Bij de ontvangst door de president van de Bondsrepubliek Duitsland

Zeer geëerde Bondspresident,
Mijne dames en heren,
Dierbare vrienden,

Ik voel me zeer geëerd door de vriendelijke ontvangst die u mij verleend in dit slot Bellevue. U, heer bondspresident Wulff, ben ik in het bijzonder dankbaar voor de uitnodiging tot dit officiële bezoek [d:350], dat mijn derde keer is dat ik als Paus in Duitsland ben. Van harte dank voor de vriendelijke, maar ook inhoudsrijke, woorden die u tot mij gericht hebt. Evenzeer geldt mijn dank ook de Bondsregering, de Bondsdag en Bondsraad, zowel als voor de stad Berlijn, voor hun aanwezigheid waarmee ze het respect tot uitdrukking brengen voor de Paus, de opvolger van Apostel Petrus. Niet in de laatste plaats dank ik ook de drie Bisschoppen die gastheer zijn, Aartsbisschop Woelki van Berlijn, Bisschop Wanke van Erfurt en Aartsbisschop Zollitsch van Freiburg, zowel als allen van Katholieke en burgerlijke instanties die aan de voorbereiding van mijn reis naar mijn vaderland hebben meegewerkt en tot haar succes bijdragen.

Ook al is deze reis [d:350] een officieel bezoek, die de goede betrekkingen tussen de Bondsrepubliek Duitsland en de Heilige Stoel verder zullen versterken, ben ik hier niet in de eerste plaats gekomen voor datgene wat andere staatsmannen terecht doen, om bepaalde politieke of economische doelen na te streven, maar om de mensen te ontmoeten om hen over God te spreken. Daarom ben ik blij dat een grote vertegenwoordiging van de Duitse bevolking hier is.

Ten aanzien van de religie, u heeft daar zojuist naar verwezen heer bondspresident, is er een toenemende onverschilligheid in de maatschappij, die bij het nemen van haar besluiten de waarheidsvragen eerder als een hindernis ziet en liever het nut de voorrang geeft bij haar overwegingen. Ons samenleven heeft echter aan de basis een verbinding nodig, anders leeft ieder alleen maar in zijn individualisme. "Zoals de religie de vrijheid nodig heeft, zo heeft de vrijheid de religie nodig". Deze woorden van de grote Bisschop en sociale hervormer Wilhelm von Ketteler, waarvan we dit jaar zijn 200e geboortedag vieren, is nu nog steeds actueel.
Vrijheid heeft de afhankelijkheid aan een hogere instantie nodig. Dat er waarden zijn, die door niets en niemand gemanipuleerd kunnen worden is de ware waarborg van de vrijheid. De mens, die zich verplicht weet aan het ware en goede, zal direct eraan toevoegen: vrijheid ontplooit zich alleen in de verantwoordelijkheid aan een hoger goed. Dit goede is er alleen maar voor ons allen, daarom moet ik steeds rekening houden met mijn medemens. Vrijheid kan niet zonder betrekkingen tot de ander geleefd worden.

Bij de menselijke betrekkingen is er geen vrijheid zonder solidariteit. Wat ik ten koste van een ander doe, is geen vrijheid, maar een schuldig handelen, dat de ander en ook mijzelf beperkt. Werkelijk vrij ontwikkelen kan ik alleen, wanneer ik mijn krachten ook in dienst stel van het goede voor de medemensen. Dat is niet alleen het geval in de privé-bereik, maar ook in de maatschappij. Deze moet, in aansluiting op het subsidiariteitsbeginsel, de kleine structuren voldoende ruimte geven om zich te ontplooien en tegelijk tot steun te zijn, opdat deze uiteindelijk op eigen benen kan staan.

Hier bij het slot Bellevu, dat haar naam dankt aan het mooie uitzicht op de oever van de Spree, niet ver weg van de Siegessäule, de Bondsdag en de Brandenburger Tor, staan midden in het centrum van Berlijn, de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland. Het slot is - zoals vele gebouwen van de stad - met zijn roerige verleden een getuige van de Duitse geschiedenis. Met een heldere blik op haar donkere zijden maakt het ons mogelijk, van het verleden te leren en voorstellen te doen voor het heden. De Bondsrepubliek Duitsland is, door de uit de verantwoordelijkheid jegens God en elkaar gevormde kracht van de vrijheid, tot datgene geworden wat zij nu is. Zij heeft deze dynamiek nodig, die alle gebieden van het humane omvat, om bij de huidige eisen zich verder te kunnen ontwikkelen. Ze heeft dit nodig in een wereld, die een ingrijpende culturele vernieuwing en de herontdekking van fundamentele waarden, waarop een betere toekomst gebouwd kan worden. vgl: Caritas in Veritate [[[2254|21]]]

Mijn wens is het om daartoe een kleine bijdrage te leveren bij de ontmoetingen op de diverse plekken van mijn reis hier in Berlijn, in Erfurt, in Eichsfeld en in Freiburg. Moge God Zijn zegen schenken tijdens deze dagen.