Zijn vijanden liefhebben en de band van het kwaad verbreken

Dierbare broeders en zusters, goedendag!

In het Evangelie van deze zondag (Mt. 5, 38-48) [b:Mt. 5, 38-48] – één van de bladzijden die de christelijke “revolutie” het best uitdrukken – toont Jezus de weg van de ware gerechtigheid, door de wet van de liefde die de wet van oog om oog en tand om tand overstijgt. Deze oude regel verplichtte om aan overtreders straffen op te leggen die gelijkaardig zijn als de toegebrachte schade: de dood aan iemand die doodslag gepleegd heeft, amputatie aan iemand die een kwetsuur toegebracht heeft, en zo verder. Jezus vraagt Zijn leerlingen niet het kwaad te ondergaan, in tegendeel, Hij vraagt te reageren, maar niet met een ander kwaad, doch met het goede. Zo wordt de band van het kwaad verbroken: kwaad brengt ander kwaad mee, nog een kwaad, en een ander kwaad ... Als deze ketting van het kwaad verbroken wordt, veranderen de dingen echt. Het kwaad is namelijk "leegte", een leegte aan goedheid, en men kan de leegte niet vullen met een andere leegte, doch alleen met "volheid", dat wil zeggen met het goede. Tegenmaatregelen leiden nooit naar de oplossing van een conflict. “Gij hebt mij dit aangedaan, ik ga het u vergelden”: dat lost nooit een conflict op en het is evenmin christelijk.

Volgens Jezus kan de afwijzing van geweld ook inhouden dat men afstand doet van een legitiem recht, en Hij geeft er enkele voorbeelden van: de andere wang aanbieden, afstand doen van zijn kleding of geld, andere offers op zich nemen. (Mt. 5, 39-42) [[b:Mt. 5, 39-42]] Maar deze verzaking betekent niet dat de eisen van de rechtvaardigheid geïgnoreerd of tegengesproken worden: nee, in tegendeel, christelijke liefde die zich op een bijzondere manier door barmhartigheid uit, is een hogere verwezenlijking van de rechtvaardigheid. Wat Jezus ons wil leren, is het juiste onderscheid tussen rechtvaardigheid en wraak. Rechtvaardigheid en wraak van elkaar onderscheiden. Wraak is nooit rechtvaardig. Het is ons toegelaten gerechtigheid te vragen, het is onze plicht de rechtvaardigheid te beoefenen. Het is ons daarentegen verboden wraak te nemen of aan te zetten tot wraak, wat zij ook moge zijn, omdat zij de uitdrukking is van haat en geweld.

Jezus wil geen nieuwe civiele orde invoeren, doch eerder het gebod van de naastenliefde en dat houdt ook liefde in voor de vijand: “Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen” (Mt. 5, 44) [b:Mt. 5, 44]. En dat is niet gemakkelijk. Dit woord moet niet begrepen worden als een goedkeuring van het kwaad dat een vijand gedaan heeft, maar als een uitnodiging tot een hoger perspectief, een edelmoedig perspectief, gelijkend op dat van de Hemelse Vader die – zegt Jezus – “de zon doet opgaan over slechten en goeden en het laat regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen” (Mt. 5, 45) [b:Mt. 5, 45]. Tenslotte is ook de vijand een mens en als zodanig geschapen naar Gods beeld, ook al is dat beeld momenteel verduisterd door onwaardig gedrag.

Wanneer wij over “vijanden” spreken, moeten wij niet denken aan ik weet niet welke personen, verschillend en ver van ons. Wij hebben het ook over onszelf, wij die in conflict kunnen raken met onze naaste, soms met onze familie. Hoeveel onenigheid is er niet in families! Laat ons eens daaraan denken. Vijanden zijn ook degenen die kwaad over ons spreken, die ons lasteren en onrecht aandoen. En het is niet gemakkelijk dit te verwerken. Wij zijn geroepen al die mensen met het goede te beantwoorden, het goede dat ook zijn strategieën heeft, door de liefde ingegeven.

Moge de Maagd Maria ons helpen Jezus op deze veeleisende weg te volgen, die de menselijke waardigheid werkelijk verheerlijkt en ons doet leven als kinderen van onze Vader in de Hemel. Moge Zij ons helpen geduld, gesprek en vergeving in praktijk te brengen, en zo in ons dagelijks leven gemeenschapszin en broederlijkheid te bewerken, vooral in onze familie.

Na het bidden van het Angelus
Uit de provincie Kasaï-Centraal bereiken ons helaas weer berichten over gewelddadige en wrede conflicten. Ten opzichte van de slachtoffers voel ik een sterke pijn, vooral vanwege de vele getroffen kinderen die van hun families en scholen werden weggerukt om als kindsoldaten misbruikt te worden. De kindsoldaten… Dat is een drama!

Ik doe opnieuw een dringend beroep op het geweten en de verantwoordelijkheid van de nationale en internationale machthebbers, dat zij adequaat en tijdig deze broeders en zusters van ons te hulp schieten. Laten we voor hen bidden en voor alle volkeren die in andere delen van Afrika en de wereld te lijden hebben van geweld en oorlog”, zei de paus. “Ik denk daarbij in het bijzonder aan de bevolkingen van Pakistan en Irak, die zijn getroffen door wrede terroristische daden in de afgelopen dagen. Laten we bidden voor de slachtoffers, voor de gewonden en de nabestaanden. Laten wij vurig bidden dat elk door haat verhard hard zich tot de vrede mag bekeren, volgens de wil van God.

Bidden we een moment in stilte {Ave Maria}

{...}