Tot de religieuzen

Het verheugt mij, dat ik dit ogenblik van gebed met U mag doorbrengen met U, die hier de Nederlandse religieuzen vertegenwoordigt:

• de monialen en monniken die God eren, niet alleen door hun gebed en liturgie, maar ook door hun werk en gastvrij­heid;
• de duizenden zusters en broeders, die zich wijden aan on­derwijs en ziekenzorg en aan missiewerk in Uw eigen land en in vele andere landen;
• de priester-religieuzen, die voor de Kerk van Christus werken op alle terreinen van de zielzorg.

De kerk in Nederland heeft veel te danken aan de reli­gieuzen: Engelse en Ierse monniken hebben hier voor het eerst het Evangelie gebracht. Vele kloosterorden en -congre­gaties hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de emancipatie van de Katholieken in Uw land. Het ge­bed en de toewijding van de religieuzen hebben aan Uw kerk een eigen gezicht gegeven. Zelfs namen van straten in deze stad herinneren aan de aanwezigheid van religieuze gemeen­schappen in de loop der eeuwen. De stenen van de kathe­draal van Sint Catharijne zouden een lange en boeiende ge­schiedenis kunnen vertellen over de Karmelieten en Johannieters, die hier ooit leefde. Dit kerkgebouw heeft periodes gekend van opbouwen bloei, van crisis en ontluistering, en van wedergeboorte. Ligt hierin niet een zekere overeenkomst met de geschiedenis van het religieuze leven in Uw land? Ook dit heeft periodes van bloei gekend, met steeds meer kloostergemeenschappen, die beantwoord hebben aan de pastorale noden en prachtig werk. verricht hebben in Uw eigen land en in de missielanden. Sinds verscheidene jaren lijkt het religieuze leven minder aantrekkingskracht uit te oefenen op jon.ge mensen. Dat brengt een zorgwekkende vergrijzing met zich mee, die veel pogingen tot vernieuwing verlamt. Ook kloosterfamilies le­ven uit het Paasmysterie. Uit dit mysterie van dood en ver­rijzenis moeten zij de moed putten om het hoofd te kunnen bieden aan de problemen, die zich voordoen met betrekking tot de toekomst van het kloosterleven.

Ik deel Uw bezorgdheid over het afnemen van de roe­pingen. Wat is de oorzaak hiervan? Ongetwijfeld ligt er een zekere verklaring in de culturele veranderingen van onze tijd. Maar men moet ook denken aan het proces van secularisatie, dat het religieuze leven doormaakt. Er is een vorm van aan­wezigheid in de wereld, die langzaam maar zeker leidt tot het verdwijnen van de eigenheid en van de doorzichtigheid van het gewijde leven. "Het is eigen aan het religieuze leven om een teken van te­genspraak te zijn." Paus Joahnnes Paulus,.. Paus Joahnnes Paulus, Toespraak tot de religieuzen van 2 februari 1984 Niet tegen de mens, maar juist tegen wat onmenselijk is in de huidige maatschappij. Niet tegen de moderne wereld, maar juist om haar te redden. Het religieuze leven behoudt zijn aantrekkingskracht, als het in het dagelijkse leven God in zekere zin zichtbaar durft te maken. Zorg om een verkeerd begrepen ontplooiing van de mens of om het welzijn van de communiteit, een zekere verburgerlijking hebben het zoeken van het enig noodzakelijke verzwakt, waarvan het kloosterleven toch moet getuigen. De crisis in de roepingen is niet op de eerste plaats te wijten aan gebrek aan edelmoedigheid bij de jongeren. Zij is eerder een gevolg van het feit, dat men in het religieuze leven niet meer voldoende een profetisch teken van de aanwezigheid van God kan zien, dat juist het belangrijkste aspect is van het kloosterleven.

De religieuzen moeten inderdaad op creatieve wijze la­ten zien, dat hun leven op zich betekenis heeft. De Kerk heeft minder behoefte aan het werk van de religieuzen, dan aan hun aanwezigheid. Zij delen op een bijzondere wijze in het gewijde karakter van het volk Gods. Op hun eigen ma­nier brengen zij bepaalde aspecten van het Evangelie in beeld. Maar op de eerste plaats door hun gebedsleven, door de dialoog van ieder persoonlijk en van geheel de communiteit met Hem, die hun eerste en belangrijkste gesprekspartner moet blijven in de loop van hun dagen vol werk, herinneren zij hun tijdgenoten eraan, dat een pauze van waarachtige aan­bidding vruchtbaarder is, dan welke activiteit ook, zelfs als deze apostolisch is. vgl: Aan de voltallige vergadering van de Congregatie voor de religieuzen en de se­culiere instituten [[[2660]]] Het godsdienst-onder­richt, de prediking en de pastoraal blijven zonder uitwerking, als zij niet vergezeld gaan van het getuigenis van personen, die in innige verbondenheid met de Heer leven. Door heel hun leven moeten de religieuzen Christus laten zien zoals Hij de berg beklimt om te bidden, zoals Hij aan de scharen het rijk van God verkondigt, zieken en gewonden geneest en zon­daars tot een deugdzaam leven bekeert, of de kinderen zegent en iedereen weldoet, daarbij steeds gehoorzamend aan de wil van de Vader, die Hem zond. Lumen Gentium [[617|46]] Als religieuzen bent U gewoon elkaar broeder en zuster te noemen. Deze benaming nodigt U uit samen te leven als in een gezin. Zij herinnert eraan, dat het kind zijn van God, die Onze Vader is, de broederlijke verhouding tussen alle men­sen moet bepalen en beheersen.

U hebt gekozen voor een leven in maagdelijkheid omwille van het rijk der hemelen. Dat is een genadegave, die het hart vrij maakt voor een vurige liefde tot God en tot de naas­te. Zo wordt het hart een bron van geestelijke vruchtbaar­heid. Het lijdt geen twijfel, dat het ongehuwd-zijn, waarvoor U vrijwillig gekozen hebt, soms een gevoel van eenzaamheid meebrengt. Het schept een leegte in U die U zal helpen beter het leed te begrijpen van degenen, die onvrijwillig tot een­zaamheid zijn veroordeeld. En wanneer deze leegte aanvaard wordt en door Christus gevuld wordt, zal zij U ook geschikt maken om aan de mensen de liefde van de Verlosser te tonen, teneinde hen tot Hem te voeren. Zo zal zijn rijk van liefde komen en zal zijn Naam, die liefde is, geheiligd wor­den. De keuze die U gemaakt hebt, stelt U niet alleen in staat enkel zorg te hebben voor de zaak van de Heer, maar zij brengt ook het leven van alle mensen dichter bij het eschato­logische rijk van God en stelt dit in zekere zin tegenwoordig in de wereld. vgl. Redemptionis donum, n... vgl. Redemptionis donum, n. 11

U bent ook geroepen Christus uit te beelden in zijn ar­moede. U hebt gekozen voor een sober leven, ja zelfs voor een arm leven. Iedere dag bidt u: Geef ons heden ons dagelijks brood. De kern van dit gebed is het vertrouwen op God. Hij zorgt ervoor, dat er op deze wereld genoeg is voor ieder­een. wanneer de mensen weerstand bieden aan de bekoring om zich veilig te stellen met een opeenhoping van consump­tiegoederen. De edelmoedigheid van het Nederlandse volk is voorbeeldig en zijn religieuzen zetten zich vol ijver in voor allerlei goede werken. De kerk beschouwt de liefde voor de armen, op geestelijk en op materieel vlak, als een wezenlijk onderdeel van de navolging van Christus in zijn armoede. Als U in materiele armoede leeft, zult U de bede vervullen:

Geef ons allen vandaag ons dagelijks brood.

U hebt een leven van gehoorzaamheid gekozen om daardoor nederig de gehoorzaamheid van de Verlosser na te volgen. Uw dagelijkse bede: Uw wil geschiede vertolkt Uw vurig verlangen om Gods bedoelingen met de wereld uit te voeren. Zeker, onderwerping aan Gods wil en gehoorzaam­heid aan zijn wet zijn een van de voorwaarden voor ieder christelijk leven. Maar door Uw gelofte van gehoorzaamheid verwijst U speciaal naar Christus, die gehoorzaam was tot aan de dood. Door deze gehoorzaamheid blijkt uw totale be­schikbaarheid jegens de Heilige Geest, die allereerst werk­zaam is in de Kerk, maar zich ook manifesteert in de regel of de constituties van Uw instellingèn. Deze beschikbaarheid zal de ziel zijn van Uw onderwerping aan Uw wettige overhe­den, die voor de ogen van het geloof de wil van God bemid­delen. Zij zal ook gestalte krijgen in edelmoedige gehoor­zaamheid aan het leerambt van de Kerk, dat de echtheid van de leer en van de eredienst moet waarborgen en de taak van gids en herder vervult. Uw vrijwillige gehoorzaamheid is een bijzondere uitdrukking van Uw innerlijke vrijheid. Door zo de wil van de Vader te volbrengen werkt Uw door Uw ja mee aan de opbouw van de Kerk van zijn Zoon in de Geest, die het kloosterleven opwekt. Om de wil van de Heer steeds be­ter te kunnen volbrengen is het nodig het regelmatig ontvan­gen van het sacrament van de verzoening niet te verwaarlo­zen.

Dierbare broeders en zusters. ik wil hier de dank van de Kerk vertolken voor Uw leven volgens de evangelische ra­den, waarmee U uitdrukking geeft aan Uw absolute liefde voor Christus. Ik herhaal ook dat zij groot vertrouwen in U stelt en rekent op Uw volledige en edelmoedige medewerking om te denken en te handelen overeenkomstig haar leer en richtlijnen. De Kerk in Nederland mag veel verwachten van Uw inzet. Ik nodig U uit Uw inspanningen te vernieuwen en U niet te laten ontmoedigen door de moeilijkheden, die voortkomen uit een geseculariseerde omgeving. Als het religieuze leven met grote trouwen volledige overgave wordt beleefd, dan be­tekent het een kracht voor de vernieuwing van heel het chris­telijke leven. Geeft edelmoedig antwoord op deze uitdaging.

Wij zijn echter zondaars en erkennen dit ook, als wij in het Onze Vader bidden: "Vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven." Deze dagelijkse bede zal een steun zijn voor Uw communiteitsleven bij de moei­lijkheden, die zich kunnen voordoen in de onderlinge betrek­kingen. Zo zult U getuigenis afleggen van waarachtige broe­derlijkheid, die laat zien, dat Christus in Uw midden leeft uit getuigenis van broederlijke liefde zal een steun en een hoop zijn voor de mens van onze tijd, die geestelijk moe is. Zo zal de wereld van onze tijd de Blijde Boodschap ontvangen, niet van bedrukte en bedroefde mensen maar van dienaars van het Evangelie, die bezieling uitstralen en de vreugde, die zij zelf eerst van Christus ontvangen hebben. vgl. Redemptionis donum, n... vgl. Redemptionis donum, n. 16 De Maagd Maria, die geheel en volmaakt aan God was toegewijd en het grootste voorbeeld is voor allen, die aan God toegewijd zijn, moge U leren Uw edelmoedigheid aan te wakkeren. Moge zij U op een bijzondere wijze bijstaan in Uw Godgewijde leven! vgl. Redemptionis donum, n... vgl. Redemptionis donum, n. l7 Terwijl ik dit aan Haar vraag, bid ik ook voor U tot haar Zoon om licht en kracht. Ik zegen U van ganser harte.