Boodschap aan de christelijke gezinnen

Wij, synodevaders, in Rome bijeen rond paus Franciscus in de buitengewone algemene vergadering van de bisschoppensynode, richten ons tot alle gezinnen van de verschillende continenten en in het bijzonder tot die welke Christus, de weg, de waarheid en het leven, volgen. Wij betonen onze bewondering en dankbaarheid voor het dagelijk getuigenis dat u ons en de wereld geeft met uw trouw, geloof, hoop en liefde. Ook wij, herders van de Kerk, zijn geboren en opgegroeid in een gezin met de meest verschillende geschiedenissen en lotgevallen. Als priesters en bisschoppen hebben wij gezinnen ontmoet en naast gezinnen geleefd die ons een lange reeks van schitterende dingen, maar ook van ellende niet alleen hebben verteld, maar ook in daden hebben laten zien. De voorbereiding zelf van deze synodevergadering [d:251], te beginnen bij de antwoorden op de vragenlijst die aan alle Kerken van de wereld is toegestuurd, heeft het ons mogelijk gemaakt de stem van zeer veel ervaringen van gezinnen te beluisteren. Onze dialoog op de dagen van de synode heeft ons vervolgens wederzijds verrijkt en ons geholpen te kijken naar heel de levende en complexe realiteit waarin de gezinnen leven. Wij houden u de woorden van Christus voor: “Ik sta voor de deur en klop. Als iemand mijn stem hoort en de deur opent, zal Ik bij hem binnenkomen en maaltijd met hem houden en hij met Mij” (Openb. 3, 20) [b:Openb. 3, 20]. Zoals Hij gewoon was te doen gedurende zijn tocht langs de wegen van het Heilig Land, ging Jezus de huizen in de dorpen binnen en Hij blijft ook vandaag langs de wegen van onze steden gaan. In onze huizen ervaart men licht- en schaduwzijden, maar soms ook dramatische beproevingen. De schaduw wordt soms nog dichter, zodat zij duisternis wordt, wanneer in het hart zelf van het gezin het kwaad en de zonde doordringt. Er is vooral de grote uitdaging van de trouw in de echtelijke liefde. Verzwakking van het geloof en de waarden, individualisme, verarming van de relaties, stress van een koortsachtigheid die geen reflectie kent, tekenen ook het gezinsleven. Zo is men getuige van niet weinig huwelijkscrises, die vaak haastig en zonder de moed van het geduld, de toetsing, de wederzijdse vergeving, de verzoening en ook het offer worden aangepakt. Mislukkingen maken zo plaats voor nieuwe relaties, nieuwe paren, nieuwe verbintenissen en nieuwe huwelijken en scheppen daarmee complexe gezinssituaties die voor een christelijke keuze problematisch zijn. Onder deze uitdagingen willen wij ook herinneren aan de zwaarte van het bestaan zelf. Wij denken aan het lijden dat zichtbaar kan worden in een gehandicapt kind, in een ernstige ziekte, in een neurologische aftakeling van de ouderdom, in de dood van een dierbaar iemand. De edelmoedige trouw van veel gezinnen die deze beproevingen doorstaan met moed, geloof en liefde is bewonderenswaardig, en zij beschouwen deze beproevingen niet als iets dat wordt weggerukt of wordt aangedaan, maar als iets dat hun wordt geschonken en zij schenken, omdat zij in dat zieke vlees de lijdende Christus zien.

Wij denken aan de economische moeilijkheden die worden veroorzaakt door perverse systemen, door het “fetisjisme van het geld en de dictatuur van een economie zonder gezicht en zonder een werkelijk menselijk doel” Evangelii Gaudium [[4984|55]], die de waardigheid van de mensen vernedert. Wij denken aan een werkeloze vader of moeder, machteloos ten opzichte van de ook primaire noden van hun gezin, en aan de jongeren die zich geconfronteerd zien met dagen van leegte en zonder verwachtingen en die ten prooi kunnen vallen aan de ontsporingen in drugs of criminaliteit. Wij denken ook aan de menigte arme gezinnen, aan die welk zich vastklampen aan een boot om een doel van overleven te bereiken, aan de gezinnen van vluchtelingen die zonder hoop de woestijnen intrekken, aan die welke eenvoudigweg worden vervolgd om hun geloof en hun geestelijke en menselijke waarden, aan die welke zijn getroffen door het bruut geweld van oorlog en onderdrukking. Wij denken ook aan de vrouwen die geweld ondergaan en worden onderworpen aan uitbuiting, aan mensenhandel, aan de kinderen en jongens en meisjes die het slachtoffer zijn van misbruik zelfs door hen die hen zouden moeten bewaken en laten opgroeien in vertrouwen, en aan de leden van zoveel gezinnen die worden vernederd en in moeilijkheden verkeren. “De cultuur van het welzijn verdooft ons en (...) en al deze levens die door gebrek aan mogelijkheden zijn geknot, lijken ons puur een schouwspel dat ons op geen enkele wijze stoort”. Evangelii Gaudium [[4984|54]] Wij doen een beroep op de regeringen en de internationale organisaties de rechten van het gezin voor het algemeen welzijn te bevorderen. Christus heeft gewild dat zijn Kerk een huis was waarvan de deur altijd gastvrij openstond zonder iemand buiten te sluiten. Daarom zijn wij de herders, gelovigen en gemeenschappen dankbaar die bereid zijn de innerlijke en maatschappelijke verscheurdheid van paren en gezinnen te begeleiden en zich hiermee te belasten.

Er is echter ook het licht dat ’s avonds brandt in de huizen van de stad, in de bescheiden woningen in de periferie of in de dorpen en zelfs in de krotten: het straalt en verwarmt lichaam en ziel. Dit licht wordt in het gebeuren van het huwelijk van de echtgenoten ontstoken met de ontmoeting: het is een gave, een genade die tot uitdrukking komt – zoals Genesis (Gen. 2, 18) [b:Gen. 2, 18] zegt -, wanneer de twee gezichten “tegenover” elkaar zijn, in “overeenstemmende, dat wil zeggen gelijke en wederzijdse” hulp. De liefde van man en vrouw leert ons dat ieder van beiden behoefte heeft aan de ander om zichzelf te zijn, waarbij hij of zij wel verschillende blijft in zijn of haar identiteit, die zich opent en openbaart in wederzijdse gave. Dit brengt de vrouw van het Hooglied op suggestieve wijze tot uitdrukking: “Mijn lief is van mij en ik ben van hem (...); ik ben van mijn lief en mijn lief is van mij” (Hoogl. 2, 16; Hoogl. 6, 3) [b:Hoogl. 2, 16; Hoogl. 6, 3].

De reis begint, wil deze ontmoeting authentiek zijn, met de verloving, een tijd van verwachting en voorbereiding. Zij wordt ten volle verwezenlijkt in het sacrament waarop God zijn zegel, zijn tegenwoordigheid en genade drukt. Deze weg kent ook zijn seksualiteit, tederheid, schoonheid, die ook langer duren dan de jeugdige kracht en frisheid. De liefde neigt er van natuur naar voor altijd te zijn, zelfs zijn leven te geven voor de persoon die men liefheeft. (Joh. 15, 13) [[b:Joh. 15, 13]] In dit licht volhardt de echtelijke, ene en onlosmakelijke liefde ondanks de zovele moeilijkheden van de menselijke beperking; zij is een van de mooiste, zij het ook gewoonste wonderen.

Deze liefde verbreidt zich door de vruchtbaarheid en het vermogen leven te schenken, dat niet alleen voortplanting is, maar ook gave van het goddelijk leven in het doopsel, opvoeding en catechese van de kinderen. Het is tevens het vermogen leven, genegenheid, waarden, een mogelijke ervaring te bieden aan wie geen leven heeft kunnen voortbrengen. De gezinnen die dit schitterend avontuur beleven, worden een getuigenis voor allen, in het bijzonder voor de jongeren.

Gedurende deze tocht, die soms een pad over grote hoogten is met moeite en vallen, is er altijd de aanwezigheid en de begeleiding van God. Het gezin ondervindt dit in de liefde en de dialoog tussen man en vrouw, tussen ouders en kinderen, tussen broers en zussen. Vervolgens beleeft het dit in het luisteren naar het woord van God en in het gemeenschappelijk gebed, een kleine oase van de geest, die iedere dag enkele ogenblikken kan worden geschapen. Er is derhalve de dagelijkse inzet van de opvoeding tot het geloof en het goede en mooie leven van het evangelie, tot heiligheid. Deze taak wordt vaak met grote liefde en toewijding ook gedeeld en uitgeoefend door grootvaders en grootmoeders. Zo presenteert het gezin zich als een authentieke huiskerk, die zich verbreedt tot het gezin van de gezinnen dat de universele Kerk is. De christelijke echtgenoten zijn vervolgens geroepen ook voor de jonge paren leraren van het geloof en in de liefde te worden.

Er is vervolgens een andere uitdrukking van broederlijke gemeenschap en dat is die van de naastenliefde, de gave, de laatsten, de gemarginaliseerden, de armen, de eenzamen, de zieken, de vreemdelingen, andere gezinnen in crisis nabij tezijn, zich bewust van het woord van de Heer: “Het is zaliger te geven dan te ontvangen” (Hand. 20, 35) [b:Hand. 20, 35]. Het is een geven van goederen, van gezelschap, van liefde en barmhartigheid, en ook een getuigenis van waarheid, liefde, levenszin.

Het hoogtepunt dat alle draden van de gemeenschap met God en de naaste doet samenkomen en samenvat, is de zondagse eucharistie, wanneer het gezin met heel de Kerk aan tafel gaat met de Heer. Hij geeft zich aan ons allen, pelgrims in de geschiedenis naar het doel van de laatste ontmoeting, wanneer “Christus alles in allen is” (Kol. 3, 11) [b:Kol. 3, 11]. Daarom hebben wij in de eerste fase van onze synodale weg nagedacht over de pastorale begeleiding en de nadering tot de sacramenten van hen die zijn gescheiden en opnieuw zijn gehuwd.

Wij, synodevaders, vragen u met ons op weg te gaan naar de volgende synode. Over u waart de aanwezigheid rond van de Heilige Familie van Jezus, Maria en Jozef in hun bescheiden huis. Ook wij verheffen, ons verenigend met de Familie van Nazareth, tot de Vader van allen onze smeekbede voor de gezinnen van deze aarde:

Vader, geef aan alle gezinnen de aanwezigheid van sterke en wijze echtgenoten, die de bron zijn van een vrij en verenigd gezin.

Vader, geef aan de ouders dat zij een huis hebben waar zij in vrede met hun gezin kunnen leven.

Vader, geef aan de kinderen dat zij een teken zijn van vertrouwen en hoop, en aan de jongeren de moed van een vaste en trouwe inzet.

Vader, geef allen dat zij het brood kunnen verdienen met hun handen, dat zij de rust van de geest proeven en de fakkel van het geloof levend houden, ook in de tijd van duisternis.

Vader, geef ons allen dat wij een steeds trouwere en geloofwaardigere Kerk zien bloeien, een rechtvaardige en menselijke stad, een wereld die waarheid, gerechtigheid en barmhartigheid liefheeft.