Oecumenische gedachtenis van de getuigen van het geloof in de twintigste eeuw

"Als de graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft hij alleen: maar als hij sterft, brengt hij veel vrucht voort" (Joh. 12, 24) [b:Joh. 12, 24]. Op de avond voor Zijn Lijden voorspelt Jezus met deze woorden Zijn verheerlijking door Zijn dood. We hebben deze uitdagende waarheid zojuist gehoord in de Evangelie acclamatie.Het weerklinkt deze avond krachtig op deze veelbetekenende plaats, waar we de "getuigen van het geloof in de twintigste eeuw" gedenken.

Christus is de graankorrel die door Zijn dood vruchten van altijddurende leven heeft voortgebracht. En door de eeuwen heen zijn Zijn discipelen in de voetsporen getreden van de Gekruisigde Koning, geworden tot een talloze menigte "van elke natie, ras, mens en taal": apostelen en belijders van het geloof, maagden en martelaren, moedige voorlopers van het Evangelie en stille dienaren van het Koninkrijk.

Geliefde Broeders en Zusters verenigd in Jezus Christus door het geloof! Ik ben juist vandaag blij u mijn broederlijke vredeswens aan te bieden, daar we gezamenlijk de getuigen van het geloof van de twintigste eeuw gedenken. Ik begroet hartelijk de vertegenwoordigers van het Oecumenische Patriarchaat en van de andere Orthodoxe Kerken, evenals allen van de oude Kerken van het Oosten. Evenzo dank ik de vertegenwoordigers van de Anglicaanse Gemeenschap, van de wereldwijde Christelijke Gemeenschappen uit het Westen en de Oecumenische organisaties voor hun broederlijke aanwezigheid.

Verzameld als we zijn in het Colosseum voor deze betekenisvolle jubileumviering, is onze gezamenlijk bijeenkomst deze avond voor ons allen een bron van grote emotie. De monumenten en de ruïnes van het oude Rome spreken tot de mensheid over het lijden en vervolgingen, met standvastigheid doorstaan door onze voorlopers in het geloof, de Christenen van de eerste generaties. Deze oude resten herinneren ons hoe juist de woorden van Tertullian waren die schreef: "sanguis martyrum semen christianorum" - ( het bloed van de martelaren is het zaad voor nieuwe Christenen 50,13: CCL 1,171 [[968]] ).

De ervaring van de martelaren en de getuigen van het geloof is niet alleen karakteristiek voor het begin van de Kerk, maar kenmerkt elke tijdperk van haar geschiedenis. In de twintigste eeuw, en misschien zelfs meer dan in de eerste periode van het Christendom, zijn er een groot aantal mannen en vrouwen geweest die getuigenis aflegden van het geloof door lijden dat vaak heldhaftig was. Hoeveel Christenen toonden in de loop van de twintigste eeuw in elk werelddeel hun liefde voor Christus door bloed vergieten! Zij ondergingen diverse vormen van vervolging, zij ondervonden haat en uitsluiting, geweld en moord. Vele landen met oude christelijke tradities werden eens te meer landen waar trouw aan het Evangelie een hele hoge prijs vroeg. In onze eeuw is "de getuigenis aan Christus door het bloedvergieten zelfs geworden tot een gemeen erfgoed van Katholieken, Orthodoxen, Anglicanen en Protestanten" Tertio millennio adveniente [[265|37]].

De generatie waartoe ik behoor heeft de gruwel van de oorlog ervaren, de concentratiekampen, vervolging. In mijn geboorteland werden gedurende de Tweede Wereldoorlog priesters en Christenen afgevoerd naar uitroeiingskampen. In Dachau alleen al werden zo'n drieduizend priesters geïnterneerd. Hun opoffering was verbonden aan dat van vele Christenen van andere Europese landen, van wie sommigen behoorden tot andere Kerken en Geestelijke Gemeenschappen.

Ikzelf ben een getuige van veel pijn en vele berechtingen, ik heb dit in mijn jeugd gezien. Mijn priesterschap werd vanaf het allereerste begin gekenmerkt "door de grote opoffering van talloze mannen en vrouwen van mijn generatie". p 39 [[7822]] De ervaring van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende jaren brachten mij ertoe om nauwkeurig en met dankbaarheid het lichtende voorbeeld te beschouwen van degenen die, vanaf het begin tot het einde van de twintigste eeuw, te maken kregen met vervolging, geweld, dood vanwege hun geloof en omdat hun gedrag was geïnspireerd door de waarheid van Christus.

En er zijn zoveel van deze mensen! Ze mogen niet worden vergeten, beter nog zij moeten worden herdacht en hun leven vastgelegd. Vele namen zijn onbekend; sommige namen zijn gedenigreerd door hun vervolgers, die probeerden schande aan het martelaarschap toe te voegen; andere namen zijn verzwegen door hun beulen. Maar de Christenen bewaren de herinnering van een groot aantal van hen. Dit is gebleken door de talrijke verzoeken bij de uitnodiging om niet te vergeten, ontvangen door de "Nieuwe Martelaren" Commissie binnen het Comité voor het Grote Jubeljaar. De Commissie heeft hard gewerkt om de kerkelijke herinnering te verrijken en bij te werken met de getuigenissen van al deze mensen, zelfs van degenen die onbekend zijn, die "zich geheel en al hebben ingezet voor de naam van onze Heer Jezus Christus" (Hand. 15, 26) [b:Hand. 15, 26]. Ja, zoals de Orthodoxe Aartsbisschop Benjamin van Sint Petersburg, gemarteld in 1922, schreef op de avond van zijn executie: "De tijden zijn veranderd en het is mogelijk geworden veel te lijden uit liefde voor Christus..". Met dezelfde overtuiging verklaarde de Lutheraan Pastoor Paul Schneider vanuit zijn cel in Buchenwald eens te meer in de aanwezigheid van zijn bewakers: "Aldus zegt de Heer: Ik ben de Verrijzenis en het Leven!"

De aanwezigheid van vertegenwoordigers van andere Kerken en Geestelijke Gemeenschappen geven de viering van vandaag bijzondere betekenis en welsprekendheid in dit Jubeljaar 2000 [d:17]. Het toont aan dat het voorbeeld van de heldhaftige getuigen van het geloof werkelijk kostbaar is voor alle Christenen. De twintigste eeuw, waarin haast alle Kerken en Geestelijke Gemeenschappen vervolging hebben gekend, verenigt Christenen in hun lijden en maakt hun gedeelde opoffering tot een teken van hoop voor de tijden die komen.

Deze broeders en zusters in geloof tot wie wij ons vandaag in dankbaarheid en met verering wenden, staan als een onmetelijk panorama van christelijke Menselijkheid in de twintigste eeuw, een panorama van het Evangelie van de Zaligsprekingen, gaven hun leven door bloedvergieten.

"Zalig zijt gij, wanneer men u beschimpt,vervolgt en lasterlijk van allerlei kwaad beticht om Mijnentwil: verheugt u en juicht, want groot is uw loon in de hemel" (Mt. 5, 11-12) [b:Mt. 5, 11-12]. Hoe goed passen deze woorden van Christus de talloze getuigen van het geloof in de laatste eeuw, beledigd en vervolgd, maar nooit gebroken door de macht van de duivel!

Waar haat het totale leven leek te bederven zonder kans om te ontsnappen aan zijn logica, bewezen zij dat "liefde sterker is dan de dood". Met vreselijke systemen van onderdrukking die de mens schond, in plaatsen van pijn, temidden van de zwaarste ontberingen, door zinloze tochten, blootgesteld aan koude en honger, gefolterd, lijdend op zovele manieren, verklaarden zij luid hun trouw aan de gekruisigde en verrezen Christus. Over enkele ogenblikken zullen wij enkele van deze treffende getuigenissen horen.

Talloze aantallen weigerden zich over te geven aan de aanbidding van de valse goden in de twintigste eeuw en werden opgeofferd aan het communisme, nazisme, door de afgoderij van staat of ras. Vele anderen kwamen om gedurende de etnische of stammenoorlogen, omdat zij de wijze van denken verwierpen die vreemd was aan het Evangelie van Christus. Sommigen kwamen aan hun einde, omdat zij, net als de Goede Herder, besloten bij hun mensen te blijven, ondanks intimidatie. In elk werelddeel en gedurende de gehele twintigste eeuw, zijn er mensen geweest die liever de voorkeur gaven aan de dood dan ontrouw te zijn aan hun zending. Religieuze mannen en vrouwen beleefden hun wijding door bloedvergieten. Mannen en vrouwen stierven door hun leven te geven uit liefde voor hun broeders en zusters, speciaal de armen en de zwakkeren. Vele vrouwen verloren hun leven om hun waardigheid en kuisheid te bewaren.

"Wie zijn leven bemint, verliest het; maar wie zijn leven in deze wereld haat, zal het ten eeuwigen leven bewaren" (Joh. 12, 25) [b:Joh. 12, 25]. Enige minuten geleden luisterden we naar deze woorden van Christus. Zij bevatten een waarheid die de tegenwoordige wereld vaak veracht en verwerpt, eigenliefde makend tot belangrijkste criterium van het leven. Maar de getuigen van het geloof die ook vanavond tot ons spraken met hun voorbeeld, beschouwden niet hun eigen voordeel,niet hun eigen welzijn, niet hun eigen overleving van grotere waarde dan trouw aan het Evangelie. Ondanks al hun zwakheid weerstonden zij krachtig het kwade. In hun breekbaarheid toonden zij krachtig de macht van het geloof en Gods genade.

Geliefde Broeders en Zusters, de kostbare erfenis die deze moedige getuigen voor ons hebben nagelaten is een erfgoed die gedeeld wordt door alle Kerken en Geestelijke Gemeenschappen. Het is een erfenis die krachtiger spreekt dan alle oorzaken van verdeeldheid. De oecumene van de martelaren en de getuigen van het geloof is het meest overtuigende van alles; aan alle Christenen van de twintigste eeuw toont het de weg naar eenheid. Het is de erfenis van het Kruis gezien in het licht van Pasen: een erfgoed die de Christenen verrijkt en ondersteunt wanneer zij voortgaan in het nieuwe millennium.

Als wij ons beroemen op deze erfenis is dit niet vanwege enige partijdige geest en nog minder vanwege enige wens tot wraak op de vervolgers, maar ten einde de buitengewone kracht van God duidelijk te maken, die niet opgehouden heeft te handelen, wanneer en waar dan ook. We doen dit wanneer we onszelf zonder pardon offeren, gelovig naar het voorbeeld van de talloze getuigen die zelfs gedood werden als zij baden voor hun vervolgers.

In de zojuist begonnen eeuw en millennium moge de herinnering aan onze broeders en zusters altijd levend blijven. Inderdaad, mogen ze zelfs sterker worden! Laten we het doorgeven van generatie op generatie, zodat hierdoor een diepe christelijke vernieuwing mag bloeien! Laat het bewaard worden als een schat van volmaakte waarde voor de Christenen van het nieuwe millennium, en laat het het zuurdesem worden om alle volgelingen van Christus tot volle gemeenschap te brengen!

Ik spreek deze hoop uit met een diep bewogen hart. Ik bid de Heer dat de menigte van getuigen die ons omringen, allen willen helpen die geloven met niet minder moed uitdrukking te geven aan onze liefde voor Christus, voor Hem die altijd levend is in Zijn Kerk; zoals Hij was gisteren, en is vandaag en zal zijn morgen en voor altijd!