De Kerk: 3. Nieuw Verbond en een nieuw Volk

Dierbare broeders en zusters, goede dag!

Tijdens de vorige catecheses [d:155] hebben wij gezien dat de Kerk een volk is, een volk dat door God met geduld en liefde werd voorbereid en waartoe wij allen geroepen zijn. Vandaag wil ik de nadruk leggen op de nieuwheid die eigen is aan dit volk: het gaat echt om een nieuw volk, dat steunt op een nieuw verbond, door de Heer bezegeld met de gave van zijn leven. Deze nieuwheid ontkent de voorgaande weg niet en is er ook niet aan tegengesteld, integendeel, hij wordt verder gezet en tot voltooiing gebracht.

Een zeer betekenisvolle figuur vormt de scharnier tussen het Oude en het Nieuwe Testament: Johannes de Doper. Voor de synoptische Evangelies is hij de “voorloper”, hij die de komst van de Heer voorbereidt door het volk klaar te maken voor de bekering van het hart en voor het aanvaarden van de nabij zijnde vertroosting van God. Voor het Evangelie volgens Johannes is hij “de getuigen”. Johannes de Doper heeft een centrale rol in heel de Schrift omdat hij de brug is tussen de belofte van het Oude Testament en haar vervulling, tussen de profeten en hun verwerkelijking in Jezus Christus. Door zijn getuigenis wijst Johannes Jezus aan, nodigt ons uit Hem te volgen en zegt zonder omwegen dat dit nederigheid, berouw en bekering vraagt. Hij nodigt uit tot nederigheid, berouw en bekering.

Zoals Mozes het verbond met God gesloten had op basis van de op de Sinaï ontvangen Wet, zo geeft Jezus, op een heuvel aan de boorden van het meer van Galilea, aan zijn leerlingen en aan de menigte een nieuwe leer die begint met de Zaligsprekingen. Mozes geeft op de Sinaï de Wet en Jezus, de nieuwe Mozes, geeft de Wet op die heuvel aan de boorden van het meer van Galilea. De Zaligsprekingen zijn de weg die God wijst als antwoord op het ingeboren menselijk verlangen naar geluk. Zij vervolmaken de geboden van het Oude Testament. We zijn gewoon de Tien Geboden te leren – jullie kennen ze ongetwijfeld want jullie hebben ze in de catechese geleerd – maar we zijn niet gewoon de Zaligsprekingen te herhalen. Laten we trachten ze ons te herinneren en ze in ons hart te prenten. Laten we het zo doen: ik noem ze een na een en jullie herhalen ze. Akkoord?

Eerst: “Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig de zuiveren van hart, want zij zullen God zien”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd worden”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig die vervolgd worden om de gerechtigheid, want hun behoort het Rijk der hemelen”. (De aanwezigen herhalen)

“Zalig zijt gij wanneer men u beschimpt, vervolgt en lasterlijk van allerlei kwaad beticht om Mijnentwil”. Ik help jullie (de Paus herhaalt samen met de aanwezigen): “Zalig zijt gij wanneer men u beschimpt, vervolgt en lasterlijk van allerlei kwaad beticht om Mijnentwil”.

“Verheugt u en juicht, want groot is uw loon in de hemel”. (De aanwezigen herhalen)

Mooi zo! Maar, laten wij een afspraak maken: ik geef jullie huiswerk, huiswerk. Neem het Evangelie dat je bij je draagt... Herinner je het dat je altijd een klein Evangelieboek bij je moet hebben, op zak, in je tas, altijd. Neem het Evangelie dat je thuis of bij je hebt. In de eerste hoofdstukken van Matteüs – ik denk het vijfde – vind je de Zaligsprekingen. Vandaag, morgen, thuis lees je ze. Zal je dat doen?

(Aanwezigen: Ja!).

Om ze niet te vergeten, want het is de Wet die Jezus ons geeft! Zal je het doen? Dankjewel.

Deze woorden bevatten heel de nieuwheid die Christus gebracht heeft en heel de nieuwheid van Christus staat in deze woorden. In feite zijn de Zaligsprekingen een portret van Jezus, zijn leefvorm. Ze zijn de weg naar het ware geluk, die ook wij, met de genade die Jezus ons schenkt, kunnen gaan.

Behalve de nieuwe Wet, geeft Jezus ons ook de “afsprakenlijst” op basis waarvan we zullen geoordeeld worden. Bij het einde van de wereld zullen we geoordeeld worden. En welke vragen zullen ons dan gesteld worden? Welke vragen? Op grond van welke afsprakenlijst zal de rechter ons oordelen? Dat is wat wij in het 25ste hoofdstuk van het Evangelie volgens Matteüs vinden. De opdracht vandaag is dus: het vijfde hoofdstuk van Matteüs lezen, waar je de Zaligsprekingen vindt; en het 25ste hoofdstuk waar je de afsprakenlijst vindt, de vragen die ons op de dag van het oordeel zullen worden gesteld. Wij zullen dan geen titels, waarborgen, voorrechten kunnen aanvoeren. De Heer zal ons herkennen als wij op onze beurt Hem zullen herkend hebben in de arme, de hongerige, in wie behoeftig en uitgesloten wordt, in wie lijdt en alleen is….Dit is een van de fundamentele maatstaven om ons christelijk leven te toetsen, om ons elke dag, op uitnodiging van Jezus, te meten. Ik lees de Zaligsprekingen en denk na hoe mijn christelijk leven zou moeten zijn en daarbij doe ik het gewetensonderzoek aan de hand van het 25ste hoofdstuk van Matteüs. Elke dag: ik heb dit gedaan, ik heb dat gedaan… het zal ons goed doen! Het zijn eenvoudige maar concrete zaken. Geliefde vrienden, het nieuwe verbond bestaat hierin: ons in Christus zien, bekleed met de barmhartigheid en het medelijden van God. Dat is wat ons hart van vreugde vervult, dat is wat ons leven tot een mooi en geloofwaardig getuigenis maakt van de liefde van God voor alle broeders die wij elke dag ontmoeten. Denk aan de huiswerken! Vijfde en 25ste hoofdstuk van Matteüs. Dankjewel!