Maxima redemptionis nostrae mysteria

De grootste geheimen van onze verlossing, n.l. het lijden, de dood en de verrijzenis van onze Heer Jezus Christus, heeft onze Moeder de Heilige Kerk vanaf de apostolische tijden jaarlijks met een heel bijzondere herdenking willen vieren. Aanvankelijk werden de meest verheven ogenblikken van deze geheimen in een afzonderlijk triduüm herdacht, n.l. Christus "gekruisigd, begraven en verrezen" 55, 14; CSEL 34, 2 p. 195 [[858]]; weldra is er de plechtige gedachtenis van de instelling van de allerheiligste Eucharistie aan toegevoegd; en ten slotte is er op de zondag, die het lijden onmiddellijk voorafgaat, de liturgische viering bijgekomen van de triomfantelijke intocht van onze Heer, de messias-koning, in de heilige stad; uit dit alles is de bijzondere liturgische week ontstaan die, vanwege de verhevenheid van de gevierde geheimen, de heilige is genoemd en met zeer uitgebreide en allerschoonste riten is verrijkt.

Deze riten nu werden in den beginne op dezelfde dagen en dezelfde uren gevierd, als waarop de hoogheilige geheimen hebben plaats gegrepen. Zo werd de instelling van de allerheiligste Eucharistie op donderdag in de avond herdacht door de plechtige Mis bij het avondmaal des Heren; op de vrijdag in de namiddag vierde men de eigen liturgische handeling van het lijden en de dood van de Heer; ten slotte begon men op de avond van de heilige zaterdag de plechtige nachtwake, die de volgende morgen zijn einde kreeg in de vreugde van de verrijzenis.

In de middeleeuwen echter is men de tijd van deze liturgische viering om verschillende redenen zodanig gaan vervroegen, dat tegen het einde van deze middeleeuwen al deze liturgische plechtigheden naar de ochtenduren verzet waren, zeker niet zonder schade 'aan het liturgisch meeleven noch zonder verwarring tussen de evangelie-verhalen en de daarop betrekking hebbende liturgische verbeeldingen. Vooral de liturgie van de plechtige paaswake, eenmaal van de eigen plaats in de nacht verdreven, heeft de natuurlijke begrijpelijkheid en de zin van woorden en symbolen verloren. Bovendien heeft de heilige zaterdag, door een al te vroege paasvreugde overrompeld, het eigen droeve karakter van herdenking van 's-Heren begrafenis verloren zien gaan. In een latere tijd is er verder nog een andere en in zielzorgelijk opzicht zeer ernstige verandering van zaken bijgekomen. Immers donderdag, vrijdag en zaterdag van de heilige week golden gedurende meerdere eeuwen als feestdagen, en wel met de bedoeling, dat het gehele christenvolk, vrij van slafelijk werk, de gewijde ceremoniën van deze dagen kon bijwonen; maar in de loop van de 17e eeuw zijn de Pausen van Rome zelf er door de totaal veranderde sociale levensomstandigheden toe gebracht om het aantal feestdagen in te krimpen. En zo heeft Urbanus VIII zich gedwongen gezien om in de Apostolische Constitutie " Universa per Orbem [4976]" van 24 september 1642 ook het gewijde triduüm van de heilige week niet langer onder de feestdagen maar voortaan onder de werkdagen te rekenen. Het noodzakelijk gevolg hiervan is geweest dat de deelname van de gelovigen aan deze gewijde riten afnam, en wel vooral omdat hun viering reeds geruime tijd was verschoven naar de morgenuren, die immers voor scholen, fabrieken en de openbare handel in alle landen van de wereld op werkdagen in verleden en heden de werkuren zijn. De algemene en haast universele ervaring immers leert, dat de plechtige en ernstige liturgische handelingen van het heilig triduüm door de geestelijken voltrokken plegen te worden, terwijl de kerken nagenoeg verlaten zijn.

Dit is zeker een reden tot grote droefheid. Immers de liturgische riten van de hoogheilige week munten niet alleen uit door hun bijzondere waardigheid, maar ook door hun eigen sacramentele kracht om het christelijk leven te voeden en zij vinden geen gelijkwaardige vervanging in de vrome devotie-oefeningen, die buitenliturgisch genoemd plegen te worden en die in het heilig triduüm in de namiddaguren worden gehouden. Om deze redenen hebben ervaren liturgisten, priesters uit de zielzorg en vooral de Hoogwaardige Bisschoppen zelf in de laatste jaren dringende verzoeken gedaan aan de Heilige Stoel, waarin zij vroegen dat de liturgische handelingen van het heilig triduüm naar de middaguren, zoals vroeger, zouden worden teruggebracht, en dit met de bedoeling, dat alle gelovigen gemakkelijker bij deze riten tegenwoordig kunnen zijn. Na rijp overleg nu heeft de Opperpriester Pius XII reeds in 1951 de liturgie van de heilige Paaswake vernieuwd [4336], voorlopig nog naar de wil van de Ordinaris en bij wijze van proef te voltrekken.

Daar nu dit experiment overal ter wereld een groot succes is geworden, naar de meeste Ordinarissen aan de Heilige Stoel hebben bericht, en daar dezelfde Ordinarissen niet hebben afgelaten hun verzoeken te herhalen, waarin zij vroegen dat evenals voor de paaswake zo ook voor de andere dagen van de heilige week een soortgelijke liturgische vernieuwing zou plaats grijpen, door de gewijde riten naar de avonduren terug te brengen, en ten slotte met het oog op het feit dat de Avondmissen, die door de apostolische Constitutie " Christus Dominus [4724]" van 6 januari 1953 waren mogelijk gemaakt, overal met grotere toeloop van gelovigen gevierd worden; met dit alles voor ogen en overwogen heeft onze Heilige Vader Paus Pius XII bevolen, dat de Commissie voor hervorming van de liturgie, die door de Paus zelf in het leven is geroepen, deze kwestie van de vernieuwing van de orde van de heilige week aan een onderzoek zou onderwerpen en tot een conclusie zou komen. Toen deze was verkregen heeft Zijne Heiligheid bepaald dat, vanwege het belang van de zaak, de gehele kwestie aan een bijzonder onderzoek door hunne Eminenties de Kardinalen van de heilige Ritencongregatie zou worden onderworpen. Deze Kardinalen nu, in buitengewone vergadering op 19 juli van dit jaar in het Vaticaan bijeen, hebben na rijp beraad eenstemmig als hun mening te kennen gegeven, dat de vernieuwde orde van de heilige week, indien het aan de Heilige Vader zou behagen, goedgekeurd en voorgeschreven kon worden. Nadat dit alles aan Zijne Heiligheid door de ondergetekende Kardinaal-Prefect in bijzonderheden was uiteengezet, heeft Zijne Heiligheid zich gewaardige om alles wat de genoemde Kardinalen bij hun overleg hadden besloten, goed te keuren.

Vandaar bepaalt de Heilige Ritencongregatie, krachtens speciale opdracht van onze Heilige Vader, door de goddelijke Voorzienigheid Paus Pius XII het volgende:

Allen die de Romeinse ritus volgen, moeten voortaan zich houden aan de vernieuwde Orde van heilige week, die in de officiële Vaticaanse uitgave staat afgedrukt. Allen die andere Latijnse ritussen volgen moeten zich alleen houden aan de tijd van de liturgische plechtigheden die in de nieuwe Orde is gesteld.

Deze nieuwe Orde moet onderhouden worden vanaf 25 maart, de tweede zondag van het Lijden ofwel de Palmzondag, van het jaar 1956.

Gedurende de gehele heilige week wordt geen enkele gedachtenis toegestaan, en in de Mis zijn ook verboden de gebeden, om welke reden ook voorgeschreven.

Op de tweede zondag van het Lijden, ofwel Palmzondag, op maandag, dinsdag en woensdag van de heilige week wordt het goddelijk officie op de gebruikelijke uren verricht.

Als in het heilig triduüm, d.w.z.: de donderdag van het Avondmaal des Heren, de vrijdag van het Lijden en de Dood des Heren, en de heilige zaterdag, het officie in koor of gemeenschappelijk wordt gebeden, dan gelden deze regels:

De Metten en Lauden worden niet 's avonds te voren geanticipeerd, maar worden 's morgens gebeden, op een passend uur. In de kerken N.v.d.r.: L'Osservatore.. N.v.d.r.: L'Osservatore Romano van 27 nov. 1955 leest: "...in de kathedrale kerken..." echter, waar op de donderdag van het Avondmaal des Heren 's morgens de Mis van het Chrisma wordt opgedragen, kunnen de Metten en Lauden van deze donderdag 's avonds te voren geanticipeerd worden.

De kleine uren worden op een passend uur gebeden. De Vespers van donderdag en vrijdag worden weggelaten, daar hun plaats wordt ingenomen door de liturgische hoofdplechtigheden van deze dagen. Op de heilige zaterdag echter worden zij gebeden na de middag, op het gewone uur.

De Completen worden op donderdag en vrijdag gebeden na de liturgische avondplechtigheden; op de heilige zaterdag worden zij weggelaten.

Bij het privé breviergebed moeten op deze drie dagen alle canonieke uren worden gebeden, volgens de rubrieken.

Op de tweede zondag van het Lijden geschieden de plechtige wijding en processie van de palmen 's morgens, op het gewone uur; waar het officie in koor wordt gebeden echter na de Terts.

Op de donderdag van het Avondmaal des Heren wordt de Mis van het Chrisma opgedragen na de Terts. De Mis van het Avondmaal des Heren moet 's avonds worden opgedragen, op een meer geschikt uur, maar niet voor het vijfde uur na de middag noch na het achtste uur.

Op de vrijdag van het Lijden en de Dood des Heren wordt de plechtige liturgische handeling gevierd in de namiddag en wel omstreeks het derde uur; indien echter zielzorgmotieven dit aanraden, mag men een later uur kiezen, maar niet later dan het zesde uur.

De plechtige Paaswake moet gevierd worden op een geschikt uur, d.w.z. het uur, dat de plechtige Mis van die nachtwake laat beginnen omtrent middernacht tussen de heilige zaterdag en de zondag van de Verrijzenis.

Waar het, met het oog op de omstandigheden van gelovigen en plaatsen, naar het oordeel van de plaatselijke Ordinaris, toch beter is het uur van de viering van de nachtwake te vervroegen, dan mag deze niet beginnen voor de schemering, of zeker niet voor zonsondergang.

De onthouding en het vasten, gedurende de tijd van veertig dagen voorgeschreven, dat tot nu toe, volgens can. 1252 [2620|(1252)], ophield op de heilige zaterdag na de middag, zal voortaan ophouden te middernacht van dezelfde heilige zaterdag.

Alle bepalingen hiermee in strijd zijn vervallen verklaard.

16 november 1955

C. Kardinaal Cicognani,
prefekt

A. Cerinci,
secretaris