze wens ook werkelijk effectief zij, vragen wij u haar te doen vergezellen van uw oprechte geestelijke verbondenheid en van een bijzonder gebed.

De gebeurtenis wekt ongetwijfeld bij u, zoals bij zovele anderen, enkele vragen op. De eerste daarvan is: Wat is eigenlijk een eucharistisch congres [d:29]? U weet reeds: het is een grote bijeenkomst van geestelijken en gelovigen ter ere van de eucharistie. welke op plechtige wijze wordt gevierd en aanbeden om een openlijk eerbetoon van geloof en van liefde te brengen aan Christus onze Heer, eens geslachtofferd aan het kruis, nu werkelijk in het eucharistisch sacrament tegenwoordig als offer en als geestelijke spijs voor de gelovigen die de gedachtenis aan Hem hernieuwen door de deelneming aan de maaltijd om in Hem en door Hem te leven in de tijd en om waardig te zijn Hem te ontmoeten op de dag van zijn openlijke en glorievolle wederkomst. Een grote act van eredienst, welke in de Kerk de gedachtenis aan Christus levendig houdt door de hernieuwing van het geheim van de verlossing, welke de vereniging met Hem verwezenlijkt en ons het verlangen en het vertrouwen schenkt op onze wederopstanding in de volheid van zijn leven op de laatste dag. De eucharistische congressen zijn begonnen in de vorige eeuw; een godvruchtige Franse vrouw, Maria Martha Emilia Tamisier (1844-1910) heeft hiertoe veel bijgedragen; rngr de Ségur gaf de stoot voor de oprichting van de stichting tot bevordering van de eucharistische congressen, welke in 1881 door Paus Leo XIII werd bekrachtigd.

Aard en doelstelling van de eucharistische congressen
Aan een eucharistisch congres kan men gewoonlijk twee uitwendige aspecten onderkennen: de bestudering van een bepaald leerstellig, of cultureel, punt dat betrekking heeft op de Eucharistie én de liturgische viering van het grote mysterie; daarnaast is het gericht op twee inwendige doelstellingen: opwekking van het innerlijk bewustzijn van de persoonlijke vereniging met Christus en een vernieuwde bewustwording van de betekenis in kerkelijke zin, namelijk van de eenheid, broederlijkheid en liefde waartoe de Eucharistie wezenlijk inspireert.

Zoals gij ziet, is de eucharistie feitelijk de synthese van ons geloof: de leerstellige synthese, omdat zij, als het ware een voortzetting van de menswording van het Woord Gods onder ons (Joh. 1, 14) [b:Joh. 1, 14] en een sacramentele hernieuwing van het verlossend offer van Christus, de gehele openbaring in zich concentreert; zij is het meest mystieke en stralende middelpunt van ons geloof; een existentiële synthese: omdat in dit sacrament van het hemelsbrood elke werkelijkheid, elke kracht, elke uiting van christelijk Leven zijn oorsprong en zijn voedingsbodem vindt. Wie dit inziet, begrijpt ook het waarom van de bijzondere en plechtige manifestatie ter ere van de eucharistie. Juist bij deze gelegenheid moet het bewustzijn dat wij hebben ván en de waarde die wij toekennen áán dit stille en tegelijk zo opzienbarende wonder tot uitdrukking worden gebracht. De woorden van de grote martelaar uit het begin van de tweede eeuw, de heilige Ignatius van Antiochië, komen ons hierbij in de gedachten: 'mysteria clamoris, quae in silentio Dei patrata sunt', opzienbarend wonder, dat God in stilte wrocht XIX, l [[853 |+ 63 ]]; evenals de apologie van F. W. Faber (een bekeerling en vriend van Newman) betreffende de prachtvolle eredienst van het feest van Corpus Domini. The blessed Sacrament, 1885 The blessed Sacrament, 1885 Maar meer nog zien wij in het luisterrijk eerbetoon dat een eucharistisch congres brengt aan de nederige Heer van onze altaren het gebaar weerspiegeld van Maria tijdens het gastmaal te Betanië, toen zij vol liefde en eerbied de albaste kruik brak en de kostbare, welriekende olie over de voeten en het hoofd van de Zaligmaker uitstortte, die, toen een enghartige en ontrouwe leerling dit een verkwisting noemde, het offer welgevallig aanvaardde en de schenkster zowel als haar edelmoedig gebaar verdedigde. vv. [b:Joh. 12, 3]

De Eucharistie, band van liefde
En aldus opgevat, is een eucharistisch congres geen manifestatie van ijdel en retorisch triomfalisme, maar veeleer een door de kerkelijke gemeenschap gestelde act van contemplatie in een spontane krachtsinspanning van liefderijke eensgezindheid en broederlijke verbondenheid, die des te meer betekenend en kostbaarder is, naarmate het aantal gelovigen dat zich hierbij aansluit en er tot op zekere hoogte geestelijk door wordt getroffen groter is. En juist deze manifestaties van verering en liefde, deze geordende en uitzonderlijke demonstraties van geloof, die gericht zijn op een act van gemeenschappelijke meditatie en aanbidding, zijn in onze dagen zo nodig. Een hedendaags theoloog schreef: 'Hoe groter de plaats wordt die de tijdelijke activiteit inneemt in het leven van de christenen, des te belangrijker wordt de rol die het beschouwende getuigenis als tegenwicht heeft te vervullen' (Daniélou).

Zo zal het zeker ook zijn bij het congres van Bogotá door de waarheid en de schoonheid van het thema dat is gekozen als onderwerp van de meditatie en dat de leidende gedachte is voor de activiteiten van de deelnemers. Het thema luidt: De Eucharistie, band van liefde. Een juist, diepgaand en zeer doeltreffend thema om als brug te dienen tussen het inwendige, persoonlijke en het uitwendige en sociale aspect van dit congres, dat zich ten doel heeft gesteld het ene zowel als het andere te plaatsen in het licht van de liefde. De Eucharistie moet als kenmerkend effect de eenheid van de gelovigen met Christus en tussen de gelovigen onderling, de eenheid van het mystieke lichaam, bewerkstelligen. 'Het eucharistisch congres zou niet beantwoorden aan de bedoelingen van God, die het sacrament van de Eucharistie heeft ingesteld, wanneer het er niet in zou slagen de deelnemers helder en duidelijk bewust te maken van de werkelijke omstandigheden waarin de maatschappij te midden waarvan het wordt gevierd zich bevindt'. En hieruit blijkt wel duidelijk de grote betekenis die een eucharistisch congres, juist krachtens de godsdienstige gedachten die eraan ten grondslag liggen, hebben kan voor de concrete omstandigheden in de wereld en de mensen die erin leven; vooral wanneer het ons in staat stelt met de treurige toestanden, de enorme noden, de gistende onrust en de rechtmatige aanspraken kennis te maken.

Wijze en krachtdadige activiteit van alle categorieën van het maatschappelijk leven
Jezus, die het natuurlijke brood vermenigvuldigde voor de hongerende menigte en zichzelf heeft gemaakt tot bovennatuurlijk brood voor hen die aan zijn tafel komen aanzitten, leert ons, dat wij moeten denken aan de honger, de natuurlijke en bovennatuurlijke honger, van anderen; en misschien worden bij dit eucharistisch congres te Bogotá de Christenen thans duidelijker dan ooit tevoren geconfronteerd met hun plicht en de dwingende noodzaak om te hulp te komen in de tijdelijke en geestelijke nood van de massa's. De gedachte, dat wijzelf straks oog in oog zullen komen te .staan met die beelden van armoede en zullen worden aangegrepen door het verlangen doeltreffend hulp te bieden, vervult ons hart met diepe ontroering. Wij zouden op deze pelgrimstocht werkelijk de Christus van het arme en hongerende volk willen vertegenwoordigen en met dit voornemen in het hart vertrekken wij morgen, vervuld van veel hoop en een nederige vreugde.

Door het internationaal eucharistisch congres van Bogotá mee te vieren, hopen wij, dat deze 'gaudiurn et spes', onze vreugdevolle hoop, zich meedeelt aan allen die wij daar zullen ontmoeten. Wij hopen, dat daardoor een nieuwe rijke ader mag worden geopend van vele goede krachten die nu nog besloten liggen in het goede karakter van dit volk; wij hopen, dat er zich een wijze en vurige activiteit mag gaan ontplooien in alle categorieën van het maatschappelijk leven, vooral onder hen die verantwoordelijkheid dragen en onder de jeugdigen; wij hopen, dat er een nieuwe periode in de geschiedenis mag aanbreken, een periode van vooruitgang en vrede voor geheel Latijns Amerika.

Men zegt, dat wij daar verschijnselen van onrust, onverdraagzaamheid en opstandigheid zullen aantreffen, ook onder de geestelijkheid en de gelovigen. Hoeveel begrip kunnen wij opbrengen voor deze gevoelens van ongeduld! Evenwel, zolang zij edelmoedig en positief gericht zijn. Wij kunnen ons niet verenigen met hen die recht en liefde onderworpen maken aan eigen wetten. Wij geloven, dat de oplossing van de treurige toestanden, heel treurig op sommige plaatsen, niet door revolutie kan worden bereikt noch door een beroep op het geweld.

Voor ons is de oplossing gelegen in de liefde; niet in een slappe of retorische liefde, maar in de liefde die Christus ons leert in de Eucharistie, de liefde die wordt geschonken, die zich vermenigvuldigt, die bereid is zichzelf te offeren.

Uit Christus komt voort gerechtigheid en vrede, geen geweld
Wij zeggen dit alles niet alleen op grond. van een simpele, objectieve berekening van historische wetmatigheden die in het spel zijn en het voorzien van de onvermijdelijke nadelen, misdrijven en verwoestingen alsmede het verval op burgerlijk en godsdienstig gebied die het gevolg zullen zijn, als men zijn toevlucht zoekt bij revolutie en later bij een harde dictatuur; neen, wij zeggen dit omwille van onze verbondenheid met Christus. Hij was het die, en juist in het onmiddellijke vooruitzicht van zijn lijden, tot Petrus zei: 'Steek uw zwaard weer op zijn plaats. Want allen die naar het zwaard grijpen, zullen door het zwaard omkomen' (Mt. 26, 52) [b:Mt. 26, 52]. Dat in andere tijden en andere omstandigheden de Kerk en de pausen zelf hun toevlucht hebben genomen tot de tijdelijke macht en het gebruik van de wapenen, ook voor de goede zaak en met de beste bedoelingen, daarover willen wij thans niet oordelen. Voor ons geldt, dat het nu de tijd niet meer is om het zwaard en het geweld te gebruiken, ook niet ten bate van de gerechtigheid en de vooruitgang. En wij zijn er zeker van, dat alle goede katholieken en de gehele gezonde moderne openbare mening er eveneens zo over denken. Wij zijn integendeel ervan overtuigd, en dat zullen wij daarginds bevestigen, dat de tijd rijp is voor de christelijke liefde onder de mensen. Deze liefde moet werkzaam zijn, de liefde moet het aanschijn van de aarde veranderen, de liefde moet de wereld gerechtigheid, vooruitgang, broederschap en vrede brengen.

Ook gij, geliefde kinderen, wilt met ons in uw hart en uw gebeden deze wens van ons delen met onze apostolische zegen.