Over de reis naar Kroatië

Lieve broeders en zusters !

Graag zou ik vandaag willen vertellen over mijn pastoraal bezoek van zaterdag tot zondag in Kroatië. Het was een korte apostolische reis waarbij ik alleen in Zagreb verbleef. Nochtans was zij rijk aan ontmoetingen, en vooral in een sfeer van intens geloof. Want de Kroaten zijn een volk dat intens katholiek is. Ik wil dan kardinaal Bozanic, aartsbisschop van Zagreb, Mgr. Srakic, voorzitter van de bisschoppenconferentie, en de andere bisschoppen van Kroatië, en ook de president van de Republiek heel hartelijk danken voor hun warm onthaal. Ik wil ook mijn erkentelijkheid uitdrukken aan alle burgerlijke autoriteiten, en aan allen die op verschillende manieren aan deze gebeurtenis meewerkten. Speciaal wil ik de mensen danken die voor deze intentie gebeden en geofferd hebben.

“Samen in Christus”: dat was mijn spreuk voor dit bezoek. Zij drukt in de eerste plaats uit dat wij elkaar in eenheid terugzien in de naam van Christus, bewust, dat wij samen Kerk zijn. Dat wordt uitgedrukt doordat wij als Volk van God samen zijn rond de opvolger van Petrus. Maar “samen in Christus” was in dit geval een speciale verwijzing naar het gezin Want de voornaamste aanleiding voor mijn bezoek was de Eerste Nationale dag van de Kroatische katholieke gezinnen. Hoogtepunt van deze dag was de geconcelebreerde Eucharistie van zondagmorgen in de hippodroom van Zagreb. Een grote massa gelovigen nam daaraan deel. Voor mij was het heel belangrijk om de gezinnen te bevestigen in hun geloof. In de documenten van het Vaticaans Concilie wordt het gezin “een huiskerk’ genoemd” vgl: Lumen Gentium [[[617|11]]]. De zalige Paus Johannes Paulus II bracht driemaal een bezoek aan Kroatië. Telkens benadrukte hij het grote belang aan de rol van het gezin in de Kerk. Door dit bezoek wil ik dit aspect van zijn bediening verder zetten. In het Europa van vandaag hebben de staten met een solide christelijke traditie een grote verantwoordelijkheid bij de verdediging van het gezin dat gebouwd is op het huwelijk. Zo’n gezin blijft hoe dan ook van absoluut belang in het domein van opvoeding en sociaal leven. In Kroatië, dat zo rijk is aan een spiritueel, ethisch en cultureel erfgoed. en zich voorbereidt om tot de Europese gemeenschap toe te treden, is deze boodschap, bijzonder belangrijk.

De Eucharistieviering werd gevierd in het bijzonder geestelijk klimaat van de noveen voor Pinksteren. Zij werd gevierd in het groot ‘Cenakel’ in open lucht. De Kroatische gezinnen waren in dit Cenakel samen gekomen in gebed, om de gaven van de H. Geest af te smeken. Dat gaf mij de gelegenheid om het geschenk van de gemeenschap van de Kerk en het daarbij horend engagement te onderlijnen. Ik mocht daarbij ook de gehuwden bemoedigen in hun zending. In onze tijd immers, waarop je spijtig genoeg de vermenigvuldiging van scheidingen en echtscheidingen vaststelt, is de trouw van echtgenoten op zich zelf een betekenisvol getuigenis van de liefde van Christus. Het stelt de echtgenoten in staat om het huwelijk te beleven om wat het is, namelijk de eenheid tussen een man en een vrouw die, door de genade van Christus een heel leven lang elkaar beminnen en ondersteunen in vreugde en pijn, in ziekte en gezondheid. De eerste geloofsopvoeding ligt immers in het getuigenis van deze trouw aan de huwelijksverbond. Daardoor leren de kinderen zonder woorden dat God een God van trouwe, geduldige, respectvolle en vrijgevige Liefde is. Het geloof in God die Liefde is, wordt in de eerste plaats doorgegeven door het getuigenis van de trouw in het huwelijk, die zich op een natuurlijke wijze vertaalt in de liefde voor de kinderen, vrucht van deze eenheid. Maar deze trouw is niet mogelijk zonder de genade van God en de steun van het geloof en de kracht van de H. Geest. Daartoe komt de Maagd Maria voortdurend tussen bij haar Zoon, opdat Hij zonder ophouden het geschenk van de ‘goede wijn’ die de genade is, onophoudelijk aan de echtgenoten zou schenken. Die genade stelt hen immers in staat om ‘een lichaam’ te zijn in de verschillende leeftijdsfasen en situaties van het leven.

De gebedswake met de jongeren op zaterdag avond op de Place Jelacîc in het hartje van Zagreb lag helemaal in de lijn van de context van de grote aandacht voor het gezin. Ik heb er de nieuwe generatie Kroaten kunnen ontmoeten. Ik was getroffen door de kracht van hun jong geloof, bezield door een groot elan naar het leven en de zin van het leven, naar het goede, de vrijheid, in één woord: naar God. Die jongeren enthousiast horen zingen was mooi en aangrijpend. En daarna, tijdens het beluisteren van het gebed, was er een moment van inkeer en van diepe stilte! Ik stelde hun opnieuw de vraag die Jezus aan zijn eerste leerlingen stelde: “Wat zoeken jullie?” (Joh. 1, 38) [b:Joh. 1, 38]. Maar ik heb hen ook gezegd dat God de eerste is om hen te zoeken, en dat Hij hen veel meer zoekt dan dat zij Hem zoeken! Dat is de vreugde van het geloof: ontdekken dat God de eerste is in zijn Liefde. Een ontdekking die van ons altijd leerlingen maakt, en dus jong van geest! In de loop van de gebedswake werd dit mysterie beleefd in de eucharistische aanbidding. In de stilte vond ons “samenzijn in Christus” zijn volheid. Daardoor was mijn uitnodiging om Jezus te volgen een echo van het Woord dat Hijzelf richtte tot het hart van deze jongeren.

Een ander ogenblik konden wij eveneens een “Cenakel-gebeuren” noemen: de viering van de vespers in de kathedraal, samen met bisschoppen, priesters, religieuzen, seminaristen en novicen. Hier beleefden wij op een bijzondere manier dat wij als gemeenschap van de Kerk één “familie” zijn. In de kathedraal van Zagreb heeft kardinaal Alojzije Stepinac, bisschop en martelaar, een monumentaal graf gekregen. Moedig verzette hij zich eerst tegen de misbruiken van het nazisme en het fascisme, en daarna tegen het communistisch regiem. Hij werd gevangen genomen en kreeg huisarrest in zijn geboortedorp. Hij werd tot kardinaal benoemd door Paus Pius XII, en stierf in 1960 ten gevolge van een ziekte die hij had opgedaan in de gevangenis. Ik het licht van zijn getuigenis heb ik de bisschoppen en priesters bemoedigd in hun ministerie, en hen opgeroepen om deel te nemen aan het apostolische elan. Ik heb deze gewijde personen opnieuw de schoonheid en het radicalisme van hun levensstaat voorgehouden. Ik heb de seminaristen, de mannelijke en vrouwelijke novicen, uitgenodigd om Christus die hen bij hun naam geroepen heeft, te volgen met vreugde. Dit gebedsmoment dat verrijkt werd door de aanwezigheid van talrijke broers en zussen die hun leven aan de Heer hebben toegewijd, was voor mij een sterke bemoediging. Ik bid opdat de Kroatische gezinnen een vruchtbare bodem mogen worden voor de geboorte van talrijke en heilige roepingen in dienst van het Koninkrijk van God.

Verder ontmoette ik ook de vertegenwoordigers van de burgerlijke maatschappij, de politiek, de academische en culturele wereld en de ondernemingen, samen met de diplomaten en de verantwoordelijken van de religieuzen [4173], in het Nationaal Theater van Zagreb. Ook deze ontmoeting was heel betekenisvol. Ik kreeg de kans om eer te betuigen aan de grote culturele traditie van Kroatië, die onafscheidelijk verbonden is met de geschiedenis van haar geloof en de levende aanwezigheid van de Kerk. In de loop van de eeuwen heeft de Kerk talrijke instituten bevorderd. Zij heeft vooral beroemde zoekers van de waarheid en van het gemeenschappelijk welzijn gevormd. Onder hen heb ik heel speciaal de herinnerring opgeroepen van de pater Jezuïet Ruder Boskovi´c, die een grote wetenschapper was. Dit jaar viert men juist de driehonderdste verjaardag van zijn geboorte. Eens te meer werd de diepste roeping van Europa evident voor ons allen. Europa is geroepen om zijn humanisme te bewaren en te hernieuwen, want het is geworteld in het christendom. En het kan als “katholiek humanisme”, universeel en integraal; gekarakteriseerd worden. Het stelt het geweten van de mens, zijn openheid op het transcendente en tegelijk zijn historische realiteit centraal. Het is in staat om gevarieerde politieke projecten te inspireren, die samen komen in de opbouw van een sterke democratie, en gefundeerd op de ethische waarden die in de natuur zelf van de mens geworteld zijn. Nu Kroatië zich klaar maakt om toe te treden tot de politieke eenheid van Europa, is het belangrijk dat Europa gezien wordt vanuit het perspectief van uw natie, gevormd door de oude en solide christelijke traditie. Deze is immers een integraal deel van de Europese beschaving. Deze gebeurtenis doet opnieuw de urgentie aanvoelen van de uitdaging, de interpellatie voor alle volkeren van dit continent. Zij worden opgeroepen om geen angst te hebben voor God, de God van Jezus Christus, want die is Liefde en Waarheid. Hij neemt niets weg van onze vrijheid, maar Hij geeft haar juist terug aan zichzelf. Hij schept een horizon van hoop en van vertrouwen!

Beste vrienden, iedere keer dat de Opvolger van Petrus een apostolische reis onderneemt, deelt het lichaam van de Kerk in zekere zin in de dynamiek en de missie die eigen zijn aan deze bediening. Ik dank allen die mij vergezellen en steunen door hun gebed. Nu wij vandaag de Heer danken voor deze grote gave, bidden wij tot Hem op voorspraak van Maria, Koningen van de Kroaten. Mogen het zaad dat ik gezaaid heb overvloedig vrucht dragen voor de gezinnen van Kroatië, voor heel het land en voor heel Europa.