De Onbevlekte Ontvangenis en de gezondheidszorg vanuit de Christelijke wortels van Europa

Aan de dierbare broeder
Javier Kardinaal Lozano Barragan
President van de Pauslijke Raad voor de Ziekenpastoraal De Werelddag van de zieken, een gedenkdag die ieder jaar op een ander continent gevierd wordt, heeft deze keer een unieke betekenis. Ze vindt namelijk plaats in Lourdes, Frankrijk, de plaats waar de Maagd op 11 februari 1858 verschenen is en die sindsdien doel is geworden van talrijke bedevaarten. De Moeder van God wilde in deze bergachtige omgeving haar moederlijke liefde voor de lijdende en zieke openbaren. Sindsdien is nog steeds met haar blijvende zorg aanwezig.

Het Mariaheiligdom werd daarom ook gekozen, omdat in 2004 het 150 jaar is na de dogmaverklaring van de Onbevlekte Ontvangenis. Het was 8 december 1854 dat mijn voorganger zaliger nagedachtenis, de Zalige Pius IX, met de dogmatische Bul Ineffabilis Deus [254] de leer verkondigde "welke vaststelt dat de Allerheiligste Maagd Maria op het eerste ogenblik van haar Ontvangenis door een bijzondere genade en een bijzonder voorrecht van de almachtige God, dank zij de verdiensten van Jezus Christus, de Verlosser van de mensheid, gevrijwaard werd van elke smet van de erfzonde." Ineffabilis Deus [[254|22]]. In Lourdes zei Maria destijds in de plaatselijk dialect: "Que soy era Immaculada Councepciou"

Wilde de Maagd met deze woorden niet haar verbondenheid met de gezondheid en het leven tot uitdrukking brengen? Toen door de erfzonde de dood in de wereld is gekomen, zo heeft God door de verdiensten van Jezus Christus Maria van de smet van deze zonde gevrijwaard en over ons is het heil en het leven gekomen (Rom. 5, 12-21) [[b:Rom. 5, 12-21]]. Het dogma van de Onbevlekte Ontvangens voert is tot in het hart van het geheim van de schepping van de wereld en de verlossing (Ef. 1, 4-12; Ef. 3, 9-11) [[b:Ef. 1, 4-12; Ef. 3, 9-11]]. God wilde de mens het volle leven geven (Joh. 10, 10), maakte Zijn plan echte afhankelijk van het vrije en welwillende antwoord. Door de ongehoorzaamheid is deze gave afgewezen, en leidde het tot zonde, en daarme heeft de mens de levensnoodzakelijke dialoog met de Schepper op tragische wijze onderbroken. Het "Ja" van God, bron van het volle leven, stond tegenover het "Neen" van de mens, de mens vervult van hoegmoedige zelfgenoegzaamheid als voorbode van de dood (Rom. 5, 19) [[b:Rom. 5, 19]].

De gehele mensheid werd tot in het diepst getroffen door deze geslotenheid tegenover God. Allen Maria van Nazareth werd, met het oog op de verdiensten van Christus, van deze smet van de oerzonde gevrijwaard en volledig in het goddelijke plan van God opgenomen, waarmee de hemelse Vader in haar het voornemen, dat Hij voor de mensen voorzien had, kon verwerkelijken.

De Onbevlekte Ontvangenis verwijst naar de harmonische vervlechting tussen het "Ja" van God en het "Ja" van Maria, dat ze vanuit een volledige overgave uitsprak, toen de Engel haar de Blijde Boodschap kwam brengen (Lc. 1, 38) [[b:Lc. 1, 38]]. Het oorspronkelijke plan van de schepping werd op deze wijze in Christus vernieuwd en bekrachtigd; en in dit plan vindt ook zij, de Maagd en Moeder, haar plaats.

Dit is de sleutel voor de ommekeer in de geschiedenis: met de Onbevlekte Ontvangenis is het grote Verlossingswerk begonnen, dat zich in het Kostbaar Bloed van Christus heeft verwerkelijkt. In Hem is ieder persoon geroepen om zich geheel tot aan de volmaaktheid van de heilgheid te verwerkelijken (Kol. 1, 28) [[b:Kol. 1, 28]]. De Onbevlekte Ontvangenis is daarom de beloftevolle morgenrood van de stralende dag van Christus, die door zijn dood en zijn verrijzenis de volkomen eenheid tussen God en de mensheid te herstellen. Wanneer Jezus de bron van het leven is, die de dood overwonnen heeft, zo is Maria de verzorgende Moeder, die op de noden van haar kinderen ingaat en die aan hun gezondheid van lichaam en ziel werkt. Dat is de boodschap die het heiligdom van Lourdes voortdurend aan de gelovigen en pelgrims meegeeft. Dat is ook de betekenis van de lichamelijke en geestelijke genezingen, die zich voordoen bij de grot van Massabielle.

Sinds de dag dat de Maagd aan Bernadette Soubirous is verschenen, heeft Maria op die plaats de pijn verzacht en zieken genezen en daarmee veel van haar kinderen het lichamelijk welbevinden teruggeschonken krijgen. Veel verder reikende wonderen heeft zij echter bewerkt in de ziel van de gelovigen, omdat ze hun hart geopend hebben voor de ontmoeting met Haar Zoon Jezus als werkelijke antwoord op de diepste verlangen van het menselijke hart. De Heilige Geest, die op het ogenblik van de Menswording van het Woord over haar heen kwam, verandert de ziel van ontelbare zieken, die zich tot haar wenden. Ook wanneer ze de gave van de lichamelijke genezing niet verkrijgen, ontvangen ze wel altijd een veel belangrijker geschenk: de inkeer van het hart als bron van vrede en van innerlijke vreugde. Deze gave vernadert hun leven en maakt ze tot Apostelen van het Kruis van Christus, teken van hoop, ook ten aanzien van de ernstigste en zwaarste beproevingen.

In mijn Apostolische brief Salvifici doloris [714] benadruk ik, dat het lijden tot de transcedentie van de mens behoort, die leren moet en te accepteren en er mee om te gaan Salvifici doloris [[714|2]]. Maar hoe zou het hem dat lukken anders dan door het Kruis van Christus? In de dood en de Opstanding van de Verlosser bevindt zich de diepste zin van het menselijk lijden en ook de genezende kracht. Alle last van de angst en de pijn van de mens vindt zijn grondslag in het geheim van God, die, omdat Hij voor ons mens is geworden, zich vernedert en zich "voor ons tot zonde" heeft gemaakt (2 Kor. 5, 21) [b:2 Kor. 5, 21]. Op Golgota heeft Hij de schuld van iedere mens op zich genomen en in Zijn eenzaamheid en verlatenheid tot de Vader geroepen: "Waarom hebt Gij Mij verlaten?" (Mt. 27, 46) [b:Mt. 27, 46].

De paradox van het Kruis geeft ons het antwoord op onze diepste vragen. Christus lijdt voor ons. Hij neemt het lijden van iedereen op Zich en bevrijdt ons van dat lijden. , waardoor Hij ons de mogelijkheid geeft met Hem onze pijnen te delen. In de verbinding van het Lijden van Christus wordt het menselijk lijden tot een heilswerk. Juist daarom kan de gelovigen zich aansluiten bij de woorden van de Heilige Paulus: "Nu verheug ik mij in het lijden, dat ik voor u draag. Voor het Lichaam van Christus, de Kerk, vul ik in mijn aardse leven aan, wat aan het lijden van Christus ontbreekt (Kol. 1, 24) [b:Kol. 1, 24]. De pijn die aangenomen is in het geloof is de poort om in het geheim van het verlossende lijden van de Heer binnen te treden. Het is een lijden, dat ons niet meer berooft van de innerlijke vrede en het geluk, want het is verlicht door de glans van de Opstanding.

Aan de voet van het Kruis lijdt Maria in stilte en neemt zo op bijzondere wijze deel aan de schande van haar Zoon. Zij wordt Moeder van de Mensheid, die bereid is op haar voorspreek te hopen, opdat ieder mens het heil verkrijgt vgl: Salvifici doloris [[[714|25]]]. In Lourdes is niet moeilijk om de unieke deelname van de Moeder Gods aan het heilbrengende Verlossingswerk van Christus te begrijpen. Het wonder van de Onbevlekte Ontvangenis herinnert de gelovigen aan een basis waarheid: alleen door de bereidwillige medewerking aan het plan van de Vader is het mogelijk, het heil te bewerken, want Hij wilde de wereld door de dood en de Opstanding van Zijn Eniggeboren Zoon verlossen. Door het Sacrament van de Doop wordt de gelovige in dit heilsplan binnengevoerd en van de erfzonde bevrijd. Ziekte en dood verliezen - ook al blijven ze in het aardse bestaan voortbestaan - hun negatieve betekenis. In het licht van het geloof wordt de lichamelijke dood, die door de dood van Christus overwonnen werd (Rom. 6, 4) [[b:Rom. 6, 4]], de noodzakelijke overgang naar de volheid van het onsterfelijke leven.

In onze tijd worden grote stappen gezet in het wetenschappelijk onderzoek naar het leven, dit fundamentele geschenk van God, waarvan we de beheerder zijn. Het leven moet aangenomen, gerespecteerd en verdedigd worden vanaf het begin tot aan de natuurlijke dood. Met haar moet het gezin als wieg voor ieder nieuw leven beschermd worden. Inmiddels wordt er algemeen gesproken over de "gentechnologie", waar men op de zeer bijzondere mogelijkheden wijst, die de wetenschap mogelijk maakt, om aan de oorsprong van het leven mee te werken. Iedere stap vooruit op dit terrein kan alleen maar aangemoedigd worden, wanneer het recht en de waarde van de persoon vanaf het ogenblik van de ontvangenis is gewaarborgd. Want niemand mag het zich aanmatigen, het leven van een mens willekeurig te vernietigen of te manipuleren. Het is een bijzondere opdracht aan hen die in de pastoraal van zorginstellingen werken, alle mensen die in deze moeilijke sector werken, voldoende erop opmerkzaam te maken, dat hun werkzaamheden in de dienst van het leven uitgevoerd moeten worden.

Bij gelegenheid van de Werelddag van de Zieke wil ik allen bedanken, die in de pastoraal van zorginstellingen werken in het bijzonder de Bisschoppen, die dit als taakgebied hebben binnen een Bisschoppenconferentie, de pastoors en alle andere priesters, die in deze sector werkzaam zijn, de orden en religieuze congregaties, de vrijwilligers en al diegenen, die niet vermoeid raken, om trouw getuigenis af te leggen van de dood en Opstanding van de Heer wanneer het om het lijden, de pijn en de dood gaat.

Mijn erkenning wil ik gaarne ook uiten aan hen die in de gezondheidszorg werkzaam zijn, met name het medische- en paramedische personeel, de onderzoekers, in bijzonder diegenen, die zich richten op het produceren van nieuwe geneesmiddelen en die de productie van die medicijnen verzorgen, die normaal niet toegankelijk zijn voor de minder vermogende mensen.

Allen breng ik bij de Allerheiligste Maagd, die in het heiligdom van Lourdes vereerd wordt onder de titel van de "Onbevlekt Ontvangene". Moge zij iedere Christen helpen getuigenis af te leggen, dat het enige antwoord op de pijn, het lijden en de dood van Christus is, onze Heer, die gestorven is en voor ons allen is verrezen.

Met deze beschouwingen schenk ik u, vereerde broeder en allen, die deelnemen aan de vieringen van de Werelddag van de zieken, mijn bijzondere Apostolische Zegen.

Uit het Vaticaan, 1 december 2003
Paus Johannes Paulus II