Een Ignatiaanse stijl: vriendschap van Jezus, onderscheiding en het “méér”

Dierbare broeders bisschoppen en priesters,
dierbare seminaristen,

Met vreugde ontmoet ik u – ik ontmoet graag seminaristen – en ik groet u allen die de gemeenschap vormt van het interregionaal pauselijk seminarie van Campagna, vergezeld door enkele bisschoppen van de streek. Ik dank de rector voor zijn beminnelijke woorden en groet bijzonder u, dierbare seminaristen, u die dank zij God, talrijk bent.

Uw seminarie heeft een eigen plaats in het huidige panorama van de Italiaanse Kerk. In 1912 gesticht op verzoek van de heilige Pius X, zoals dat voor verschillende instituten van die tijd gebeurde, werd het onmiddellijk aan de leiding van jezuïetenpaters toevertrouwd, die het in de loop van meer dan 100 jaar doorheen aanzienlijke hervormingen hebben geleid, en dat momenteel het enige seminarie in Italië is dat door de Sociëteit van Jezus geleid wordt. De laatste decennia zijn de samenwerking en interactie met de diocesane Kerken toegenomen, die naast het sturen van jonge kandidaten voor het priesterschap, onder hun priesters de meest geschikte personen zoeken voor de opleiding. Ik moedig deze belangrijke en vruchtbare vorm van Kerkgemeenschap aan, waarin de bisdommen en hun herders belangrijke investeringen doen. Een interdiocesane gemeenschap voor opleiding is door de verschillende gevoeligheden en ervaringen van ieder, ongetwijfeld een gelegenheid tot verrijking, en kan toekomstige priesters zo opvoeden dat zij zich een deel weten van de ene Kerk van Christus, dat hun persoonlijke roeping verruimd wordt, en dat hun een authentieke missionaire geest meegegeven wordt vgl: De gave van de roeping tot priester [[[6547|(91)]]] die het gevoel tot een lokale Kerk te behoren niet verzwakt maar integendeel bevestigt en motiveert. In onze tijd, waarin men zich heel klein voelt, misschien machteloos tegenover de uitdaging van de opvoeding, is het samen op weg gaan, in een authentieke “synodale” geest, een winstpunt, dat ons helpt ons door elkaar gesteund, aangemoedigd en wederzijds verrijkt te voelen. Deze oefening in gemeenschapszin wordt ook verrijkt door de ontmoeting met de rijke spirituele en pedagogische Ignatiaanse traditie, die in de Geestelijke Oefeningen [2749] een veilig referentiepunt heeft en waaraan u zich voor uw opleidingsproject geïnspireerd heeft en met “creatieve trouw” tegelijk verzoend heeft met de aanwijzingen van het Leergezag van de Kerk.

Dierbare opvoeders, uw zending is op te leiden tot de echte spiritualiteit van een diocesane priester volgens de pedagogie van de Oefeningen [2749] van de heilige Ignatius: een zware uitdaging, maar tegelijk verheffend, met de verantwoordelijkheid naar het toekomstig priesterambt te verwijzen. Ik zou hier drie aspecten willen benadrukken die mij belangrijk lijken.

Opvoeden in Ignatiaanse stijl betekent vooreerst, een harmonieuze integratie in de mens bevorderen, die uitgaat van een persoonlijke vriendschapsrelatie met de Heer Jezus. Dat is werkelijk de prioriteit, de relatie met Jezus die ons “vrienden” noemt (Joh. 15, 15) [[b:Joh. 15, 15]], en die u een degelijke, diepe maar niet onbelichaamde spiritualiteit laat leiden. Niet opgeven maar doorgaan, hervormen: steeds op weg. In deze lijn is intellectuele vorming niet louter noties leren om geleerd te worden – u bent geen woordenboeken! – maar wil zij het hanteren van steeds betere instrumenten in de hand werken voor een kritische lezing van de werkelijkheid, om te beginnen van zichzelf. “Gij zijt de Christus” – "Gij zijt Petrus" (Mt. 16, 16.18) [[b:Mt. 16, 16.18]] : evenals voor Simon Petrus en de eerste leerlingen, draait een roeping rond een dialoog van liefde en vriendschap, en als wij Jezus daarbij erkennen als de Messias, als de Heer van ons leven, geeft Hij ons een “nieuwe” naam die onze roeping bevat, die onze zending aanwijst en die van in de eeuwigheid door de Vader gekend en behoed wordt. De ontdekking van onze nieuwe naam, de naam die ons het best benoemt, die het meest authentiek is, gaat samen met onze capaciteit om de verschillende ervaringen die ons menszijn bezielen, geleidelijk te benoemen. De dingen bij hun naam noemen is de eerste fase naar de kennis van onszelf en van Gods wil voor ons leven. Dierbare seminaristen, wees niet bang de dingen bij hun naam te noemen, de waarheid over ons leven in de ogen te kijken en u transparant en waarachtig open te stellen voor de anderen, vooral voor degenen die u opleiden, en de bekoring van formalisme en clericalisme te vermijden, die steeds oorzaak zijn van een dubbel leven.

Onderscheiding is het tweede aspect dat ik zou willen beklemtonen. Opvoeding tot onderscheiding is geen exclusiviteit van het Ignatiaanse aanbod, maar zeker één van zijn sterke punten. De tijd aan het seminarie is bij uitstek de tijd voor onderscheiding, waarin begeleiders jongeren helpen - zoals Elia en Samuel (1 Sam. 3) [[b:1 Sam. 3]] - om de stem van de Heer te herkennen tussen vele andere die soms een weerslag hebben in oor en hart. Maar in onze tijd moet beoefening van onderscheiding een ware en specifieke opvoedende kunst worden, opdat de priester echt een “man van onderscheiding” zou zijn. vgl: De gave van de roeping tot priester [[[6547|(43)]]] Meer dan ooit – de rector heeft het goed gezegd – is een priester geroepen om het christenvolk te leiden in de onderscheiding van de tekenen des tijds, om Gods stem te kunnen herkennen in de menigte van dikwijls verwarde stemmen die zich met elkaar vermengen en tegenstrijdige boodschappen verkondigen in onze wereld die gekenmerkt wordt door een veelheid aan culturele en godsdienstige gevoeligheden. Om geoefend te zijn in de kunst der onderscheiding, dient men vooral vertrouwd te zijn met het beluisteren van Gods woord, maar dient men ook een grote zelfkennis te hebben, kennis van zijn innerlijk, van zijn affecties en angsten. Om een man van onderscheiding te worden, dient men moedig te zijn en tegen zichzelf de waarheid te zeggen. Onderscheiding is een moedige keuze, tegengesteld aan wegen die gemakkelijker zijn en herleiden tot te grote gestrengheid en te grote toegeeflijkheid, zoals ik reeds dikwijls zei. Inderdaad, opvoeden tot onderscheiding betekent de bekoring vermijden zich achter een strenge norm of het beeld van een geïdealiseerde vrijheid te verschuilen. Opvoeden tot onderscheiding betekent “zich blootstellen”, uit de wereld van zijn eigen overtuigingen en vooroordelen treden om zich open te stellen, zodat we begrijpen hoe God tot ons spreekt, vandaag, in deze wereld, in deze tijd, op dit ogenblik, en hoe Hij tot mij spreekt, nu.

Tenslotte betekent opleiding tot het priesterschap volgens Ignatiaanse stijl, steeds zich openstellen voor de dimensie van het Rijk Gods, en het verlangen ontwikkelen naar het magis, dit “méér” in de edelmoedigheid van de zelfgave aan de Heer en de broeders, een “méér” dat ons steeds vooruit gaat. U heeft voor uw opleidingsjaar als thema gekozen, “Zoek eerst het Rijk Gods en zijn gerechtigheid” (Mt. 6, 33) [[b:Mt. 6, 33]]: dat zal u helpen uw opleiding te verruimen en u niet tevreden te stellen met het spelen van een rol, bepaalde kleding aan te trekken, dat zal u helpen niet gehaast te zijn om uw opleiding te beëindigen, maar om uw menselijke en spirituele structuur steeds steviger te maken. Het Koninkrijk zoeken, helpt ons niet te gaan liggen op wat wij verworven hebben, ons niet neer te zetten op onze successen, maar deze heilige onrust te ontwikkelen van wie vooral verlangt de Heer te dienen in onze broeders. Deze onrust verruimt de ziel en maakt haar meer bekwaam om Gods liefde te ontvangen. Het Koninkrijk zoeken, betekent huiveren voor de geest van middelmatigheid en wat minimaal onvermijdelijk is, maar zich openstellen om Gods grote dromen voor ons te ontdekken. Het Koninkrijk zoeken, betekent Gods gerechtigheid zoeken en zich veel moeite getroosten opdat onze relaties, gemeenschappen en steden omgevormd worden door Gods barmhartige en rechtvaardige liefde, die de kreet van de armen hoort. (Ps. 34, 7) [[b:Ps. 34, 7]] Het zoeken van de ware gerechtigheid moet de oproep stimuleren tot toenemende innerlijke vrijheid tegenover bezit, waardering door de wereld, gehechtheden en zelfs zijn roeping. Innerlijke vrijheid tegenover bezit: dat wil ik benadrukken. Dat is de eerste moeilijkheid! Vergeet dat niet: de duivel komt langs de zakken binnen, altijd; dan komt de ijdelheid, dan hoogmoed, zelfvoldaanheid en dan is het gedaan. Jongeren die ervoor gekozen hebben de Heer te volgen op de weg van het priesterschap, zijn geroepen de vriendschap met Jezus te ontplooien, die op een bevoorrechte manier tot uiting komt in liefde voor de armen, om “getuigen van de armoede(te zijn), door eenvoud en soberheid, om oprechte en geloofwaardige promotors te worden van een ware sociale rechtvaardigheid”. De gave van de roeping tot priester [[6547|(111)]]

Moge de Heer u op voorspraak van Maria, Koningin van de Apostelen, van de heilige bisschop Alfonsus Maria van Liguori en van de heilige Ignatius van Loyola, meester in onderscheiding, u verlenen uw weg te vervolgen met vreugde en in trouw, en de lichtende traditie verder te zetten waar u deel van uitmaakt. Ik dank u en vraag u alstublieft, vergeet niet voor mij te bidden.