De Buitengewone Bisschoppensynode over het gezin

Dierbare broeders en zusters, goede dag,

We zijn aan het einde gekomen van een catechesecyclus over de Kerk [d:155]. We danken de Heer dat Hij ons deze weg heeft doen gaan om zo de schoonheid en de verantwoordelijkheid te herontdekken van het behoren tot de Kerk, Kerk te zijn, wij allen.

Nu beginnen we een nieuwe tocht, een nieuwe cyclus en het thema zal het gezin zijn [d:413]. Een thema dat op zijn plaats komt in deze tijd tussen twee vergaderingen van de Synode gewijd aan deze zo belangrijke werkelijkheid. Daarom wil ik vandaag, vooraleer het parcours over de verschillende aspecten van het gezinsleven aan te vatten, precies uitgaan van de Synodevergadering van de voorbije maand oktober [d:251] die als thema had: “De pastorale uitdagingen voor het gezin in de context van de nieuwe evangelisatie”. Het is belangrijk terug te denken aan hoe het verlopen is, wat het resultaat is geweest, wat er is gebeurd en wat de uitwerking was.

Gedurende de Synode hebben de media hun werk gedaan – er werd veel verwacht, er was veel aandacht – we danken hen dat ze dit gedaan hebben, ook in overvloed. Talloze berichten, talloos! Dat is mogelijk geweest dankzij de Perszaal die elke dag een briefing hield. Dikwijls had de kijk van de media een beetje de stijl van sportrubrieken of van de politieke verslaggeving: men sprak vaak over twee ploegen, voor en tegen, conservatieven en progressieven, enz. Vandaag wil ik vertellen wat de Synode geweest is.

Op de eerste plaats heb ik aan de Synodevaders gevraagd vrank en moedig te spreken en met nederigheid te luisteren, met moed alles te zeggen wat hen ter harte ging. Tijdens de synode was er geen voorafgaande censuur, maar ieder kon – meer nog moest – zeggen wat men in het hart meedroeg, wat men in alle oprechtheid dacht. “Maar dat zal discussie uitlokken”. Dat is waar, we hebben gehoord hoe de Apostelen gediscussieerd hebben. De tekst zegt: er ontstond een felle gedachtenwisseling. De Apostelen schreeuwden tegen elkaar, omdat ze de wil van God over de heidenen zochten, of ze al dan niet tot de Kerk konden toetreden. Dat was iets nieuws. Altijd, wanneer men in de synodevergadering de wil van God zoekt, bestaan er verschillende standpunten en is er discussie en dat is geen slechte zaak! Als men het maar met nederigheid doet en met een bedoeling de vergadering der broeders te dienen. Voorafgaande censuur zou een slechte zaak geweest zijn. Neen, neen, ieder moest zeggen wat men dacht. Na het inleidende verslag van Kard. Erdö, is er een eerste fundamenteel moment geweest waarop alle Vaders konden spreken en allen hebben geluisterd. Die houding van luisterbereidheid bij de Vaders was erg stichtend. Het was een moment van grote vrijheid waarbij ieder zijn gedachten met parresia en met vertrouwen heeft uitgesproken. Basis voor de tussenkomsten was het “Werkinstrument”, vrucht van de voorafgaande raadpleging van de gehele Kerk. Op dit punt moeten we het secretariaat van de Synode danken voor het grote werk dat ze zowel voorafgaand als tijdens de vergadering hebben geleverd. Ze waren echt zeer bekwaam.

Geen enkele tussenkomst heeft de fundamentele waarheden over het sacrament van het huwelijk in vraag gesteld, te weten: de onontbindbaarheid, de eenheid, de trouw en de openheid voor het. leven vgl: Gaudium et Spes [[[575|48]]] vgl: Codex Iuris Canonici [[[30|1055-1056]]] Daaraan werd niet geraakt.

Alle tussenkomsten werden verzameld en zo kwam men tot het tweede moment dat wil zeggen een ontwerp met als titel Verslag na de discussie [5665]. Ook dit verslag werd door kardinaal Erdö gebracht en bestond uit drie delen: luisteren naar de context en de uitdagingen voor het gezin; de blik gericht op Christus en op het Evangelie van het gezin; confrontatie met de pastorale perspectieven.

Over dit eerste voorstel van synthese vond de discussie in groepen plaats, dat was het derde moment. Deze groepen waren, zoals steeds, verdeeld per taal, dat is beter zo, men communiceert zo beter: Italiaans, Engels, Spaans en Frans. Elke groep bracht aan het eind van zijn werkzaamheden een verslag en al die groepsverslagen werden onmiddellijk gepubliceerd. Alles werd gedaan omwille van de transparantie zodat men wist wat er gebeurde.

Op dat punt – dat is het vierde moment – heeft een commissie alle voorstellen bestudeerd die in de taalgroepen werden gedaan en werd het Eindverslag [5675] opgesteld dat dezelfde structuur heeft behouden als het voorgaande schema – luisteren naar de werkelijkheid, de blik op het Evangelie en de pastorale zorg – maar met de bedoeling het resultaat van d groepsdiscussies in kaart te brengen. Zoals steeds werd ook een Slotverklaring van de Synode [5673] goedgekeurd die korter en toegankelijker is dan het verslag.

Dit was het verloop van de Synodevergadering. Misschien zal iemand van jullie mij de vraag stellen: “Hebben de vaders ruzie gemaakt?” Ik weet niet of ze ruzie gemaakt hebben, maar dat ze klaar gesproken hebben, ja, dat is zo. En dat is de vrijheid, dat is werkelijk de vrijheid die in de Kerk bestaat. Alles gebeurde “met Petrus en onder Petrus”, dat wil zeggen in aanwezigheid van de Paus die voor allen waarborg is van vrijheid en vertrouwen en waarborg voor rechtzinnigheid in de leer. Aan het slot heb ik in een tussenkomst een synthetische lezing [5676] geboden van de synode ervaring.

Dus, de Synode heeft drie officiële documenten opgesteld: de Slotverklaring [5673], het Eindverslag [5675] en de Slottoespraak van de Paus [5676]. Andere zijn er niet.

Het Eindverslag [5675], dat op dat ogenblik het eindpunt van het nadenken van de bisdommen was, werd gisteren gepubliceerd en zal aan de Bisschoppenconferenties worden bezorgd. Die zullen het bespreken met het oog op de volgende Vergadering [d:294], de gewone, van oktober 2015. Ik zeg dat het gisteren werd gepubliceerd – eigenlijk was het al gepubliceerd – maar gisteren werd het gepubliceerd voorzien van de vragen aan de Bisschoppenconferenties. Zo wordt het eigenlijk de Lineamenta [5719] van de volgende Synode [d:294].

We moeten beseffen dat de Synode geen parlement is waar de vertegenwoordiger van die en die Kerk naartoe komt… Neen, dat is het niet. De vertegenwoordiger komt er naartoe, ja, maar de structuur is niet parlementair, het is helemaal verschillend. De Synode is een beschermde ruimte zodat de Heilige Geest kan werken; er was geen botsing tussen fracties, zoals in een parlement waar dat geoorloofd is. Het was een confrontatie tussen bisschoppen, na lang voorbereidingswerk en die nu verder gaat in een nieuwe inspanning voor het welzijn van de gezinnen, van de Kerk en van de samenleving. Het is een proces, het is de normale synodale weg. Nu komt het Verslag [5719] terug naar de particuliere Kerken en zo gaat het werk van gebed, nadenken en broederlijke discussie verder om de komende Vergadering [d:294] voor te bereiden. Dit is de bisschoppensynode. We vertrouwen ze toe aan de Maagd onze Moeder. Dat zij ons helpe de wil van God te doen door de pastorale besluiten te nemen die het meest en het best de gezinnen helpen. Ik vraag jullie deze synodale weg met gebed tot aan de volgende synode te begeleiden. Dat de Heer ons verlichte, ons doet groeien tot de rijpheid van dat wat we, als Synode, aan alle Kerken moeten zeggen. Daarom is jullie gebed zo belangrijk.