Terugblik op de apostolische reis naar Turkije

Dierbare broeders en zusters, goede dag.

Het lijkt niet zo’n goede dag te zijn, eerder een beetje slecht. Maar jullie zijn dapper en een slechte dag moet beantwoord worden met een blij gezicht, we gaan verder! Deze audiëntie gebeurt op twee plaatsen zoals gebruikelijk bij regenweer. Hier op het plein en de zieke mensen in Aula Paulus VI. Ik heb hen al ontmoet en gegroet en zij volgen nu via het grote scherm (...). We groeten hen met een applaus.

Vandaag wil ik met jullie een en ander delen over mijn pelgrimstocht naar Turkije van vorige vrijdag tot zondag. Ik had jullie gevraagd deze reis voor te bereiden en te begeleiden met gebed. Vandaag nodig ik jullie uit de Heer te danken voor het verloop en opdat er vruchten van dialoog mogen uit voortkomen zowel in de verhoudingen met onze orthodoxe broeders, als in de verhoudingen met de moslims en op de weg naar vrede tussen de volkeren. Opnieuw wil ik op de eerste plaats mijn erkentelijkheid uitdrukken aan de President van de Turkse Republiek, aan de Eerste Minister, aan de Voorzitter van de Raad voor Religieuze Aangelegenheden en aan de andere gezagsdragers die mij met eerbied hebben ontvangen en hebben gezorgd voor een correct verloop van het gebeuren. Dat vraagt inspanning en ze hebben die graag opgebracht. Ik dank broederlijk de katholieke bisschoppen in Turkije, de voorzitter van de Bisschoppenconferentie, zo moedig, en de katholieke gemeenschappen voor hun inzet. Ik dank evenzeer de Oecumenische Patriarch, Zijne Heiligheid Bartolomeus I voor het hartelijk onthaal. De zalige Paulus VI en de heilige Johannes Paulus II die ook naar Turkije [d:349] reisden en de heilige Johannes XXIII die in dat land Pauselijk Gezant was, hebben vanuit de hemel mijn pelgrimstocht, die plaatsvond acht jaar na die van mijn voorganger Benedictus XVI [d:173], beschermd. Die streek is aan elke christen dierbaar vooral omdat de apostel Paulus er geboren werd, de eerste zeven Concilies er plaats vonden en door de aanwezigheid, dichtbij Efese, van “het huis van Maria”. De traditie zegt dat Onze Lieve Vrouw, na de nederdaling van de Heilige Geest, daar heeft gewoond.

Op de eerste dag van de apostolische reis heb ik de Gezagsdragers gegroet van het Land dat in zeer grote meerderheid islamitisch is, maar dat in zijn Grondwet het burgerlijk karakter van de Staat heeft vastgelegd. En met de Gezagsdragers hebben we over het geweld gesproken. Geweld veroorzaken is God vergeten en Hem niet verheerlijken. Daarom heb ik de nadruk gelegd op het belang van de gezamenlijke inzet van Christenen en moslims voor solidariteit, voor vrede en voor gerechtigheid vanuit de overtuiging dat elke Staat aan zijn burgers en aan de godsdienstige gemeenschappen reële godsdienstvrijheid moet waarborgen.

Vandaag heb ik, vooraleer de zieken te groeten, een groep Christenen en moslims ontmoet. Zij houden een bijeenkomst, georganiseerd door het Dicasterie voor de Interreligieuze Dialoog [d:99] onder leiding van kardinaal Tauran. Ook zij hebben hetzelfde verlangen uitgesproken deze dialoog van Katholieken, Christenen en moslims verder te zetten.

Op de tweede dag heb ik enkele symbool-plaatsen bezocht van de verschillende godsdienstige belijdenissen aanwezig in Turkije. Ik heb dit gedaan met een gebed in het hart tot de Heer, de God van hemel en aarde, barmhartige Vader van de mensheid. Centraal in deze dag stond de Eucharistieviering die in de kathedraal herders en gelovigen samenbracht van de verschillenden katholieke ritussen aanwezig in Turkije. Waren ook aanwezig: de Oecumenische Patriarch, de Apostolische Armeense Patriarchale Vicaris, de Syrisch-Orthodoxe Metropoliet en Protestantse afgevaardigden. Samen hebben we de Heilige Geest gebeden die de eenheid van de Kerk bewerkt: eenheid in het geloof, eenheid in naastenliefde, eenheid door interne samenhorigheid. Het Volk van God is, in de rijkdom van zijn tradities en geledingen, geroepen om zich door de Heilige Geest te laten leiden door een voortdurende houding van openheid, volgzaamheid en gehoorzaamheid. Onze weg van oecumenische dialoog en onze eenheid als Katholieke Kerk, wordt bewerkt door de Heilige Geest. We moeten Hem laten werken, voor Hem openstaan en zijn ingevingen volgen.

De derde en laatste dag, op het feest van de Apostel Andreas, bood de ideale context om de broederlijke relaties te verstevigen tussen de Bisschop van Rome, Opvolger van Petrus en de Oecumenische Patriarch van Constantinopel, opvolger van de Apostel Andreas, broer van Simon Petrus en Stichter van deze Kerk. Samen met Zijne Heiligheid Bartolomeus I heb ik de wederkerige inzet hernieuwd verder te gaan op de weg naar herstel van de volledige eenheid van Katholieken en Orthodoxen. Samen hebben we een gemeenschappelijke Verklaring [5730] ondertekend als verdere stap op deze weg. Het was bijzonder betekenisvol dat dit gebeurde aan het einde van de plechtige Liturgie van het feest van de Heilige Andreas [5729]. Ik heb hieraan met grote vreugde deelgenomen. Daarna volgde de dubbele zegen door de Patriarch van Constantinopel en door de Bisschop van Rome. Het gebed is inderdaad de grondslag voor elke vruchtbare oecumenische dialoog onder leiding van de Heilige Geest die, zoals ik zei, de eenheid bewerkt.

De laatste ontmoeting – mooi maar ook pijnlijk – was die met een groep jonge vluchtelingen die gast zijn van de Salesianen. Ik vond die ontmoeting met enkele vluchtelingen uit de oorlogszone van het Midden–Oosten zeer belangrijk zowel om hen mijn nabijheid en die van de Kerk te laten voelen als om de waarde van de gastvrijheid te onderlijnen waarvan ook Turkije veel werk maakt. Nogmaals dank ik Turkije voor het onthaal van de vele vluchtelingen en van harte dank ik de Salesianen van Istanboel. Die Salesianen werken met vluchtelingen. Ze zijn moedig! Ik heb ook andere Duitse paters en een jezuïet ontmoet die met vluchtelingen werken. Maar dat Salesiaanse opvanghuis voor vluchtelingen is een mooie zaak, een verborgen werk. Ik dank oprecht al wie met vluchtelingen werken. Laten we bidden voor vluchtelingen en ballingen, dat de oorzaken van die pijnlijke kwaal mogen weggenomen worden.

Geliefde broers en zussen, moge de almachtige en barmhartige God het Turkse volk, zijn leiders en vertegenwoordigers van de verschillende godsdiensten verder beschermen. Dat ze samen een toekomst van vrede mogen opbouwen zodat Turkije een oord mag zijn waar verschillende godsdiensten en culturen vredevol samen bestaan. Laten we ook, op voorspraak van de Maagd Maria, bidden dat de Heilige Geest deze apostolische reis vruchtbaar maakt en in de Kerk de missionaire ijver doet toenemen om aan alle volkeren, met respect en in broederlijke dialoog, te verkondigen dat de Heer Jezus waarheid, vrede en liefde is. Alleen Hij is de Heer.